Tíminn - 01.08.1976, Blaðsíða 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 1. ágúst 1976.
Hvað ætlar þú
að sjá af landinu
þínu í sumar?
Nokkur orð um Reykjanes
Reykjanes er í Gullbringusýslu en á sam-
eiginlegt lögsagnarumdæmi með Kjósarsýslu
og eru þessar tvær sýslur einatt nefndar i
sömu andránni, en í þessum þætti verður f jall-
að um Reykjanesið, eða nánast það svæði sem
heyrirtil Gullbringusýslu, en þó er Reykjavík
ekki talin hér með, en samt er af mörgum
merkisstöðum að taka, fornum sögustöðum
og gömlum og grónum útgerðarbæjum sem
margir hverjir hafa vaxið óðfluga undan-
farna áratugi.
Kópavogur
Enginn' annar kaupstaöur
landsins hefur þróazt og vaxiö
jafnört og Kópavogur. Þaö var
ekki fyrr en áriö 1936, aö byrjaö
var aö úthluta nýbýlalóöum i
landi Kópavogs, og byggöust þar
fyrst nokkrir sumarbústaöir, —
1950 voru ibúarnir orönir 1650
talsins, og nú er kaupstaöurinn
næstfjölmennasta bæjarfélag
landsins.
A leiö okkar gegnum Kópavog
ökum viö um nýjan veg, undir
umferöabrýrnar i gjánni. Vinstra
megin er Austurbær en Vestur-
bær hægra megin. A graslendi
hægra megin vegar, nálægt
Kópavogshælinu, hefur veriö
reistur minnisvarði um erföa-
hyllinguna 1662.
I i
Stafnnesviti.
Frá Kópavogi liggur leiöin til
suöurs yfir brúna viö botn vogsins
og brátt liggur þvervegur til
hægri inn i hið nýja og glæsta ein-
býlishúsahverfi á Arnarnesi.
Nokkru sunnar er Silfurtúns-
hverfiö, og þar liggur hliöarvegur
til vinstri inn aö ööru nýju og afar
glæstu einbýlishúsahverfi, Flöt-
um I Garðabæ, og siöar inn aö
Vifilsstööum, þar sem áöur var
starfræk’t hæli fyrir berkla-
sjúklinga, en hefur nú verið
breytt i almennt sjúkrahús.
Viö jaöar Hafnarjaröarkaup-
staöar veröa enn önnur vega
mót, þar sem Keflavikurvegur er
til vinstri, en Alftanesvegur til
hægri. Viö skulum geyma okkur
Keflavikurveginn, en beygja til
hægri á Alftanesið sem er láglent
og viöa þakiö hrauni, Gálga-
hrauni. Fremsti hluti nessins er
sem næst skorinn af tveimur vog-
um, Lambhúsatjörn að austan, en
Skógartjörn aö vestan. Noröan
viö Lambhúsatjörn er Bessa-
staðanes, og þar standa Bessa-
staöir, búsetur forseta íslands.
Bessastaðir
Fyrst þegar Bessastaða var
getiö i fornum heimildum, voru
þeir i eigu Snorra Sturlusonar, en
skömmu siðar komst jöröin i
konungseign og varð að höfuö-
setri æöstu valdamanna konungs
hér á landi, allt til loka 18. aldar.
Þvi hafa á Bessastöðum verið
teknar þær ákvarðanir, sem hvað
örlagarikastar hafa reynzt fyrir
land og þjóð.
1 byrjun 19. aldar var æösta
menntastofnun landsins — læröi
skólinn, — flutt að Bessastöðum
og starfrækt þar um 40 ára skeiö,
þar til hún var flutt til Reykjavik-
ur. Meöan lærði skólinn var á
Bessastööum, stunduöu þar nám
margir helztu forvigismenn is-
lenzkrar endurreisnarstefnu t.d.
Fjölnismenn. Allan seinni hluta
19. aldar sat skáldiö Grimur
Thomsen staöinn, en siöan lentii
Bessastaöir i eigu ýmissa ein-
staklinga, unz þá eignaöist
Siguröur Jónasson, forstjóri i
Reykjavik, og gaf islenzka rikinu
fyrir þjóöhöfðingja setur.
Forsetabústaöurinn á Bessa-
stööum er i röð elztu húsa á
landinu, — byggöur sem amt-
mannssetur áriö 1763.
Kirkjan á Bessastööum er llka
nokkuö gamalt hús — var i smiö-
um frá 1780 til 1823. Fyrir fáum
árum voru settir I hana fagrir lit-
um eftir aö þetta nýjungahús var
fullgert.
Að Göröum hafa margir
merkisklerkar setiö, t.d. fæddist
þar Jón biskup Vidalin og gegndi
þar prestsembætti, áöur en hann
varö biskup. Bróöir Jóns, Arn-
grimur Vidalin, einstakur gáfu-
maður og skáld. fæddist einnig og
ólst þar upp. Garöakirkja var
lögö niður um alllangt skeiö, og
stóöu þar aöeins steinveggir meö
gapandi gluggatóttum. En svo
tóku hreppsbúar sig til og endur-
byggöu kirkjuna, bættu við hana
turni, og er hún þeim nú til mikils
sóma.
Frá Görðum liggur vegurinn
suöur i Hafnarfjörö og niöur i bæ-
inn noröanverðan, þar sem sund-
laugin er.
Hafnarf jörður
Hafnarfjöröur er sá fjóröi i röö
íslenzkra kaupstaöa, hvað Ibúa-
fjölda snertir. Þótt hann sé heldur
fámennari en nágrannakaupstað-
urinn Kópavogur, stendur hann á
mun eldri merg, og kaupstaðar-
réttindi hlaut hann árið 1907. Ibú-
um Hafnarfjarðar tók að fjölga
undir lok siöustu aldar, þegar
þaöan hófst ■þilskipaútgerð.
Englendingar ráku mikla togara-
útgerð frá Hafnarfiröi framan af
þessari öld, en langt er nú umliöið
siðan Hafnfiröingar tóku tokara-
útgeröina i eigin hendur, enda er
Kópavogur. Vinstra megin ofan viö miöja mynd er Arnarnes, slöan Silfurtún og siöan Hafnarfjörður.
Hægra megin er hluti af Alftanesi.

Brim viö Vatnsieysuströnd.
Feögar á ferö undir Festarfjalli.
glerjagluggar meö myndum úr
kristnisögu landsins. Gluggarnir
voru geröir af islenzkum lista-
mönnum og hljóta aö teljast ein
höfuöprýöi kirkjunnar. Kirkjan á
Bessastööum er ætiö opin hverj-
um þeim, sem hana vill skoöa, og
staðurinn sjálfur sem slikur er
lika bæöi fagur og skoöunarverö-
ur, og útsýni vitt til allra átta.
Frá Bessastööum má aka hring
um norðurenda nessins, en viö
norðurströndina eru miklir
skerjaflákar, sem vitna um land-
brot brimsins. Siöan er ekið vest-
ur og suður meö ströndinni og
hringnum lýkur aftur viö Bessa-
staðahlið.
Frá Bessastööum höldum viö
fyrst sömu leiö til baka, en við
vegamótin til hægri. Leiö okkar
liggur til suöurs upp á Garöaholt,
og viö norðurenda þess skulum
viö stööva bifreiöina til þess aö
njóta hins frábæra útsæynis yfir
fjöll höf og fjölmennar grösugar
byggðir. Brátt sjáum viö kirkju-
staöinn Garöa á Alftanesi, sjáv-
armegin, en félagsheimili Garða-
bæjar ofan vegar. Siðasti Garöa-
presturinn, séra Jón Benedikts-
son lét hefja byggingu þess áriö
1876, og var sá háttur hafður á aö
grjót var mulið með hömrum og
mulningurinn notaður i steypta
steina, er veggirnir voru hlaðnir
úr. Húsið var i byggingu i nokkur
ár, og I þaö fór aleiga prestsins,
sem sá sér þann kost vænstan að
fara i annað prestakall fáum ár-
Hafnarfjöröur.
Bessastaöir.