Fréttablaðið - 04.10.2006, Blaðsíða 22

4. október 2006 MIÐVIKUDAGUR22
AF NETINU
Umræðan
Íslensk dagskrárgerð
Einu sinni var ég að undirbúa grínskets fyrir gamanþátt á
Ríkissjónvarpinu og
var að reyna að
útskýra hvað mig
langaði að gera fyrir
starfsmanni sem
hafði starfað þarna
síðan 1966. Ég reyndi
að vísa í þekkt minni
úr sjónvarps- og
kvikmyndasögunni
til að gera honum
betur grein fyrir
hvað ég væri að
meina. Þá hristi hann
hausinn, brosti,
horfði stoltur á mig
og sagði: „Ég horfi
aldrei á sjónvarp“.
Ég hef ansi oft
heyrt þessa setningu: „Ég horfi
aldrei á sjónvarp“. Þessu fylgir
vanalega svipur sem er blanda af
stolti og meðaumkun og segir:
„Sjáðu hvað ég er nú sniðugur. Ég
er sjálfstæður og óháður og læt
ekki mata mig“. Þetta er alltsam-
an gott og blessað, enda ber ég
fulla virðingu fyrir fólki sem
lætur ekki mata sig.
Þegar ég horfi svo yfir það sem
gert hefur verið í íslensku sjón-
varpi þau 40 ár sem það hefur
verið við lýði hugsa ég oft um hvað
það er útbreitt meðal íslenskra
listamanna að þeir
horfa aldrei á sjón-
varp. Það hefur
nefnilega þótt liggja
beinast við þegar
sjónvarpið vill fram-
leiða leikið íslenskt
sjónvarpsefni að
leita einmitt til lista-
manna, oftast rithöf-
unda sem hafa náð
góðum árangri við
ritun góðbókmennta.
Ég ætla ekki að full-
yrða um það en ég hef á tilfinning-
unni að stundum hafi rithöfundar
tekið verkin að sér í bríaríi, milli
annarra og merkilegri verka, hent
einhverju saman í hálfgerðum
pirringi og niðurstaðan hefur oftar
en ekki verið hörmung.
Enda hafa rithöfundar þessa
lands ekki haft neinar forsendur
til að skrifa fyrir sjónvarp. Sú rit-
höfundastétt sem enn ræður ríkj-
um hér á landi er að mestu fædd
uppúr seinna stríði og fæstir
þeirra ólust upp við sjónvarp á
sínu heimili. Þegar sjónvarpið
kom loksins árið 1966 var það
landlægt innan listamannaelítunn-
ar að fordæma sjónvarp eins og
hægt var. Íslenskir rithöfundar
hafa flestir drukkið í sig það við-
horf með móðurmjólkinni að sjón-
varp sé lágmenning.
Þessvegna er það varla nema
von að leikið íslenskt sjónvarpsefni
hafi verið hörmung í áratugi, þegar
ofaná kemur að flestir leikstjórar
og leikarar landsins hafa alist upp
við það viðhorf að sjónvarp komist
ekki í hálfkvisti við listræna kvik-
mynd, að ég tali nú ekki um leik-
hús. Meðal íslenskra listamanna
hefur virðingin fyrir miðlinum ekki
verið uppá marga fiska.
En á seinni árum höfum við
horft til Danmerkur og séð að þar
er eitthvað að gerast í gerð leikins
sjónvarpsefnis. Svakalega gengur
Dönum vel að búa til brilljant sjón-
varp, segjum við. Afhverju ætli
það sé? Spyrja menn og svara um
leið, jú, það er útaf því að danska
ríkissjónvarpið hefur eytt svo
miklum peningum í þarlenda dag-
skrárgerð, öfugt við þetta níska
íslenska RÚV batterí sem aldrei
tímir neinu. Með þessu svari halda
menn að þeir hafi hitt naglann á
höfuðið, en stað-
reyndin er sú að
þetta er aðeins að
hluta til rétt. Það er
jú alveg rétt að RÚV
hefur ekki eytt nógu
miklum pening í
íslenska dagskrár-
gerð en ef svo væri,
mundi þá kunnáttan
vera fyrir hendi?
Kunnum við að búa
til svona góða þætti
eins og framleiddir
eru í Danmörku?
Mundu menning-
arvitar ekki fá sjokk
þegar þeir heyra að
frumkvöðlar þess-
arar dönsku sjónvarpsbylgju hafa
óhikað sótt þekkingu sína til
mekka lágmenningar í heiminum,
Bandaríkjanna. Dönsku drama-
þættirnir eru unnir með sama
verklagi og þekkst hefur í áratugi
í Bandaríkjunum og í Danmörku
er enginn feiminn við að viður-
kenna það.
Ég hef mikla trú á því að hér
geti í framtíðinni starfað höfund-
ar sem hafa viðurværi sitt ein-
göngu af því að skrifa leikna sjón-
varpsþætti fyrir Íslendinga. En
ekki bara Íslendinga, heldur líka
útlendinga. Drama-
þættir sem gerast á
Íslandi og fjalla um
líf, ástir og glæpi
Íslendinga eiga
alveg jafn mikið
erindi við fólk í
öðrum löndum eins
og dramaþættir um
líf, ástir og glæpi
útlendinga eiga við
okkur. Ef við stönd-
um svipað að fram-
leiðslu íslenskra
sjónvarpsþátta og við höfum fram-
leitt allar þessar íslensku bíó-
myndir sem hafa farið sigurför
um evrópu, þá eru leiknir íslensk-
ir sjónvarpsþættir framtíðin.
En ef við ætlum að búa til gott
leikið sjónvarpsefni verðum við
líka að nálgast miðilinn hrokalaust
og afla okkur þekkingar og mennt-
unar í skrifum á slíku efni. Við
höfum orðið mjög fært fagfólk
sem getur annast alla tæknilegu
framleiðsluhliðina en það sem
okkur vantar enn er grunnurinn,
góð handrit. Gott sjónvarpsefni er
ekki hrist fram úr erminni og að
handritsskrifum á vel heppnuðum
sjónvarpsþáttum kemur yfirleitt
hópur fólks sem vinnur nótt og
dag að sama marki. Til að búa til
gott sjónvarp verðum við að hafa
ást á miðlinum. Rétt eins og höf-
undur bóka elskar bækur, eða bíó-
myndaleikstjóri elskar bíómyndir.
Ef ástin er ekki til staðar verður
engin nýsköpun. Því langar mig að
spyrja þig rithöfundur góður, sem
hefur hug á að skrifa fyrir sjón-
varp: Elskar þú sjónvarp, eða ert
þú kannski einn af þeim sem stæra
sig af því að horfa aldrei á sjón-
varp? Ef sú er raunin þá legg ég til
að þú snúir þér að einhverju öðru.
Ræða þessi var flutt í Norræna
húsinu, laugardaginn 30. septemb-
er, á samkomu Bandalags
íslenskra listamanna í tilefni 40
ára afmælis Ríkissjónvarpsins.
Höfundur hefur skrifað leikið sjón-
varpsefni í rúman áratug.
Ég horfi aldrei á
sjónvarp
SIGURJÓN KJARTANSSON
AF NETINU
Með og á móti virkjun
Egill Helgason undrast opinbera
umræðu hér á landi eftir að hafa
dvalið erlendis um nokkurt skeið.
Merkilegt er að koma heim eftir
nokkra dvöl í útlöndum og heyra
að þjóðin er enn föst í rifrildinu um
Kárahnjúkavirkjun – að það magnast
fremur en hitt – og verður jafnvel
kosningamál í vetur þegar nánast
verður búið að taka virkjunina í
notkun. Við setningu þingsins í dag
talaði Ólafur Ragnar Grímsson um að
náttúruvernd gæti klofið þjóðina eins
og hermálið áður. Má vera. Maður
hefur skynjað að áköfustu náttúru-
verndar- og virkjanasinnarnir tala ekki
sama tungumál. Skilja ekki hvorir
aðra – eða vilja það ekki.
Egill skrifar á Visir.is undir Skoðanir.
Hagnýt ættfræði þingmanna
á Alþingi Íslendinga
Pétur Gunnarsson veltir fyrir sér
fjölskylduböndum í pólitík.
Valgerður Bjarnadóttir ætlar að sækj-
ast eftir öruggu þingsæti í prófkjöri
Samfylkingarinnar í Reykjavík. Hún
hefur verið áberandi í greinaskrifum
og sem álitsgjafi í sjónvarpi undan-
farin ár. Valgerður er dóttir Bjarna
Benediktssonar, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, og þess vegna systir Björns
Bjarnasonar, dóms- og kirkjumála-
ráðherra.
Fái Valgerður framgang í prófkjörinu
munu þau systkinin hittast á þingi
og sitja þar hvort fyrir sinn flokkinn.
Ætli það auki líkur á stjórnarsamstarfi
Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar að
gera Valgerði að þingmanni?
Í stjórnarmeirihlutanum sem nú situr
hafa eins og kunnugt er verið bræður,
hvor í sínum flokki. Kristinn H. Gunn-
arsson, framsóknarmaður, og Gunnar
I. Birgisson, sjálfstæðismaður, eru
hálfbræður. Gunnar hefur nú sagt af
sér þingmennsku til þess að einbeita
sér að starfi bæjarstjóra í Kópavogi.
Höfundur skrifar reglulega greinar
á vefsíðuna www.petrum.blogspot.
com/ og veltir fyrir sér málefnum
líðandi stundar.
Mundu menningarvitar
ekki fá sjokk þegar þeir
heyra að frumkvöðlar
þessarar dönsku sjón-
varpsbylgju hafa óhikað
sótt þekkingu sína til
mekka lágmenningar í
heiminum, Bandaríkj-
anna.
��������������������������������������� ������������� ������������
���������� ��������
Ef þú kaupir Miele þvottavél færðu kaupverðið
endurgreitt með betri meðferð á þvottinum
���������������������� ��� ������������ ���
��������������� ������� ����� ��� ���������
����������� �����
������ ������������ ���� �������� �� ����������
��� �������� ����� ����������� ��� �������� ������
��������������������������������
������ ������������ ������� ������� ��� ������
������������
Íslenskt stjórnborð
AFSLÁTTUR
30%
ALLT AÐ
1. VERÐLAUN
í Þýskalandi
W2241WPS
����� ���������� �������
���������� ����� ������������ �����������
����������������
���������� ����� ������������ �����������
����������������
���������� ����� ������������ �����������
����������������
�������������� ������������ ����������
���������������������� ����������
��������������� ������������ ����������
�����������������������������
��������������� ������������ �����������
���������������������� ����������
���������������� ������������ �����������
�����������������������������
MIELE ÞVOTTAVÉL
- fjárfesting sem borgar sig
Hreinn sparnaður
��
��
��
��
�
��
�
��
�
�
���
550 5000
AUGLÝSINGASÍMI