Tíminn - 20.04.1975, Blaðsíða 12

12
TÍMINN
Sunnudagur 20. aprll 1975.
Manstu gamla daga? Manstu gamla daga? Manstu gamla daga? Manstu gamla daga? Manstu gamla
Jónatan viö planóiö. Þar unir hann sér vel.
Tlmamynd GE.
viö værum einstakir aldavinir
hans, sem hann hefði ekki séð I
fjöldamörg ár, og þó vorum við
bara komnir til að eiga viðtal við
hann. Kom ekki tii mála, að við
snerum okkur að vinnunni svona
umsvifalaust. Settir að veizlu-
borði, þvi að auðvitað var heitt á
könnunni hjá henni Maju, Marlu
Jcnsdóttur fullu nafni, og hún er
konan hans Jónatans. Það var
meðan við Guðjón Ijósmyndari
gæddum okkur á tertum og
smurðu brauði, að hann Jónatan
skaut á okkur sögunni af þessum
músikölsku prenturum, sem væru
bara andskotann ekkert skárri en
rakararnir, — auðvitað vissi hann
þaö, að við vorum gamlir prent-
arar.
Og hér verður að staldra við og
reyna að lýsa þvi, hvernig hann
Jónatan segir frá, en það er nokk-
uð, sem maður gleymir ekki
undir eins. Um leið og frásögnin
hefst, er eins og yfir andlitið fær-
ist ankannalegur undrunarsvip-
ur, með spozku biiki I augunum.
rétt eins og maðurinn sé hissa á
að nokkur skuli nenna að leggja
eyrun við þessu, þvi að hann sé
ekki aö segja neitt merkilegt. Svo
kemur þetta bara af sjálfu sér,
ekkert orö á gerandi, stundum
gripiötil hressilegra áherzluorða,
svo aö manni dettur Sigurður
bróðir hans I hug, orðhvatasti
grinisti I kunningjahópi, sem um
getur. Og svo kemur hláturinn á
eftir, byrjandi lengst niðri en dill-
ar sér upp á yfirboröið, og þá er
allt andlitið undirlagt kætinni,
græzkulausri, þvl að akki er verið
að leggja ilit til nokkurs manns,
aðeins rifja upp. Allt er gott og
elskulegt, og aðeins notalegt að
ylja sér við bjarma endurminn-
inganna.
Svo förum við niður I kjallara,
þar sem Jónatan dútlar nú orðið,
hefur planóið sitt, og af veggjun-
um hoppa niður I fangið á manni
gamiir vinir, sem maöur var
við vorum afskaplega samrýndir.
Hann var orðinn einsöngvari með
Karlakór Reykjavikur 17 ára
gamall. Stór og myndarlegur og
sýndist miklu eldri. Hann var svo
bráðþroska, að kjólfötin fóru hon-
um, stráknum, eins og hann væri
fullorðinn maður. Hann heillaði
alla. Ef það var veriö að jarða,
sérstaklega ef það var einhver
smælinginn, gekk hann bara
niður i Dómkirkju og söng. Hann
var svo mikill tilfinningamaður
og sjarmör, að röddin og endur-
minningarnar um hann lifa enn i
dag, þótt það séu rúm fjörutiu ár
siðan hann dó. Hann var ekki
nema 24 ára þegar hann dó 1934,
og hann var orðinn veikur, þegar
plöturnar voru gerðar með hon-
um. Hann kom einn daginn með
orgel heim i kotið. Þá fór ég að
læra, og þetta þótti nú meiri vit-
leysan. Verkamannssonurinn I
Akurgerðiaðlæra á orgel. En það
var mikið um músik heima.
Pabbi söng mikið, var músikalsk-
ur og hafði góða rödd.
Héldu, að ég
væri finn söngvari
— En þú sjálfur?
— Ég hélt mig við orgelið. Ég
lærði hjá honum Arna gamla
Eiríkssyni á Grundarstig 8, hann
kenndi fornemum Páls tsólfsson-
ar. Ég hef byrjað svona 9-10 ára
gamall. Mig langaði alltaf til að
læra að spila. Nú, ég þótti nokkuð
efnilegur, svo að ég átti að fá fria
kennslu hjá Páli Isólfssyni. Ég
byrjaði hjá honum, en það fór ein-
hvem veginn úrskeiðis, ég nennti
þessu ekki, en ég hélt alltaf áfram
að spila, og svo fór, að ég fékk að
spila undir hjá Erling bróður. Það
var nú aldeilis dásamlegt, maður.
— Og þá er það, að lifsævintýr-
ið hefst?
— Já, það byrjaði nú eiginlega
með Siglufjarðarævintýrinu
mikla. Þannig var, að þegar ég er
Lífsævintýrið
í síldar-br
Fyrri hluti
viðtals BH
við Jónatan
Ólafsson,
sem
fjallar um
músík og
meiri músík
i gamla daga
í borginni og
sérstaklega
d Sigló
farinn að halda að heyröu aðeins
fortlðinni til, og áður en maður
veit af, er maður horfinn á vit
þessara ára, sem áttu svo mikinn
sjarma, að þeim sem lifðu þau,
fannst enginn annar tlmi geta
oröiö skemmtilegri.
En það var þetta með söguna
um prentarana.
Það var mikið
um músik heima
— í gömlu Lúðrasveit Reykja-
vikur og Hörpu var mikið af
prenturum, svo að slagaði hátt
upp i rakarana. Þetta hefur alltaf
veriö smitandi i stéttunum. Og þá
var áhuginn, maður. Hjörleifur
gamli múrari var á bassatúbunni.
Hann kom á æfingarnar með
sementið á lúkunum. Þaö var
ekkert verið að fara heim að
boröa. Það var stundum kalt að
spila úti, og ekkert undarlegt þótt
menn fengju spira út á lúðrana á
bannárunum. Einhverntimann
voru þeir að spila við álfabrennu
úti á iþróttavelli, og þeir eru að
liðka klampana, þegar einhver
segir við hann Eggert vin minn:
„Heyrðu, þú drekkur spirann!”
,,Já,” svarar vinurinn. ,,Það
kemur svo fint með önduninni!”
En það er þetta með byrjunina.
Allt hefur sina byrjun, og við for-
vitnumst fyrst um hana.
— Ég ólst upp á Brávallagöt-
unni, i litlu húsi, sem hét Akur-
gerði. Það var yndislegt. Við vor-
um þrir, bræðurnir, Erling elztur,
ég i miðið og Siggi bróðir yngstur.
Hann byrjaði snemma i hestun-
um og var ekkert sérlega vel lið-
inn fyrir hrossamóðuna og lykt-
ina. Viðkomum seinna að honum.
Hann var ekki farinn að syngja
þá. Erling söng og heillaði alla.
Hann var yndislegur drengur, og
MANSTU GAMLA
DAGA? Manstu slldar-
árin á Siglufirði, þegar
ungir og aldnir, hvaðan-
æva að af landinu,
flykktust til uppgripa-
bæjarins til þess að
reyna að hreppa skjót-
fenginn gróða með
feiknarlegu álagi?
Manstu hvernig mann-
lifið tindraði i þessum
litla mannmarga bæ?
Manstu nóttlausa vor-
aldar veröld, þegar
þreytan kom ekki fyrr
en eftir á, þegar siðasta
tunnan hafði verið stöfl-
uð, siðustu tónar nikk-
unnar eða fiðlunnar
voru þagnaðir, eða sein-
asta drykkjusvail næt-
urinnar horfið út i
fjarskann og nóttina?
Manstu tómleikann,
þegar siðasta síldar-
stúlkan var horfin á
braut, deyfðina, sem
færðist yfir allt, svo að
við lá, að menn læddust
til þess að vekja ekki
þögnina? Manstu, hvað
allir Siglfirðingar, stórir
og smáir, gátu sungið?
Þegar við komum að húsinu aö
Skólavörðustig 24, tók hann Jóna-
tan Ólafsson á móti okkur, eins og
Klúbbhljómsveitin frá 1933: Stefán Baldvinsson, Tómas Haligrlmsson, Svavar Björnsson, Jónatanog
Sæmundur.
að veröa nitján ára, vorið 1933,
fer ég með Erling bróður norður á
Siglufjörð. Ég var þá búinn að
vera á spltala í heilt ár, heilsulaus
ræfill, og dreif mig með honum
norður, en hann hafði nóg að gera
fyrir norðan, vann I síldarverk-
smiðjunum á sumrin, og var við-
loöandi karlakórinn Visi, hann
raddþjálfaði þá það, sem hann
kunni og söng mikið með þeim.
Hann heldur þarna konsert, áður
en hann byrjaði I verksmiðjunni,
og ég spilaði undir, og það er
náttúrlega bókað á stundinni, að
ég sé óskaplega flinkur. Ég lendi
inn I karlakórnum, þeir héldu
auðvitað, að ég væri ógurlega finn
söngvari, og ég gat svo sem sung-
Manstu gamla daga? Manstu gamla daga? Manstu gamla daga? Manstu gamla daga? Manstu gamla