Tíminn - 23.02.1975, Blaðsíða 33

Sunnudagur 23. febrúar 1975
TÍMINN
33
Svo eru hrútarnir með
stóru hornin sin. Þeir
eru stundum að berjast,
ganga þá aftur á bak
fyrst og hlaupa svo á-
fram hver á móti öðrum
unz hornin skella saman
svo glymur i!
Vænt þótti mér um
litlu lömbin og svo hana
forustu-Golsu. Hún var
svo vitur og sjálfkjörin
foringi ánna. Við gátum
bent henni hvert hún
ætti að fara, þá hljóp
hún þá leið og allur hóp-
urinn á eftir. Og þegar
við rákum féð á beit, eða
lieim af beit i hrið og
snjó, þá valdi Golsa
beztu ieiðina og hún rat-
aði alltaf heim. Forustu-
svo þeir hlupu skrækj-
andi burt.
Hrossin voru venju-
lega 4—6 og stundum
folöld að auki.
Góða-Rauðka var ágætt
reiðhross, viljug, renni-
vökur og þæg. Okkur
þótti vænst um hana. En
mest var talað um Pen-
dúlu, jú, hún var kölluð
þetta i allri sveitinni,
vegna þess að taglið á
henni gekk oft ótt og titt
til hliðanna eins og
pendúll á klukku! í raun
og veru hét hún Rauðka
og loks Gamla-Rauðka.
,,Viltu fara upp á
Stórahjalla og sækja
Rauðku”, sagði pabbi
einn daginn. Ég gekk af
Hestur og börn á Stóru-Hámundarstööum. Hann virðist hafa
gaman af eins og börnin.
féð er skynsamara en
aðrar kindur, venjulega
létt á fæti og heldur
holdgrannt, oft flekkótt
á lit. Stundum gáfum við
kindunum brauðdeig
eða salta sild i aukabita
á veturna. Þær komu þá
i spretti og voru svo
gráðugar, að þær ætluðu
alveg að ryðja okkur
krökkunum um koll. Á
vorin vildu þær verja
lömbin sin og settu jafn-
vel hornin i hundana,

Húsfreyjan i söðli á Grána
sinum
stað með beizli i hend-
inni. Rauðka stóð kyrr
eins og þúfa þegar ég
gekk að henni og lét upp
i hana beizlið. Svo fór ég
á bak og vildi riða liðugt
heirn, en Rauðka stóð
bara kyrr, þó að ég hott-
aði á hana. Ég sló i hana
á lendina með spotta, en
þá byrjaði hún að hrista
sig alla og siðan að
ganga aftur á bak. Ég
hélt áfram að dangla i
hana og berja fótastokk-
inn, en ekkert gekk!
Loks sneri hún afturend-
anum i brekkuna og jós
svo að ég valt fram af
henni ofan i grasið, Ég
varð loks að teyma hana
heim og var lengi að þvi.
Rauðku fannst ekkert
liggja á og greip niður i
gras þegar hún sá færi á
þvi. Hún bar enga virð-
ingu fyrir krökkum og
unglingum, en pabba
hlýddi hún vel. Ef ó-
kunnugir fóru á bak
henni, jafnvel þó full-
orðnir væru, gekk hún
aftur á bak, hristi sig,
jós og prjónaði, reis
alveg upp á afturendann
svo flestir gáfust upp og
Féö rekiö i heimaréttina. Þaö er hugur f ungum og gömlum!
hættu við reiðtúrinn.
Rauðka var dugleg fyrir
kerru og bar klyfjar vel,
en beitti þó stundum
brögðum, ef við ung-
linga var að eiga. Þegar
girt var á henni þá
belgdi hún sig út, svo
gjarðirnar héngu lausar
á eftir er hún slakaði á
aftur.
Einu sinni var ég að
aka mykju á völl i kerru
með Rauðku fyrir, heitan
dag i góðu veðri. Leiðin
lá yfir læk. Þegar leið á
daginn fékk Rauðka sér
að drekka i hverri ein-
ustu ferð. Ég undraðist
hve þyrst hún virtist
vera og fór að gæta bet-
ur að. Sá ég þá að
Rauðka bara dýfði múl-
anum i vatnið en drakk
ekkert! Hún var bara að
slæpast, en reyndi að
villa mér sýn og tókst
lengi að leika á mig.
Hyggin var hún greini-
lega, en duttlungafull.
Rauðka var foringi
hrossanna, þau báru
auðsjáanlega virðingu
fyrir henni. Þegar
hrossin voru á beit úti i
snjó á veturna, þá valdi
hún haga handa þeim.
Fór hún á undan á beztu
blettina og þau fylgdu á
eftir. Rauðka sótti mikið
i túnið, sem þá var ógirt.
Ég átti að verja túnið og
hafði tvo hunda og að
auki hrossabrest sem
mikið glumdi i. Ef ég
komst nærri og þeytti
hrossabretinn, stukku
hrossin langt i burtu.
Aumingja Brúnka datt
einu sinni, henni varð
svo illt við lætin i
hrossabrestinum.
Eitt kvöld, þegar ég
átti að reka fé og hesta
frá túninu áður en farið
var að sofa, sá ég hross-
in hvergi og hugsaði
ekki meira um það. En
um morgunin lágu þau
öll á túninu sæl og mett.
Ég rak þau út fyrir
gamla vallargarðinn
framhjá fjárhúsinu. Sá
ég þá fjöldamargar
hrossataðshrúgur bak
við fjárhúsið og þar var
grasið allt bitið og
traðkað. Þarna höfðu þá
hrossin verið um kvöld-
ið, þar sem þau sáust
ekki frá bænum. Ég ef-
ast ekki um að Rauðka
hefur ráðið ferðinni. Nú
fórum við að hýsa hross-
in á nóttunni svo þau
bitu ekki túnið. Gekk svo
nokkra daga. En eitt
kvöldið voru hrossin
komin hátt upp i hlið og
fór Rauðka þangað á
undan. Við nenntum þá
ekki að sækja þau um
kvöldið. En morguninn
eftir voru þau öll i túninu
og búin að bita mikið.
Svona gekk tvö kvöld.
Þriðja kvöldið var mér
sagt að vaka fram á nótt
og sjá hvað hrossin
gerðu. Þau voru hátt
uppi i hliðinni um hátta-
timann. En rétt um lág-
nættið sá ég i kiki að
Rauðka var hætt að bita
og var að smábita heim
að bænum, Allt i einu tók
hún rás niður hliðina —
og öll hrossin á eftir, —
og stönzuðu ekki fyrr en
heima á túni. Rauðka
hafði verið að biða eftir
þvi að allir væru háttað-
ir og sofnaðir, áður en
hún færi heim á túnið.
Ég lét ekki sjá mig en
var á gægjum, þangað
til hópurinn kom, þá
hljóp ég á móti þeim
meö hundana og hrossa-
brestinn. Þó Rauðkaværi
svona viðsjál var okkur
vel við hana og ellidauð
varð hún að lokum.
(framhald)
t heimarétt á stóru-Hámundarstööum.