Tíminn - 23.02.1975, Blaðsíða 6

TÍMINN
í"Ci ¦'v- i ¦ i > i t ¦ ;
Sunnudagur 23. febrúar 1975
Eirlksvogur i öxney 19/7. 1942
Ingólfur Davíðsson:
Byggt og búið
í gamla daga
LXII
„Þú ert Uti við eyjar blár, ég
er setztur að Dröngum".
Eirikur rauði nam Brokey og
Öxney á Breiðafirði fyrir hart-
nærþUsundárum. Bjó i Suðurey
við Brokey hinn fyrsta vetur, en
slðan á Eiriksstöðum i öxney,
unz hann varð sekur um viga-
ferli. Þá bjó hann skip sitt i
Eiriksvogi i öxney. Leyndist
um hrið i Dímonarvogi i
Klakkseyjum — og sigldi siðan
vestur i haf að leita Grænlands.
Sjá mynd af Eiriksvogi i öxney.
Brokey og öxney eru landmestu
eyjarnar i Suðureyjum. Hefur
þar verið tvi- eða þribýli fyrr á
tlð. Hafa Breiðafjarðareyjar
löngum verið matarkista mikil.
Husið i öxney, sem hér er birt
mynd af, byggði Jóhann
Jónasson árið 1883. Hann var afi
Jóhanns Jónassonar forstjóra
Grænmetisverzlunarinnar, sem
léði myndina.
Jóhann eldri hafði nýkeypt
öxney er hann réðst i að byggja
eitt hið veglegasta hús við
Breiðafjórð. HUsið er lir timbri
með vatnssuð, þ.e. trélistar
negldir yfir samskeyti
borðanna. Tréflögur voru
lagðar á austurhlið til skjólsog
skrauts. Gestastofan þótti
sérstaklega skrautlega útbuin
og máluð. Húsið stendur enn:
skUr var siðar byggður við það.
Til hægri á myndinni sér i
timburframhlið litils gamals
bænahUss, siðast nótað sem
skemma. Það er að mestu Ur
grjóti og torfi, óþiljað innan.
Bænahússins er getið I Vilkins-
máldaga, skömmu fyrir 1400.
Móta sést fyrir kirkjugarði
umhverfis það og tvö örnefni I
eyjunum eru við þa. kennd.
Munu IbUar Suðureyja hafa
sótt þangað til bæna öldum
saman. Vinstra megin við hUsið
sér á þykka torfveggi og litlar
dyr. Þeir eru leifar tveggja
bæja og var öðrum bænum loks
breytt I hlöðu. Fyrir miðju á
myndinni sjást hjónin Jóhann
Jónasson (með hatt) og
Sigurlaug siðari kona hans. Til
beggja hliða og i forgrunni börn
þeirra og börn hans frá fyrra
hjónabandi. Næst hUsinu sést
Estlva Björnsdóttir frá Litla-
Velli I Reykjavik og danskur
aðstoðarm ælinga rm aður.
Myndina tók danskur liðsfor-
ingi, Garde að nafni, er hann
var hér við sjómælingar, liklega
árið 1896.
Myndin i Elliðaey var tekin
ofan Ur vitanum 21. jUli 1942.
Var ranglega merkt öxney I
þriðja þætti, 4. nóv. 1973.
Myndin af ungmennunum við
tjaldið i Arney var tekin 25. júli
1942. Klakkarnir sjást i baksýn.
Lltum á gamla mynd af
Háafelli i Miðdölum. Bærinn
var byggður 1895 og var bUið i
honum fram um 1960.
Heimarafstöð byggð 1934 og þá
raflýst. Skemma sést lengst til
hægri, þá baðstofa, en vinstra
megin bæjardyra reisuleg stofa
og geymsluloft yfir. Kjallari var
undir húsinu. Yzt til vinstri
hlaða sem rúmaði fjögur
kýrfóður, og fjós bakvið. Þar
hjá sér á eldhUsstrompinn.
Fimm hlóðir voru i eldhUsi.
Eldavél kom snemma, en hlóðir
notaðar á haustin til slátursuðu
o.fl. fram um 1920. Milli bæjar-
burstanna var gert svefnher-
bergi i stað þykkra, tvöfaldra
torfveggja. Baðstofan var fimm
stafgólf. Háafell var fyrrum
fimm bursta bær. Skálaburst
var yzt t.h., en tvær vinstra
megin, þar sem hlaðan er nU.
Fjallið heitir Háfur. Hefur
bærinn e.t.v. heitið Háfsfell I
öndverðu? ólafur Benediktsson
gUmmiskógerðarmaður, bóndi i
Háafelli til 1946, fæddur þar og
uppalinn, léði myndina.
Myndin af konu I skautbUningi
I slðasta þætti er af GuðrUnu
Indriðadóttur leikkonu (á'tima-
bilinu 1905-1910)
t öxney á Breiðafiröi laust fyrir aldamót