Fréttablaðið - 26.04.2003, Side 22

Fréttablaðið hefur gert vikuleg-ar skoðanakannanir um nokk-
urra mánaða skeið og grennslast
fyrir um afstöðu þjóðarinnar í
hinum fjölbreytilegustu málum.
Þegar niðurstöður þessara kann-
ana eru skoðaðar í heild sinni
kemur margt athyglisvert í ljós. Í
veigamiklum atriðum virðist
þjóðin ekki vera sátt, eins og til
dæmis þegar kemur að fjárhags-
legri stöðu, viðhorfum til stjórn-
valda og ýmissa stjórnvalds-
aðgerða. Stjórnmálamenn virðast
umdeildir og ákvarðanir þeirra
sömuleiðis. Sumar njóta stuðn-
ings, aðrar ekki.
Berum okkur
illa fjárhagslega
Nokkur fjöldi Íslendinga telur
sig beinlínis búa við fátækt. Í
könnun í byrjun janúar svöruðu
6,6% aðspurðra því játandi þegar
þeir voru spurðir hvort þeir teldu
sig vera fátæka, en 93,4% neit-
andi. Sú tala sem oft hefur verið
nefnd í umræðunni yfir fjölda
þeirra Íslendinga sem búa undir
fátæktarmörkum er 10 þúsund
manns. Samkvæmt þessari niður-
stöðu eru þeir mun fleiri sem telja
sig vera fátæka, eða hátt upp und-
ir 20 þúsund manns, lauslega
áætlað. Talsvert fleiri konur en
karlar sögðust búa við fátækt, eða
8,1% kvenna og 5,1% karla.
Almennt virðist þjóðin bera sig
fremur illa þegar kemur að stöð-
unni í buddunni. Kannanir blaðs-
ins benda ekki til að það sé ríkj-
andi skilningur á meðal lands-
manna að á Íslandi hafi ríkt góð-
æri undanfarin ár. Tæp 32% að-
spurðra töldu í könnun blaðsins
um miðjan janúar að kjör sín
hefðu batnað frá því fyrir fjórum
árum, en 48% sögðu þau vera
svipuð. Um fimmtungur sagði
kjör sín hafa versnað. Innan við
helmingur sjálfstæðismanna,
samkvæmt könnunni, taldi kjör
sín hafa batnað.
Þjóðin virðist heldur ekkert
sérstaklega bjartsýn á betri kjör.
Í könnun um miðjan janúar sagð-
ist einungis fjórðungur kjósenda
búast við því að kjör sín verði
betri að afloknu næsta kjörtíma-
bili. Um 62% sögðust búast við því
að þau yrðu svipuð og 12,4% að-
spurðra voru svartsýn og töldu
kjörin mundu versna.
Kvartað undan
skattbyrði, og þó
Yfirgnæfandi meirihluti, eða
74%, telur sig borga stærri hluta í
skatta og opinber gjöld nú en fyr-
ir 10 árum. Þetta kom fram í
könnun blaðsins 22. mars. Um
fjórðungur, eða 26%, telur sig
borga minna í skatta nú en fyrir
áratug. Í könnun í lok janúar töldu
63% aðspurðra sig borga of mikið
í skatta, en aðeins 1% taldi sig
greiða of lítið. Um 36% töldu sig
greiða hæfilega mikið í skatta.
Það er fróðlegt að bera þessar
niðurstöður saman við niðurstöð-
ur annarra kannana um skatta-
mál. Þjóðin virðist til dæmis ekki
vilja fella niður hátekjuskatt. Í
könnun í lok mars sögðust 64%
vilja hafa hann áfram, en 36%
vildu fella hann niður. Jafnframt
virðast einhver áhöld vera um það
hvort þjóðin ætlar að láta tillögur
stjórnmálaflokkanna í skattamál-
um ráða atkvæði sínu. Í könnun í
byrjun apríl sögðu 46% að tillögur
flokkanna myndu ráða miklu um
það hvert atkvæðið færi, en 54%
sögðu tillögurnar litlu eða engu
máli skipta.
Óánægja með
velferðarkerfið
Það er vandséð af hverju þetta
skeytingarleysi gagnvart tillögum
í skattamálum stafar, sérstaklega
þegar svo virðist sem þjóðin telji
sig borga of mikla skatta. Hún
ætti því samkvæmt því að fagna
skattalækkunarumræðu og kjósa
þann flokk sem býður best. Hugs-
anlegt er að fólk hafi ekki trú á
efndum eða geri lítinn greinar-
mun á milli tillagnanna. Það kann
líka að vera að viðhorf fólks til
stöðu velferðarkerfisins hafi ein-
hver áhrif. Í byrjun apríl spurði
blaðið hvort fólk teldi velferðar-
kerfið vera betra, álíka eða verra
en það var fyrir 10 árum. Um 30%
sögðu það vera betra. Um 70%
töldu það hins vegar vera álíka
eða verra. Af þeim töldu 43% að-
spurðra velferðarkerfið beinlínis
vera verra.
Óánægja virðist því vera til
staðar með þetta tvennt: skatt-
byrði og velferðarkerfið. Spurn-
ingin er sú hvort skeytingarleysið
gagnvart skattalækkunartillögum
stafi af því að fólk telji velferðar-
kerfið mikilvægara en skatta-
lækkanir og sé reiðubúið að taka á
sig byrðar. Þetta er þó aðeins til-
gáta.
Tortryggni gagnvart
meðferð valds
Stór hluti landsmanna virðist á
þeirri skoðun að meðferð valds sé
ábótavant hér á landi. Í könnun
blaðsins þann 15. febrúar var
spurt hvort fólk teldi að stjórn-
völd beiti ríkisvaldinu gegn
ákveðnum fyrirtækjum en styðji
önnur eftir áliti ráðherra á þess-
um fyrirtækjum eða stjórnendum
þeirra. Meirihlutinn, eða 54% að-
spurðra, taldi að ríkisvaldinu
væri beitt með þessum hætti, en
46% töldu að svo væri ekki. Jafn-
framt tóku 48% aðspurðra undir
gagnrýni Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur, frambjóðanda Sam-
fylkingar, á sitjandi stjórnvöld í
könnun blaðsins um síðustu helgi
og töldu hana annað hvort mjög
réttmæta eða frekar réttmæta.
Umdeild ummæli Ingibjargar
voru þau að forysta Sjálfstæðis-
flokksins beitti valdi sínu gegn
einstaklingum og stofnunum sem
væru henni ósammála.
Fleiri niðurstöður benda til að
verulegur fjöldi Íslendinga hafi
eitthvað við stjórnvöld og stjórn-
málaflokka að athuga hvað varðar
stjórnunarhætti. Í byrjun mars
var spurt hvort fólk væri sátt eða
ósátt við það hvernig stjórnvöld
tækju á spillingu hjá opinberum
fyrirtækjum og stofnunum. Yfir-
gnæfandi meirihluti, eða 80%, var
ósáttur við stjórnvöld að þessu
leyti, en einungis 20% voru sátt.
Þá má einnig benda á í þessu sam-
hengi að í könnun 22. mars töldu
83% aðspurðra að gera ætti fjár-
mál flokkana opinber, en einungis
17% voru andvíg.
Lítið traust til lífeyrissjóða,
en sátt við lögguna
Svo virðist sem aðrir aðilar í
þjóðfélaginu búi einnig við
nokkra tortryggni almennings.
Þann 12. apríl spurði Fréttablaðið
hvort fólk bæri mikið eða lítið
traust til lífeyrissjóða. Einungis
4% aðspurða sögðust bera mikið
traust til þeirra og 19% sögðu það
vera frekar mikið. Fjórðungur
var hlutlaus og sagði traustið vera
hvorki mikið né lítið. Ríflega
helmingur, eða um 51%, sagðist
hins vegar bera frekar lítið eða
mjög lítið traust til lífeyrissjóða.
Þar af sögðust 26,3% aðspurða
beinlínis bera mjög lítið traust til
þeirra.
Fróðlegt er að bera þessar nið-
urstöður saman við traust fólks á
öðrum grunnstofnunum samfé-
lagins. Í sömu könnun var spurt
hversu mikið traust fólk bæri til
lögreglu annars vegar og dóm-
stóla hins vegar. Þar virðast
landsmenn nokkuð sáttir. Um 80%
aðspurðra sögðust bera mjög mik-
ið eða frekar mikið traust til lög-
reglunnar, og um 60% báru slíkt
traust til dómstólanna.
Fylgi ríkisstjórnarinnar
Þjóðin skiptist í tvær álíka
stórar fylkingar, að því er virðist,
þegar kemur að stuðningi við rík-
isstjórnina. Þann 11. janúar var
51% fylgjandi henni og 49% and-
víg. Í byrjun febrúar jók ríkis-
stjórnin lítillega fylgi sitt, og
mældust fylgjendur hennar 54% á
móti 46% andvígum. Um miðjan
mars fóru fylgismenn í minni-
hluta. Um 48% sögðust fylgjandi
ríkisstjórninni en 52% á móti.
Fylgi við ríkisstjórnina hefur
síðan farið enn minnkandi. Þann
5. apríl var spurt hvort fólk vildi
að núverandi ríkisstjórn héldi
áfram. Um 41% sagði já, en 59%
nei. Um síðustu helgi voru þessar
tölur nokkuð svipaðar. Um 42%
vildu áframhaldandi ríkisstjórn,
en 58% ekki.
En það er ekki þar með sagt að
meirihluti sé fyrir því að stjórnar-
andstöðuflokkarnir myndi ríkis-
stjórn. Málið er ekki svo einfalt.
Minnihluti lýsti sig fylgjandi
þannig stjórnarmynstri í könnun
um síðustu helgi, eða 47% á móti
53% sem voru því andvíg.
Ingibjörg og Davíð
Hinar tvær stóru fylkingar
fylgjenda og andstæðinga ríkis-
stjórnarinnar eiga sér samsvörun
í tveimur stórum fylkingum sem
vilja annað hvort að Ingibjörg Sól-
rún eða Davíð Oddsson sitji í stóli
forsætisráðherra. Ingibjörg og
Davíð hafa þar haft algjöra yfir-
burðastöðu. Framan af ári hafa
fleiri viljað Ingibjörgu. Í könnun
18. janúar mældist hún með tæp-
lega 50% fylgi og Davíð með 43%.
Í könnun 1. mars fór fylgi Ingi-
bjargar niður í 46% en Davíð stóð
enn í 43%. Þann 12. apríl tók Dav-
íð hins vegar forskotið og mældist
með 46% fylgi í embætti forsætis-
ráðherra, en Ingibjörg með 44%.
Kannanir blaðsins á því hvaða
stjórnmálamenn njóta mest og
minnst trausts á meðal kjósenda
hafa gefið ótvírætt til kynna að
Davíð sé þeirra umdeildastur.
Hann hefur ítrekað notið bæði
mesta traustsins og minnsta
traustsins. Í könnun í upphafi árs
kváðust 33% svarenda bera mest
traust til Davíðs. Að sama skapi
báru 30% minnst traust til hans í
sömu könnun. Þann 15. febrúar
naut hann enn mesta traustsins,
eða 36%, og jafnframt þess
minnsta, eða 33,3%. Þann 29. mars
skaust Ingibjörg hins vegar upp
fyrir Davíð í trausti, með 38%
fylgi, en Davíð bætti við sig í
minnstu trausti og sat þar enn á
toppnum með 43% fylgi. Aðrir
stjórnmálamenn hafa ekki náð
svipuðum hæðum og þau tvö hvað
varðar mikið og lítið traust. Hvað
varðar minnsta traustið hafa þó
yfirleitt um helmingi færri nefnt
Ingibjörgu en Davíð. Flokksbróð-
ir Ingibjargar, Össur Skarphéð-
insson, hefur hins vegar fengið
talsvert fylgi sem sá sem nýtur
minnsts trausts á meðal kjósenda.
Um 16-20% aðspurðra í könnun-
um hafa nefnt hann sem þann
stjórnmálamann sem þeir bera
minnst traust til.
Allir geta þessir stjórnmála-
menn þó huggað sig við það, ef
svo ber undir, að samkvæmt
könnun blaðsins 18. janúar ætla
aðeins um 27% kjósenda að kjósa
um menn í næstu kosningum. Um
73% ætla að kjósa um málefni.
22 26. apríl 2003 LAUGARDAGUR
Niðurstöður skoðanakannana Fréttablaðsins undanfarna mánuði leiða
ýmislegt forvitnilegt í ljós um þankagang þjóðarinnar.
Er þjóðin ósátt?
STRÍÐIÐ
Landsmenn hafa ekki verið á eitt sáttir með stuðning ríkisstjórnarinnar við stríðið í Írak. Andstaðan hefur jafnan mælst á bilinu 70-80%.
KVÓTAKERFIÐ
Um 80% landsmanna eru á móti
núverandi kvótakerfi.
Skoðaðu alla söluskrána á heimasíðunni www.fyrirtaekjasala.is
Síðumúla 15 Sími: 588 5160
Gunnar Jón Yngvason
Löggiltur fasteigna-
og fyrirtækjasali.
3 góð framleiðslufyrirtæki/ búnaður til sölu
200 mót 8 teg-
undir , hellu-
mót, traust og
góð mót, mjög
lítið notuð. Getur veri starfrækt
hvar sem er á landinu, verð aðeins
kr 2.000.000,-
Kleinugerð (ekki í
rekstri) með öllum
búnaði , umbúðum
og tækjum, hentugt
leiguhúsnæði getur fylgt, verð aðeins
kr 600 þús
Hellusteypa Kleinugerð Bátamót
Vönduð mót fyrir
framleiðsu úr trefja-
plasti á þessum
vatnabát. Góðir
tekjumöguleikar Hentugt sem aukavinna ,
getur verið hvar sem er á landinu verð aðeins
kr 600 þús + 2 bátar úr mótunum
Eigandi gefur upplýsingar í 897 0044 -Jón