Fréttablaðið - 08.12.2005, Blaðsíða 60

8. desember 2005 FIMMTUDAGUR40
UMRÆÐAN
SAMFYLKINGIN
GÍSLI GUNNARSSON
PRÓFESSOR
Í ágætri grein Guðmundar Magnús-
sonar í Fréttablaðinu 4. desember
koma fram viðhorf sem algeng eru
meðal framsýnna og frjálslyndra
manna. Guðmundur telur réttilega
að tilkoma Samfylkingarinnar hafi
verið heillavænlegt spor í íslenskri
flokkaskipan. Eins og margir aðrir
óttast hann þær tölur sem Samfylk-
ingin fær í skoðanakönnunum núna.
Ljóst er hins vegar að nær allt „tap“
flokksins í könnunum fer nú til
Vinstri grænna. Ég giska á að um 10
prósent allra kjósenda séu á stöðugri
ferð milli Samfylkingarinnar og
Vinstri grænna og þeir hafi stað-
næmst á landsmælikvarða í bili hjá
þeim síðarnefndu. Skipting mikils
lausafylgis þessara tveggja flokka
er síbreytileg og hér spyrjum við
aðeins að leikslokum.
Alþýðubandalagið og fyrir-
rennarar þess annars vegar, og
Alþýðuflokkurinn hins vegar, áttu
í áranna rás fremur erfitt með að
starfa saman þótt báðir flokkar ættu
sameiginlegar rætur í verkalýðs-
hreyfingunni og legðu að jafnaði
svipað mat á ýmis þjóðmál eins og
tekjujöfnun og almannatryggingar
í samfélagi okkar. Sameining flokk-
anna 1998¿2000 var því í raun og
veru mikið afrek en kostaði líka sitt.
Eins og kunnugt er klofnaði Alþýðu-
bandalagið þá og minnihlutinn, sem
varð undir, var og er mikilvægasta
stoðin í Samtökum Vinstri grænna.
Og þótt þessi sameining væri nær
einróma samþykkt í Alþýðuflokkn-
um, fóru samt sumir kjósendur
þessa flokks þegjandi og hljóðalaust
yfir til hefðbundna samstarfsflokks-
ins, Sjálfstæðisflokksins, einkum í
kosningunum 1999.
Ég ræddi við gamlan kjósanda
Alþýðuflokksins fyrir nokkrum
árum. Hann kvaðst aldrei munu
kjósa Samfylkinguna því að þar
væru svo margir gamlir kommar.
Því styddi hann Sjálfstæðisflokk-
inn. Sama dag ræddi ég við konu,
sem hafði verið í Alþýðubandalag-
inu frá blautu barnsbeini. Hún gat
ekki kosið Samfylkinguna því að þar
væru svo margir gamlir kratar! Því
styddi hún Vinstri græna. Hvorugt
hafði nokkuð neikvætt um stefnu
Samfylkingarinnar að segja!
Mér finnst afstaða þessara
tveggja ágætu viðmælenda minna
útskýra mikið andstöðu við Sam-
fylkinguna. Vinstri grænir tíunda
í sífellu að Samfylkingin sé hrein-
ræktaður krataflokkur, aðeins arf-
taki Alþýðuflokksins gamla. And-
stæðingar Samfylkingarinnar til
hægri, einkum sumir Sjálfstæðis-
flokksmenn og Morgunblaðið, endur-
taka í sífellu að flokkurinn sé orðinn
einhvers konar kommasamkunda og
láta sig dreyma um að endurreisa
gamla Alþýðuflokkinn til að finna
sér nýja stjórnarhækju.
Það var og er því mikil nauðsyn
að vinna að stefnumótun í Samfylk-
ingunni, efla þar sameiginlegan
skilning á þjóðmálum, styrkja inn-
viði flokksins. Þessi vinna skilar
árangri. Samfylkingin verður með
hverju ári samstæðara afl. Skoð-
anakannanir núna sýna að vísu lág-
marksfylgið í rúm þrjú ár, þó hærra
en var fyrir sveitarstjórnarkosn-
ingarnar 2002 sem almennt voru
hagstæðar Samfylkingunni þvert
á kannanir. Því er engin ástæða til
verulegrar svartsýni núna. Flokkur-
inn er fjölmennari en hann var fyrir
fimm árum. Hann hefur alla burði til
að ná góðum árangri í sveitarstjórn-
arkosningunum 2006. ■
Ótímabærar illspár
um Samfylkinguna
Hvernig getur þjóð leyft sér að
sofa á verðinum á meðan hluti
þegna þjóðfélagsins er kaffærð-
ur í ofurvaldi ráðamanna, sem þó
eru kosnir á lýðræðislegan hátt?
En þar virðist líka endapunktur
lýðræðisins vera. Þeir sem setjast
í ráðherrastólana eftir kosningar
virðast geta valtað yfir stjórn-
arandstöðuna endalaust í skjóli
meirihluta. Alþingi er alveg mátt-
laust, því ekki eru samþykkt mörg
lagafrumvörpin sem koma frá
stjórnarandstöðu. Ekki er eðlilegt
að menn séu svo flokksbundnir að
þeir geti ekki fylgt sannfæringu
sinni, því ekki þýðir að segja mér
að þessir menn séu alltaf í hjarta
sínu sammála því sem flokksfor-
ystan er með á prjónunum.
Þetta er sýnin sem blasir við
nú um stundir. Skilja menn ekki
að þeir eru kosnir til að vinna
fyrir þjóð sína í stað þess að nota
vald sitt til að valta yfir hana og
setja sig í hásæti? Eðlilegra væri
að þeir sem valdir eru til þessara
starfa sýndu auðmýkt gagnvart
því trausti sem þeim er sýnt, en
enginn vogar sér að sýna slíka
linkind.
Af mörgu er að taka til að sýna
dæmi um valdníðslu og hroka
ráðamanna, en það sem rak mig
til að skrifa þessi orð eru mál-
efni nýrnasjúklinga á Landspít-
ala - Háskólasjúkrahúsi. Hér fær
spítalinn skipun um að spara og
er yfirmaður spítalans settur í
þá aðstöðu að velja þær aðgerðir
sem þurfa þykir. Í þetta skipti er
vöktunum breytt þannig að starfs-
fólkið getur ekki unnið eftir þeim
og verður að hætta af þeim sökum.
Þá kemur heilbrigðisráðherra
og ber af sér allar sakir og segir
að yfirstjórn spítalans og starfs-
fólkið verði bara að semja. Hann
veit samt að ef þetta kerfi verður
tekið upp og starfsfólkið hættir,
eru þessir sjúklingar í bráðri lífs-
hættu vegna þess hversu sérhæfð
vinna þetta er og einstaklega
vandasöm. Finnst honum kannski
ómaksins vert að að hjálpa þessu
fólki að komast yfir móðuna miklu
- þeirra hlutverki sé hvort sem er
lokið hér á jörð, þar sem það geti
ekki skilað arði lengur?
Allt er reiknað í peningum og
aftur peningum og allt á að einka-
væða, hvernig sem starfseminni
er háttað, svo sem Listdanskólann.
Ég hélt nú að menntamálaráðherra
væri listunnandi, en svo er ekki
að sjá. Hún ákveður bara að loka
skólanum - og punktur! Svo kom
reyndar á daginn að einkavæða
átti skólann og þar með er ríkið
laust allra mála og börnin sem
eiga ríku foreldrana geta nú lært
listdans, en hin geta bara verið
heima - en eitt þeirra barna sem
heima sitja gæti verið snillingur-
inn sem við biðum eftir!
Spurningin er: hvert fara allir
peningarnir, fyrst ekki átti að nota
þá í sjúkrahúsin nema svona eftir
því sem toppunum þykir passa?
Ekki fara þeir í listir og ekki í
menntamálin, nema rétt til að
halda þeim á floti. Jú, alveg rétt,
það á að byggja stórt sjúkrahús
með öllum græjum, rosa flott! En
hvernig á að reka það? Í dag eru
ekki til peningar til að reka litla
sjúkrahúsið. Hvernig á þá að vera
hægt að reka stóra flotta sjúkra-
húsið. Með því að loka deildum?
Ég skora á fólkið í þessu landi
að skoða aðeins hug sinn. Hvað
viljum við? Viljum við fá að vita
hvað verður um peningana okkar
sem við treystum valdhöfum
fyrir? Gera þeir sér grein fyrir
að við eigum öll þessa peninga?
Hvers vegna fáum við ekki öll að
njóta þeirra? Og hvers vegna fá
öryrkjar og eftirlaunafólk ekki að
vera með í þjófélaginu sem gildir
þegnar, heldur eins og hlutir sem
settir eru út í horn? Erum við hin
kannski samsek? Við þegjum eins
og steinar og látum misréttið við-
gangast. Við þurfum öll að taka
þátt, því ekki er nóg að einn og
einn tali. Mátturinn liggur í sam-
heldninni.
Mörgum spurningum er ósvar-
að, en það sem mestu máli skiptir
í dag er að nýrnadeild Landspítala
- Háskólasjúkrahúss fái að starfa
eðlilega. Heilbrigðisráðherra
væri maður að meiri ef hann viður-
kenndi mistök sín og leiðrétti þetta
mál. ■
Nýrnadeild fái
að starfa eðlilega
Þá kemur heilbrigðisráðherra
og ber af sér allar sakir og
segir að yfirstjórn spítalans
og starfsfólkið verði bara að
semja. Hann veit samt að ef
þetta kerfi verður tekið upp og
starfsfólkið hættir, eru þessir
sjúklingar í bráðri lífshættu
vegna þess hversu sérhæfð
vinna þetta er og einstaklega
vandasöm.
UMRÆÐAN
SKIPULAGSBREYT-
INGAR Á NÝRNA-
DEILD LSH
KARÍTAS GUÐMUNDSDÓTTIR
BÓKARI