Fréttablaðið - 03.03.2006, Side 18

3. mars 2006 FÖSTUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
Ung hetja
Gylfi Bragi
Guðlaugsson er
blaðberi sem
á sinni föstu
morgungöngu
með blöðin
fann brunalykt
úr íbúðarhúsi
í Hlíðunum.
Hann brást
hárrétt við,
byrjaði á að hringja á Neyðarlínuna
og vakti svo íbúa hússins. Ungt
fólk sem sýnir slíkt snarræði er svo
sannarlega öðrum fyrirmynd. „Þetta
verður örugglega til þess að fólk
treystir mér enn frekar sem er alveg
æðislegt,” sagði Gylfi eftir verðlauna-
afhendinguna.
MARGRÉT MARGEIRSDÓTTIR FORMAÐUR
FÉLAGS ELDRI BORGARA Í REYKJAVÍK
Kynning
Gönguferðir Göngu-Hrólfs 2006
Nýja Skátabúðin, Faxafeni, 4 mars frá 13-16.
Laugardaginn 4. mars verður kynning á gönguferðum Göngu-Hrólfs í
Nýju Skátabúðinni í Faxafeni frá 13.00 - 16.00. Á sama tíma mun starf-
smaður verslunarinnar kynna hentugan göngubúðnað.
Göngu-Hrólfar fá 15% afslátt af vörum Nýju Skátabúðarinnar þennan
dag og þeir sem bóka ferð á staðnum fá 5000 þúsund krónu afslátt.
Spennandi og fjölbreyttar gönguferðir til ólíkra áfangastaða.
Slóvakía: hefðbundin og léttur taktur. Nýtt
Ítalía: Dólomítar og Toskana. Hefðbundin, og matgæðinga-ferð
Krít: Fjallaklifur og kajakar aukinn taktur Nýtt
Majorka: Hefðbundin taktur.
Pýreneafjöll: hefðbundinn taktur
Krít: hefðbundinn og léttur taktur
Tyrkland: Lýkíuleiðin hefðbundinn taktur Nýtt
Bustið af gönguskónum takið fram stuttbuxurnar og sólvörnina
og haldið til fjalla á fjarlægum slóðum.
Nánari upplýsingar og bókanir hjá Úrval Útsýn í síma 585-4000 eða á tölvupósti
tonsport@uu.is http://www.uu.is/ithrottir/gonguferdir www.gonguhrolfur.is
Göngu Hrólfur – Frumkvöðlar á sviði gönguferða erlendis
Gönguferðir í þínum takti
> Hlutfall stóriðju af raforkunotkun á Íslandi.
Heimild: Hagstofa Íslands
Svona erum við
Hvunndagshetjan
Guðbjörn
Magnússon er
sá Íslendingur
sem oftast hefur
gefið blóð og
allt bendir til
þess að hann
nái því að gefa
blóð í hundrað
og fimmtugasta
sinn á þessu ári.
Blóðgjafar eru dæmi um sjálfboða-
liða sem í kyrrþey vinna ákaflega
brýnt starf í þágu samfélagsins. Ljóst
er að þörf fyrir blóð fer stöðugt vax-
andi og því er mikilvægt að hvetja
sem flesta til leggja sitt af mörkum.
„Þessi verðlaun eru tileinkuð þeim í
Blóðbankanum sem gera það alltaf
jafn gaman að koma þangað,” sagði
Guðbjörn.
Til atlögu gegn
fordómum
Toshiki Toma
er prestur
innflytjenda á
Íslandi. Hann
hefur unnið afar
óeigingjarnt
starf við að
bæta íslenskt
samfélag með
því að benda
á fordóma og beina umræðu um
innflytjendamál og trúmál inn á
nýjar brautir. Toshiki hefur einnig
mátt þola persónulegar árásir vegna
baráttu sinnar gegn fordómum.
„Þetta er mikill heiður en það sem
ég geri er samvinnuverkefni svo það
eru fleiri en ég sem deila heiðrin-
um,” sagði Toshiki.
Uppfræðari ársins
Hjónin Þráinn Hafsteinsson og
Þórdís Lilja Gísladóttir eru afreksfólk
í frjálsum íþróttum. Þau standa fyrir
framúrskarandi frjálsíþróttastarfi
meðal barna og unglinga í ÍR. Sér-
staklega hafa þau hjónin stutt vel
við unglingsstúlkur í félaginu með
þeim árangri að mun færri hætta
íþróttaiðkun en áður. „Þetta er viðurkenning á faglegu
starfi sem er unnið innan íþróttahreyfingarinnar sem
yfirleitt er unnið í kyrrþey,” sagði Þráinn.
Framlag til æskulýðsmála
Blátt áfram er forvarnaverkefni
UMFÍ gegn kynferðislegu ofbeldi á
börnum. Frumkvöðlar og forkólfar
þessa starfs eru systurnar Svava og
Sigríður Björnsdætur. Starf þeirra
er einstaklega óeigingjarnt og ötult
og einkennist af mikilli fórnfýsi og
sterkri hugsjón. „Þetta segir mér
að samfélagið er sátt við það sem
við systur erum að gera,” sagði
Sigríður.
Félag eldri borgara í Reykjavík hefur
gagnrýnt sjórnvöld harðlega að undan-
förnu, meðal annars vegna skatta-
mála, heimaþjónustu og húsnæð-
ismála. Margrét Margeirsdóttir veitir
félaginu forstöðu.
Ættu eldri borgarar að halda lífeyri
sínum óskertum? Já, þeir ættu að
gera það. Alveg hiklaust.
Finnst eldri borgurum þeir fá litla
athygli stjórnvalda? Já, við fáum ekki
mikla athygli. Við viljum að ályktanir
og áskoranir okkar séu teknar alvar-
lega og stjórnvöld taki tillit til þeirra
þegar unnið er að málefnum aldraðra.
Það er ekki gert í dag.
Er gott að eldast á Íslandi? Bæði
og. Heilbrigðisþjónusta er sennilega í
lagi en það er ekki neitt skipulag eða
heildarstefna í þjónustu við aldraða.
Þessi málaflokkur hefur verið lengi
útundan. Það er eins og stjórnvöld geti
ekki skilið að það verður að taka okkur
alvarlega.
SPURT & SVARAÐ
ÖLDRUNARMÁL
Takið okkur
alvarlega
2001 2003 20042002
64
,9
%
64
,4
%
63
,4
%64
,5
%
„Alls staðar í samfélaginu eru
samborgarar okkar að láta gott af
sér leiða með margvíslegum hætti.
Gera eilítið meira en borgaraleg
skylda segir til um eða jafnvel
miklu meira. Markmið samfélags-
verðlaunanna er að gera slík verk
sýnileg, jafnvel öðrum til eftir-
breytni, en líka að heiðra þessa
samborgara okkar sem láta gott af
sér leiða en vinna iðulega störf sín
í hljóði.“ Að svo sögðu kynnti
Steinunn Stefánsdóttir, formaður
dómnefndar, hina tilnefndu einn
af öðrum við hátíðlega athöfn sem
haldin var í gær á Hótel Sögu
vegna veitingu Samfélagsverð-
launa Fréttablaðsins.
Lesendur Fréttablaðsins sendu
inn 300 tilnefningar og voru 200
tilnefndir svo úr vöndu var að ráða
hjá dómnefndinni. Hana skipuðu
auk Steinunnar, Guðjón Friðriks-
son sagnfræðingur, Davíð
Scheving Thorsteinsson fram-
kvæmdastjóri og Svanfríður Jónas-
dóttir fyrrverandi þingkona.
Þrír verðlaunahafar hlutu 150
þúsund krónagjafabréf frá Ice-
landair, tveir hlutu fartölvu og
milljón króna ávísun var afhent
fyrir aðalverðlaunin, Samfélags-
verðlaunin sjálf. Þau hlutu Forma
sem eru samtök átröskunarsjúk-
linga. „Þetta eru ekki aðeins verð-
laun fyrir samtökin heldur er
málefnið nú viðurkennt,“ sagði
Alma Geirdal, annar forsvars-
manna samtakanna, að verð-
launaafhendingu lokinni.
Verðlaun voru veitt í sex flokk-
um en þeir voru, auk Samfélags-
verðlaunanna sjálfra, Hvunn-
dagshetjan, Ung hetja, Uppfræðari
ársins, Framlag til æskulýðsmála
og Til atlögu gegn fordómum.
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, veitti Samfélagsverð-
launin og sagði í ræðu sinni að
löngu væri kominn tími til að
veita verðlaun sem þessi.
Um 130 gestir voru viðstaddir
athöfnina. Hljómsveitin Barduk-
ha og kvartettinn Cammerarctica
léku fyrir gesti sem einnig gæddu
sér á mat og drykk.
jse@frettabladid.is
Tileinkað öllum þeim sem
vinna góðverk sín í hljóði
VERÐLAUNAHAFAR SAMFÉLAGSVERÐLAUNANNA Þráinn Hafsteinsson, Þórdís Lilja Gísladóttir, Sigríður Björnsdóttir, Alma Geirdal, Edda Ýrr
Einarsdóttir, Toshiki Toma, Gylfi Bragi Guðlaugsson og Guðbjörn Magnússon. FRÉTTABLAÐIÐ/HARI
Hvernig verður ál til?
Ál eða aluminium sem framleitt er í
álverum á borð við álver Alcan í Straums-
vík og Norðuráli í Hvalfirði er framleitt
úr súráli sem er efnasamband áls og
súrefnis sem jafnframt nefnist áloxíð.
Efnaformúla þess er Al2O3 og vísar til
þess að það samanstendur af álfrum-
eindum (Al) og súrefnisfrumeindum (O)
í hlutföllunum tveir á móti þremur. Súrál
er hvítt, púðurkennt efni og aðalhráefnið
í lokaframleiðslu á áli í álverum líkt og í
Straumsvík og hjá Norðuráli.
Hvað er súrál?
Súrál er framleitt úr áloxíðríku málmgrýti
sem nefnist báxíð og er það einkum að
finna í Karíbahafinu, Ástralíu og Afríku.
Súrál sem notað er í Straumsvík er til
dæmis fengið frá Ástralíu. Í álverinu er
súráli breytt í ál við rafgreiningu, sem
nefnist álbræðsla í daglegu tali. Þegar
sterkum rafstraumi er hleypt á ker með
súráli og flúorríkum efnum (flúoríðum)
skilur álið sig frá súrálinu.
Hvernig er endanleg vara?
Álinu er síðan veitt úr kerinu í sér-
staka ofna svo hægt sé að blanda því
nákvæmlega saman við aðra málma.
Málmurinn er hreinsaður í ferli sem
nefnist mýking og síðan hellt í mót eða
steyptur beint í málmstangir. Frekari
framleiðsla á málminum á sér gjarnan
stað og endar álið þá í einni af fjölmörg-
um vörum sem við þekkjum úr daglegu
lífi, allt frá því að vera gosdós í að vera
þota sem flytur fólk milli heimsálfa.
FBL-GREINING: ÁLFRAMLEIÐSLA
Ál er notað í gosdósir og flugvélar
STEINUNN STEFÁNS-
DÓTTIR Dómnefnd
bárust 300 tilnefning-
ar og voru 200 samfé-
lagshetjur tilnefndar.