Fréttablaðið - 04.06.2003, Qupperneq 6

6 4. júní 2003 MIÐVIKUDAGUR
■ Bráðalungnabólga
Veistusvarið?
1Forstjóri Samherja segir hátt gengikrónunnar skaða íslenskan iðnað og
kallar eftir aðgerðum. Hvað heitir maður-
inn?
2Leiðtogafundi átta helstu iðnríkjaheims lauk í gær. Hvar var fundurinn
haldinn?
3Kristín Steinsdóttir hlýtur barnabóka-verðlaun Norðurlandaráðs á þessu
ári. Fyrir hvaða bók fær hún verðlaunin?
Svörin eru á bls. 26
OLÍUMENGUN
Olíuflekki rekur að ströndum Svíþjóðar á
um tíu kílómetra breiðu belti í nágrenni
Borrby á Skáni.
Mengunarslys
í Eystrasalti:
Olía að
strönd
Svíþjóðar
SVÍÞJÓÐ Olían úr kínverska flutn-
ingaskipinu Fu Shan Hai, sem
sökk skammt norður af Borgund-
arhólmi um síðustu helgi, er kom-
in upp að ströndum Svíþjóðar.
Björgunarmenn og sjálfboðaliðar
vinna að því hörðum höndum að
hreinsa olíuna upp til að koma í
veg fyrir alvarlegt umhverfistjón
af hennar völdum.
Að sögn talsmanns sænsku
strandgæslunnar hafa lekið hátt í
83.700 lítrar af olíu úr skipinu.
Olían berst upp að ströndinni
skammt frá bænum Borrby á
Skáni. Gert er ráð fyrir því að
talsvert meiri olía eigi eftir að
berast í sjóinn þar sem enn eru
tvær milljónir lítra í skipinu. ■
EFNAHAGSMÁL Már Guðmundsson,
aðalhagfræðingur Seðlabankans,
segir það ekki lengur hlutverk
Seðlabankans að stýra genginu.
Forsvarsmenn útflutningsfyrir-
tækja hafa gagnrýnt mjög sterka
stöðu krónunnar,
þar sem hún
valdi fyrirtækj-
um miklum erfið-
leikum í rekstri.
Þorsteinn Már
Baldvinsson, for-
stjóri Samherja,
hefur kallað eftir
aðgerðum frá
Seðlabankanum vegna þessa.
„Menn verða bara að sætta sig
við að við stýrum þessu ekki leng-
ur,“ segir Már. „Ef einhver vill
ákveðið gengi þá getum við ekki
lagt það þeim í hendur.“
Már segir Seðlabankann hafa
látið í ljós áhyggjur af sterkri stöðu
krónunnar og aðgerðir hans að und-
anförnu hafi stuðlað að lægra gengi
en ella. Í því sambandi nefnir hann
lækkun vaxta, lækkun bindiskyldu
og aukin gjaldeyriskaup. Þá hafi
vaxtamunur gagnvart útlöndum
einnig verið að lækka mikið.
„Það má hins vegar ekki gleyma
því að við erum ekki lengur með
markmið varðandi gengið. Við
erum með verðbólgumarkmið og
það er sett sameiginlega af ríkis-
stjórn og Seðlabanka. Ástæðan fyr-
ir því er að reynslan hefur sýnt að
við það kerfi sem við búum við, þar
sem eru frjálsar hreyfingar fjár-
magns til og frá landinu, þá getur
Seðlabankinn ekki stýrt genginu.
Það er svo einfalt.“
Már segir að til þess að sporna
gegn háu gengi vegna stóriðju-
framkvæmda þurfi stjórnvöld að
koma með stefnu um aðhalds-
aðgerðir í opinberum fjármálum.
Þorsteinn Már gagnrýndi Má
harðlega í Fréttablaðinu í gær.
„Þegar ég heyri í Má Guðmunds-
syni, aðalhagfræðingi Seðlabank-
ans, spyr ég sjálfan mig hvort við
búum í sama landi. Ég óttast að
stjórnendur Seðlabankans hafi ekki
skilning á atvinnulífinu, því þeir
hafa ekki reynslu af því að starfa
innan þess,“ sagði Þorsteinn Már.
Már segir erfitt að svara þessari
gagnrýni þar sem ekki sé ljóst í
hvaða ummæli Þorsteinn sé að
vitna.
„Það að þeir sem hafa stjórnað
fyrirtækjum séu hæfari til að stýra
efnahagsmálum þjóða en aðrir er
gömul lumma sem reynslan hefur
alls ekki staðfest.“
trausti@frettabladid.is
TÍUNDA TILFELLIÐ Í ÞÝSKALANDI
Talið er að sex-
tugur þýskur
karlmaður sem
starfaði í Taí-
van hafi
greinst með
bráðalungna-
bólgu. Þetta er tíunda tilfelli
sjúkdómsins í Þýskalandi. Hinir
níu sem hafa greinst hafa allir
náð heilsu á ný.
BATNANDI ÁSTAND Í TAÍVAN Til-
kynnt var um eitt nýtt tilfelli í
Taívan í gær. Hafa þau aldrei
verið jafn fá á einum degi í land-
inu.
TÍU GREINDUST Í TORONTO Tíu
manns greindust með
bráðalungnabólgu í Toronto í
Kanada á mánudag. Einn lést af
völdum sjúkdómsins. Alls hafa 32
látið lífið í landinu, sem er það
mesta utan Asíu.
ENGIN DAUÐS-
FÖLL Í KÍNA
Greint var frá
þremur nýjum
tilfelllum í
Kína en þar í
landi voru eng-
in dauðsföll.
773 HAFA LÁTIST 773 hafa látist
og rúmlega 8.300 hafa smitast
víðs vegar um heiminn síðan
bráðalungabólga greindist fyrst í
Kína í nóvember í fyrra. Flest
fórnarlambanna koma frá Hong
Kong og meginlandi Kína.
Landhelgisgæslan:
Sótti þýskan
sjómann
LANDHELGISGÆSLAN Þyrla Land-
helgisgæslunnar sótti fótbrotinn
sjómann í fyrrinótt um borð í
þýska togarann Kiel, sem var á
karfaveiðum á Reykjaneshrygg
um 250 sjómílur frá landi. Maður-
inn fékk hlerann í fótinn þegar
verið var að hífa trollið inn. Var
um opið beinbrot að ræða.
Til að gæta fyllsta öryggis var
ákveðið að senda bæði þyrluna
TF-LÍF og flugvélina TF-SYN til
fylgdar. Maðurinn var hífður um
borð í þyrluna í börum og lenti
þyrlan á Reykjavíkurflugvelli
klukkan hálfsex. ■
STYRKIR „Sjötta rannsóknaáætlun-
in felur í sér stóraukin tækifæri
fyrir vísindamenn á sviði samfé-
lagsvísinda. Fræðimenn á Íslandi
geta fengið mun hærri fjármuni
úr sjóðum ESB en eru í boði á Ís-
landi til að vinna að rannsóknum á
sviði félagsvísinda, hugvísinda og
hagvísinda,“ segir Eiríkur Berg-
mann Einarsson, stjórnmálafræð-
ingur hjá Háskóla Íslands, um
breytingar á styrkjum til rann-
sókna í samfélagsvísindum.
Evrópusambandið hefur aukið
vægi samfélagsvísinda í rann-
sóknaáætlunum sínum. 20 millj-
örðum króna verður úthlutað til
vísindamanna á sviði félagsvís-
inda, hagvísinda og hugvísinda.
Íslendingar hafa verið dugleg-
ir að sækja styrki í fyrri rann-
sóknaáætlanir Evrópusambands-
ins. Rúmlega hundrað verkefni
sem Íslendingar tóku þátt í innan
fimmtu rannsóknaáætlunarinnar,
sem lauk um síðustu áramót,
fengu um tvo milljarða króna í
styrki. ■
EIRÍKUR BERGMANN EINARSSON
Segir nánast óþrjótandi möguleika opnast
á samstarfi við starfsfélaga annars staðar í
Evrópu.
Auknir styrkir Evrópusambandsins til samfélagsrannsókna:
20 milljarðar
í pottinum
MÁR GUÐMUNDSSON, AÐALHAGFRÆÐINGUR SEÐLABANKANS
Már segir að til þess að sporna gegn háu gengi vegna stóriðjuframkvæmda þurfi stjórn-
völd að koma með stefnu um aðhaldsaðgerðir í opinberum fjármálum.
„Ef einhver
vill ákveðið
gengi þá get-
um við ekki
lagt það þeim
í hendur.
Seðlabanki Íslands
stýrir ekki genginu
Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir menn verða að sætta sig við að bankinn stýri
ekki lengur genginu. Hann hafi þó áhyggjur af sterkri stöðu krónunnar. Að stjórnendur
fyrirtækja séu hæfari til að stjórna efnahagsmálum þjóða er gömul lumma.
SAMNINGAR „Þetta þokast í rétta
átt,“ segir Grétar Már Sigurðsson,
skrifstofustjóri viðskiptaskrif-
stofu utanríkisráðuneytisins, um
hvernig gengur að ljúka við
stækkun samningsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið. Hann seg-
ist eiga von á að mál muni skýrast
í næstu viku.
Það sem hefur hamlað frágangi
samninganna eru deilur Pólverja
við Evrópusambandið um kvóta
fyrir makrílinnflutning. Eftir því
sem næst verður komist telja við-
semjendur Pólverja og aðrir sem
málið snertir að deilan um makríl-
kvótann leysist fljótlega eftir að
Pólverjar greiða atkvæði um aðild
sína að Evrópusambandinu. Þær
kosningar fara fram um næstu
helgi.
Annar viðmælandi blaðsins
sagði Pólverja nota deilurnar um
makrílkvóta til að minna á sig í að-
draganda þess að þeir ganga í Evr-
ópusambandið. Pólland verður eitt
af stóru ríkjum Evrópusambands-
ins með 38 milljónir íbúa og er sagt
nota makríldeilurnar til að sýna að
það láti ekki vaða yfir sig. ■
BARIST FYRIR AÐILD
Pólverjar kjósa um aðild að Evrópusambandinu um næstu helgi.
Pólverjar sýna klærnar í EES-viðræðunum:
Leysist innan skamms
• Gallabuxum
• Hermannabuxum
• Kakí kvartbuxum
50%
afsláttur af