Fréttablaðið - 28.03.2004, Blaðsíða 15

Áberandi er í umræðunni aðSjálfstæðisflokkurinn er
farinn að róa að því öllum árum að
koma á auknum skólagjöldum í
háskólum landsins. Nú er svo
komið að Morgunblaðið fylgir
flokknum sínum vel eftir og má
lesa í leiðara blaðsins, að hags-
munasamtök stúdenta sem berj-
ast gegn skólagjöldum stjórnist af
þröngsýni og sjái í raun ekki að
hagsmunum stúdenta er best
borgið með því að koma á auknum
skólagjöldum.
Ef menn játa því að almenn og
bætt menntun þjóðarinnar skili
þ j ó ð f é l a g i n u
ávinningi þá er
mjög vafasamt
að ætla að það sé
nokkur hagur af
því að leggja á
æ s k u f ó l k
skólagjöld.
Á Íslandi er
lægra hlutfall
æskufólks sem
sækir háskóla-
nám og hærra
hlutfall þjóðarinnar sem eingöngu
hefur lokið grunnskólanámi. Ef
við ætlum að hækka þetta hlutfall
þá er mjög vafasamt að leggja
stein í götu þeirra sem ætla í nám
í formi skólagjalda.
Hefur ríkið efni á að reka
menntastofnanir?
Heildarútgjöld hins opinbera
hér landi til menntastofnana á
háskólastigi eru lægri en meðalút-
gjöld hjá hinum OECD-löndunum.
Samanborið við Norðurlönd verj-
um við mun lægri upphæð til
menntamála. Slegið hefur verið á
að við þyrftum að bæta við 12 til
18 milljörðum til þess að standa
jafnfætis frændum okkar á
Norðurlöndunum. Þessar tölur
segja ekki alla söguna þar sem
íslenska þjóðin er tiltölulega ung
og margir á skólaskyldualdri,
þannig að þessi tiltölulega lága
upphæð deilist á fleiri en í saman-
burðarlöndunum.
Nú hefur komið fram að
útgjöld hins opinbera hafa vaxið
gríðarlega í stjórnartíð Davíðs
Oddssonar eða um rúm 5% af
vergri þjóðarframleiðslu.
Hvernig ætli standi á því að ekki
er lengur hægt að reka mennta-
stofnanir án þess að fara ofan í
vasa nemenda? Auðvitað er þessi
skólagjaldaumræða og fjárskort-
ur æðstu menntastofnana mikill
áfellisdómur yfir stjórn útgjalda
hins opinbera í valdatíð Davíðs
Oddssonar.
Hvað vill Frjálslyndi
flokkurinn?
Við í Frjálslynda flokknum
trúum á að almennari og bætt
menntun, ekki síst á sviði tækni-
og verkmenntunar efli hag
þjóðarinnar og að samvinna ólíkra
menntastofnana og greina geti
verið mikil uppspretta
nýsköpunar s.s. listnáms, verk-
náms og tæknináms.
Hönnunardeildir í listaskólum
sem hafa góðan stuðning tækni og
tölvuþekkingar eru gulls ígildi.
Stjórnvöld ættu einnig að horfa til
þess að skapa andrúmsloft hvatn-
ingar til nýsköpunar og gera
gagnrýnni hugsun hærra undir
höfði. Ýta undir skapandi hugsun
sem víðast í samfélaginu. Málið
snýst ekki eingöngu um að allir
lumi á nýjum hugmyndum heldur
að það sé frjór jarðvegur til að
taka góðum hugmyndum opnum
örmum. Ef allt er meira og minna
í föstum skorðum þá er hætt við
að nýjar hugmyndir að nýsköpun
fái ekki brautargengi.
Þegar verið er að meta fjár-
framlög almennt til menntamála
og rannsókna þá er ekki nóg að
veita fé í allar áttir heldur verður
það að gerast með markvissum
hætti og með hag þjóðfélagsins í
fyrirrúmi og með gagnrýnum
hætti.
Ekki horft á heildarmyndina
Yfirvöld menntamála verða að
hugsa um menntakerfið eins og að
koma næringu eða menntun út í
líkama eða þjóðfélagið. Þó svo að
vöðvarnir þurfi mesta næringu þá
gengur alls ekki að svelta önnur
minni en mjög mikilvæg líffæri.
Því miður þá eru nýleg dæmi
um að stjórnvöld hafi ekki horft á
heildarmyndina.
Sjálfstæðisflokkurinn lagði
niður báða fiskvinnsluskóla lands-
manna, en þeir gegndu gríðarlega
mikilvægu hlutverki í að mennta
hæfa stjórnendur í sjávarútvegs-
fyrirtækjum landsmanna, í helstu
útflutningsatvinnugrein okkar.
Um hagkvæmni mennta-
kerfisins
Ef litið er á hagkvæmni
fiskvinnsluskóla út frá
reiknilíkönum menntakerfisins,
þá eru þetta örugglega mjög
óhagkvæmir nemendur, en ef
skoðaðir eru heildarhagsmunir
þjóðarinnar þá er mikill gróði af
skólunum.
Ef litið er þröngt á hagkvæm-
ni menntakerfisins þá væri
hagstæðast að sem flestir lærðu
lögfræði og viðskiptafræði.
Kostnaður á hvern nemenda er
mjög lítill í laganámi saman-
borið við hvern nemenda í eðlis-
fræði, vélstjórn eða iðnskóla.
Nú höfum við 4 skóla sem
kenna lögfræði en engan
fiskvinnsluskóla. Það er stun-
dum eins og yfirvöld men-
ntamála átti sig ekki á
þjóðhagslegu verðmæti
verknáms og kostnaðarsömu
námi sem fáir stunda.
Ég er alls ekki á móti því að
fleiri en Háskóli Íslands kenni
lögfræði, síður en svo. Ég tel
það jákvætt að fleiri en einn
skóli kenni lögfræði en ég játa
að mér finnst það heldur vel í
lagt að 4 skólar skuli kenna
lögfræði í okkar litla landi.
Skólagjöld ekki til góðs
Menntakerfi sem er staðnað er
engu bættara þó svo tekin verða
upp skólagjöld. Það hafa fræði-
menn ítrekað bent á s.s. Jón
Erlendsson prófessor. Það eina
sem breytist er að greiðslan fyrir
námið færist í auknum mæli yfir
á nemendur sem getur leitt til
þess að færri leggi stund á nám
eins og áður segir. ■
15SUNNUDAGUR 28. mars 2004
„Mennta-
kerfi sem er
staðnað er
engu bættara
þó svo tekin
verði upp
skólagjöld“
Skólagjöld eru ekki til góðs UmræðanSIGURJÓN ÞÓRÐARSON■ alþingismaður Frjálslynda flokksins er
andvígur skólagjöldum
SKÓLAGJÖLD
Stúdentar efndu til mótmælafundar þegar rætt var um upptöku skólagjalda í HÍ á
háskólafundi
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
K
AR
LS
SO
N