Tíminn - 04.03.1973, Blaðsíða 17

Sunnudagur 4. marz. 1973.
TÍMINN
17
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Aðrar skrifstofur: simi 18300. Áskriftagjald 300 kr.
á mánuði innan lands, i iausasölu 18 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
*■ ------------------------------- .>
Samningar,
sem hindra
samkomulag
I stjórnarandstöðublöðunum hefur þess verið
minnzt, að hálft ár var liðið frá útfærslu fisk-
veiðilögsögu Islands um siðustu mánaðamót.
Þessa afmælis var þó ekki minnzt til að gera
mikið úr þeim árangri, sem hefur náðst,heldur
þvert á móti til þess að gera litið úr honum.
Það segir sina sögu, sem óþarft er að skýra
nánara að sinni. Hins vegar er ástæða til þess
sökum þessa tilefnis, að rifja það upp, sem
áunnizt hefur, en það er m.a. eftirfarandi:
öll rikin hafa i reynd virt hina nýju fiskveiði-
lögsögu, nema Bretland og Vestur-Þýzkaland.
Það er vissulega ekki litill ávinningur. Tvi-
mælalaust mun þetta stuðla að þvi, að Bretar
og Vestur-Þjóðverjar verða að láta undan siga
fyrr en ella.
Á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna i
haust var samþykkt tillaga, sem flutt var af Is-
landi og fleiri rikjum, um að sama lögsaga
skuli gilda um auðæfin i hafsbotninum og um
auðæfin i sjónum yfir honum. Þetta styrkir
mjög alla aðstöðu íslands i landhelgismálinu.
Brezkir togarasjómenn hafa i vaxandi mæli
kvartað undan þvi, að erf itt væri að f iska undir
þeim kringumstæðum, sem hafa skapazt á Is-
landsmiðum eftir útfærsluna og hafa hvað eftir
annað hótað þvi að halda skipunum heim.
Nokkuð hefur dregið úr þessum kvörtunum
þeirra siðan Heimaeyjargosið hófst og islenzku
varðskipin urðu að draga úr gæzlunni vegna
þess. En þetta á eftir að breytast aftur.
í Bretlandi fer augljóslega vaxandi skilning-
ur á málstað okkar, og má ekki sizt ráða það af
þvi, að stórblöð eins og The Times og The
Guardian hafa birt fleiri greinar, sem hafa
verið okkur hliðhollar, en greinar, sem hafa
verið okkur andsnúnar. Jafnvel i þeim grein-
um, sem hafa verið okkur andvigar, kemur
fram stórum meiri skilningur á málstað Is-
lands en i landhelgisdeilunni 1958.
Af þessu og mörgu fleira virðist mega ráða
það, að bæði Bretar og Vestur-Þjóðverjar væru
búnir að gera við okkur bráðabirgðasamkomu-
lag, svipað og Belgiumenn, ef landhelgissamn-
ingarnir frá 1961 stæðu ekki i veginum. Vegna
þessara samninga, hafa Bretar nú fengið þann
úrskurð Alþjóðadómstólsins, að hann eigi lög-
sögu i málinu. Þennan úrskurð Alþjóðadóm-
stólsins nota þeir Bretar, sem eru okkur and-
stæðastir i málinu, til að torvelda samkomu-
lag. M.a. halda þeir þvi fram, að meðan
dómstóllinn kveður ekki upp endanlegan
úrskurð i málinu, eigi Bretar rétt til þess sam-
kvæmt bráðabirgðaúrskurði dómstólsins að
veiða hér árlega 170 þús. smálestir. Þeir berj-
ast þvi harðlega gegn öllum frekari tilslökun-
um af hálfu brezkra stjórnarvalda.
Staða Islands i landhelgisdeilunni við Bret-
land og Vestur-Þýzkaland væri þvi allt önnur
og betri, ef landhelgissamningarnir 1961 hefðu
aldrei verið gerðir. Það má þó ekki draga úr
úthaldi okkar og baráttuþreki. Ef ekki brestur
þrek og þolinmæði, verður sigurinn okkar,
þrátt fyrir óheillasamningana frá 1961.
Björge Visby, Politiken:
Hverjir skapa arðinn og
hverjir hirða hann?
Á kosningafundi hjó Mitterand
Mitterand.
SKYLDI hann koma?
Alþýðuhúsið i Le Mans er
lélegt samkomuhús, sem
einna helzt minnir á hlöðu.
Fundarmenn lita ýmist á úrin
sin eða til dyra, þar sem
morgunsölin stafar geislum
sinum skáhallt gegn um
tóbaksreykinn.
Franska stjórnarandstaðan
bindur vonir sinar einkum við
Mietterrand, en hann kemur
ailtaf of seint á fundi.
Jafnaðarmannaflokkurinn
býr við fátækt og lélegt skipu-
lag og Mitterrand eru ekki
tiltæk þau úrræöi, sem leið-
togar stjórnarflokkanna ráða
yfir. Nú eru aðstæður enn
erfiöari en ella vegna verk-
falls flugumferðarstjóra og
Mitterrand kemur stundum
allt að sex stundum of seint á
fund, sem boðaður hefir verið.
Svo iila tekst ekki til I þetta
sinn. Frambjóðendur
jafnaðarmanna i kjördæminu
flytja stuttar ræður og milli
þeirra eru sungnir baráttu-
söngvar. Loks kemur Mitter-
rand, þegar fundarmenn eru
búnir að biða I hálfa aðra
klukkustund.
JAFNAÐARMANNA-
FLOKKURINN er ekki hinn
fjölmenni verkamannaflokkur
1 Frakklandi, heldur Komm-
únistaflokkurinn, Bandalagið
við kommúnista veldur þvl, að
á fundinum rikir hinn rétti
baráttuandi öreigasamtaka.
Le Mans er iðnaðarborg i
örum vexti og Ibúarnir fast
við 150 þúsund. Borgin er 200
kilómetrum vestur frá Paris
og Renault-verksmiðjurnar
eru lang öflugasta atvinnu-
fyrirtækið þar. Margir af
starfsmönnum verksmiöjanna
stunduðu áöur landbúnaðar-
störf, ýmist sem launþegar
eða smábændur. Sumir búa
enn i sveit og láta konu slna
annast hið litla bú. 35-40
þúsund króna (isl) laun laða
margan smábóndann til bfla-
verksmiðjanna, en þúsundir
verkamanna i Le Mans hafa
mun minni tekjur og borgin á
við erfið félagsleg úrslausnar-
efni að striöa.
Kommúnistar og jafnaðar-
menn hafa veriö ámóta öflugir
i héraðinu og höfðu báðir þing-
mann fyrrum. í kosningunum
1968 biöu þeir mikinn ósigur
eins og vinstri flokkar viða i
Frakklandi. Gaullistar not-
færöu sér óeirðirnar i mai til
þess að ala á hræðslunni við
kommúnista. Stjórnar-
flokkarnir unnu alla fimm
þingfulltrúana i Sarthe-kjör-
dæmi umhverfis Le Mans.
Samtök vinstrimanna eiga þvi
hefndir að rækja.
ALÞÝÐUHÚSIÐ er frá þvi
um aldamót og vægast sagt
óskemmtilegt. Það er meira
en hálfri öld á eftir timanum I
samanburði við samkomuhús
jafnaðarmanna i Vestur -
Þýzkalandi og á Norður-
löndum.
En Mitterrand hefir gætt
frönsku stéttabaráttuna
hógværum og traustvekjandi
anda. Baráttumerki hans er
rauð rós, sem stendur út úr
krepptum hnefa, og það
hangir hvarvetna á skellóttum
veggjum Alþýðuhússins.
Ungir baráttumenn selja
vasaútgáfu bókar Mitterrands
LaRoseauPoing. Fundarmenn
eru yfir 2000 og meðal þeirra
eru efalaust margir
kommúnistar. Þar má jöfnum
höndum lita lúna verkamenn,
unga kennara, stúdenta og
stúlkur á menntaskólaaldri.
Fundurinn átti að hefjast kl.
10 f.h. á sunnudegi, en Mitter-
rand kom ekki fyrr en rétt
fyrir hálf tólf. Töfin virðist
hafa aukið á eftirvæntinguna
og honum er fagnaö ákaft.
Hann er dálltið þreytulegur,
skeytir fagnaðarlátunum engu
en heilsar forustumönnunum
! á sviðinu.
MITTERRAND fer hægt af
staö, en þess auðveldara er að
ala á fundarmönnum og
magna hrifningu þeirra og það
gerir hann. Hann talar I rúma
klukkustund, nýtur óskiptrar
athygli og fundarmenn hrópa
eöa hlæja þegar við á.
„Stjórnarflokkarnir leggja
til orriu.stu sem Framfara-
bandalag republikana”, segir
hann. „ósamkomulag þeirra
samræmist þó varla banda-
lagsheitinu og republikanar
eða lýðveldissinnar eru fylgis-
mennirnir ekki, heldur eins
konar einveldissinnar að baki
Pompidou. Framfarirnar —
gegn þeim berjast þeir”.
Mitterrand vék að afstöðu
rikisstjórnarinnar til fóstur-
eyöinganna, en það er hitamál
um þessar mundir „Rikis-
stjórnin segir umbæturnar
ekki timabærar og þaö er
táknrænt um afstöðu stjórnar-
innar til umbóta yfirleitt”,
sagði ræðumaður.
„I BANDALAGI við komm-
únista gegna jafnaðarmenn
einmitt þvi hlutverki að
tryggja stjórnmáiafrelsið og
frelsi einstaklingsins. Hin
sameiginlega stefnuskrá er
samningur til fimm ára,
hvorki eftir höfði kommúnista
né sósialista, en hann á að
gera kleift aö þoka málum
áleiðis til samfélags sósial-
ista.
Talsmenn rikisstjórnarinnar
lýsa stjórnarandstæðingum
sem rauðum hersveitum, sem
vaöi fram meö hnif milli tann-
anna. En þeir biðja ekki um
annaö en gott samfélag, góöa
sambúð við umheiminn og
nokkra llfshamingju einstakl-
ingunum til handa. Þjóðnýting
— jú, að visu, en rikisstjórn de
Gaulles hóf þjóðnýtingu á
fyrstu árunum eftir
styrjaldarlokin og þjóðnýtti
bankana, flugfélögin og
Renault-verksmiöjurnar”.
ÞA minnir Mitterrand
einnig á, að Pompidou hafi
neitað að útnefna rikisstjórn
kommúnista og jafnaöar-
manna, jafnvel þó að samtök
vinstrimanna fái meirihluta i
þinginu. Og fagnaðarlætin ná
hámarki þegar hann heldur
áfram:,,
Hinn almenni atkvæðis-
réttur hefir þar meö verið að
engu geröur og rikisstjórnin á
að styðjast við bellibrögð
hallarbúa”.
Þegar Mitterrand vikur að
gorti rikisstjórnarinnar af
öflugu efnahagslifi i Frakk-
landi segir hann:
„Hver veldur eflingunni?
Það eru verkamenn. Hver
kostar hana með 45 stunda
vinnuviku, lágum launum við
vaxandi dýrtið? Það eru
verkamenn. Og hvert rennur
arðurinn af eflingunni? Til
hinna”.
Mitterrand segir
kommúnista ekki gallaiausa
fremur en jafnaðarmenn. „En
við viljum ekki útiloka þær
milljónir heiðarlegra verka-
manna, sem kjósa komm-
únista* Pompidou hittir Brez-
hnev og ástundar vinsamleg
samskipti við Öll riki komm-
únista. Allir kommúnistar eru
með öðrum orðum góðir —
nema okkar eigin
kommúnistar.
MITTERRAND er frábær
ræðumaður með leikarahæfi-
leika. Hann brosir, þegar
hann gripur til kimni eða
hæðni, bendir og patar orðum
sinum til áherzlu, en hefir þó
hóf á. Þegar hann hefir brýnt
raustina hvað mest lækkar
hann róminn allt i einu um leið
og hann kemur að kjarnanum.
Þetta er afar áhrifarlkt eins
og góöur leikur á sviði.
Mitterrand ræddi um 3 mill-
jónir verkamanna, sem hafa
rúm 20 þús. krónur isl. á
mánuði eða minna, svo og
smábændur, iandbúnaðar-
verkamenn og smákaupmenn,
sem jafn litiö bera úr býtum,
eða alls um 10 milljónir fá-
tæklinga i Frakklandi.
Siðan lýsti hann eymdinni,
sem fundarmönnum var efa-
laust vel ljós fyrir, en svo
yppti hann öxlum og minnti á
Markus Antonius i Júliusi
Cæsar eftir Shakespeare,
þegar hann bætti við: „En
þeir segja, að Frakkar séu rik
þjóð”.
INTERNATIONALINN er
sunginn aö lokum, en það eru
ekki nema sumir fundar-
mar.na, sem hefja krepptan
hnefa. En erfiðleikar franskra
sósialista koma enn greini-
legar i ljós,þegar að iýöveldis-
söngnum franska kemur. Þá
er eins og samkoman ætli að
leysast upp. Einn frambjóð-
enda er lagöur af stað til dyra,
en Mitterrand tekur hlýlega
um axlir honum og snýr
honum við. Siðan syngja þeir
þjóðsönginn eins og ekki hafi I
skorizt.
Sósialistar eru að verða ætt-
jarðarvinir. Gaullistar og
hinir ihaldssamari eiga ekki
framar að hafa einkarétt á
þjóðsöngnum. „Þjóðfáninn er
ekki fáni neins ákveöins
flokks”, sagði Mitterrand I
ræðu sinni.
Þ.Þ.