Fréttablaðið - 08.06.2005, Blaðsíða 41

MARKAÐURINN MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 2005 17
S K O Ð U N
Katrín Ólafsdóttir
skrifar
Það hefur líklega ekki farið fram-
hjá neinum að mikið hefur verið
um að vera á fasteignamarkaði
hér á landi síðustu mánuði. Þannig
hefur hækkun á fasteignaverði
verið langt umfram hækkun á
byggingarkostnaði. Þá eru mun
fleiri íbúðir byggðar nú en fyrir
örfáum árum.
Hluta þessarar verðhækkunar
á fasteignum má skýra með ýms-
um skipulagsbreytingum á mark-
aði sem átt hafa sér stað að undan-
förnu. Með breytingum á reglum
Íbúðalánasjóðs og því að við-
skiptabankarnir hófu að bjóða lán
til fasteignakaupa fylgdi lækkun
vaxta, lenging lánstíma, hækkun
veðhlutfalla og afnám hámarks-
fjárhæða á lánum. Allt þetta leiddi
til þess að greiðslugeta fólks jókst
til muna. Í stað þess að neytendur
fengju að njóta þessara breytinga
til fulls hefur hluti ávinningsins
farið í að greiða hærra fasteigna-
verð.
En hversu mikil getur hækkun-
in orðið? Sérfræðingar Lands-
bankans telja að rúm sé fyrir
meiri hækkun á markaði. En hvað
er að gerast annars staðar? Víða í
öðrum löndum hefur fasteigna-
verð hækkað til muna að undan-
förnu. Sem dæmi má nefna miklar
hækkanir í Bretlandi og Banda-
ríkjunum.
Ég var að horfa á fréttir þar
sem ég er nú stödd í Bandaríkjun-
um og þá kom frétt um nýja stétt
fólks. Þarna er um að ræða fólk
sem var í fullri vinnu en sem hlið-
arbúgrein stunda þessir einstak-
lingar það að kaupa fasteignir
með það fyrir augum að selja þær
aftur með hagnaði. Á ensku er
þetta kallað „flipping“. Meðal ann-
ars var rætt við glaðbeittan barna-
skólakennara sem hafði keypt og
selt sex fasteignir síðustu mánuði
og grætt á þeim öllum.
Eftir að hafa horft á þessa frétt
var mér hugsað til þeirrar stéttar
sem óx mjög á árunum rétt fyrir
2000 og kallaðist „day traders“.
Þetta fólk hafði það fyrir stafni
allan daginn að kaupa og selja
verðbréf á netinu og reyna að
græða á því. Ekkert hefur frést af
þessari stétt eftir að verðbréfa-
markaðurinn tók dýfu í kringum
árið 2000.
Að sumu leyti óttast ég að örlög
þessara einstaklinga sem stunda
„flipping“ eigi eftir að verða þau
sömu og örlög þeirra sem stund-
uðu „day trading“ á árum áður,
sérstaklega í ljósi þess að búist er
við að fasteignaverð hætti að
hækka á þessu ári. Að hinu leytinu
finnst mér ánægjulegt að sjá
hversu vel markaðshagkerfið
virkar. Það eru alltaf til einstak-
lingar sem eru tilbúnir að nýta
þau hagnaðartækifæri sem mynd-
ast á markaði sem hækkar og
hækkar.
Þensla á fasteignamörkuðum
Tremma
einfalt
Mikið ofboðslega er spákaup-
maðurinn kátur að heyra að fé-
lögum fari að fjölgja í Kauphöll-
inni. Íslenska hlutabréfasafnið
mitt er orðið svo tremma einfalt,
eins og Sylvía Nótt myndi segja.
Samanstendur nánast af bönkum
og fjárfestingafélögum.
Bankarnir eru reyndar ekki
dauðir úr öllum æðum! Allir eru
svo uppteknir af átökunum um
Íslandsbanka að þeir gleyma KB
banka og Landsbankanum. KB
banki hlýtur að láta til skarar
skríða í Noregi eða Svíþjóð.
Nú er Mosaic Fashions að
selja hlutabréf til almennings og
hefur kappinn skráð fjölskyld-
una fyrir einni milljón. Fötin eru
ógó-flott og þess vegna er mjög
hæpið að þetta kliki. Breski
tískubransinn á sér bjarta fram-
tíð, einkum á alþjóðlegum vett-
vangi, og er ég tilbúinn að veðja á
þetta fyrirtæki. Bretar eru nú
einu sinni ein mesta verslunar-
þjóð sögunnar. Svo berast þær
fréttir að Atlantic Petroleum frá
Færeyjum komi inn á markaðinn
í næstu viku.
Þetta hljóta að vera góð tíðindi
fyrir íslenska hlutabréfamarkað-
inn að erlend félög sýni honum
áhuga og auðvitað fyrir þá fjár-
festa sem eru tilbúnir að taka
meiri áhættu en gengur og gerist.
Við Íslendingar látum nú ekki
bjóða okkur áhættusamar fjár-
festingar tvisvar. Við vitum að því
meiri sem áhættan er þeim mun
meira græða menn á hugrekkinu.
Önnur bresk verslunarkeðja,
Shoe Studio Group, gæti komið
inn á markaðinn næsta haust ef
vel gengur hjá Mosaic. Öll fjöl-
breytni er af hinu góða en hér
hefur bráðvantað verslunarfélög
eftir að Baugur og Húsasmiðjan
fóru af markaði.
Svo er ljóst að Avion Group
fer á markað fyrir 1. febrúar á
komandi ári. Þar verður um risa-
skráningu að ræða, enda gæti fé-
lagið verið metið á fimmtíu millj-
arða. Ég hef svolitlar efasemdir
með kaupin á Eimskip, enda sé ég
ekki alveg hvaða tækifæri felast
í því að reka félögin saman.
Reyndar eru fordæmi fyrir rek-
stri slíkra félaga án þess að ég
hafi kannað það nánar. Magnús
og Björgólfsfeðgar eru vafalaust
ekki að finna upp hjólið. Fiskarn-
ir sem elta þá hafa uppskorið
ríkulega.
Ég verð nánast uppgefinn við
að skoða öll þessi félög. Þetta eru
alveg ýktir tímar. Maður hefur
varla orku til að skoða fasteigna-
markaðinn og einbeita sér að
íbúðunum í Sjálandinu sem ég
ætla mér að selja, nýja húsinu í
Vesturbænum, sumarhúsakaup-
unum á Krít og laxveiðinni og
golfinu.
Spákaupmaðurinn á horninu
S P Á K A U P M A Ð U R I N N
Þ J Ó Ð A R B Ú S K A P U R I N N
Í stað þess að neytendur fengju að njóta þessara
breytinga til fulls hefur hluti ávinningsins farið í að
greiða hærra fasteignaverð.