Fréttablaðið - 04.10.2006, Blaðsíða 42

MARKAÐURINN
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Hafliði Helgason RITSTJÓRN: Eggert Þór Aðalsteinsson, Hólmfríður Helga Sigurðardóttir, Jón Aðalsteinn Bergsveinsson, Jón Skaftason, Óli
Kristján Ármannsson AUGLÝSINGASTJÓRI: Anna Elínborg Gunnarsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF: 550 5006 NETFÖNG:
ritstjorn@markadurinn.is og auglysingar@markadurinn.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf.
dreifing@posthusid.is Markaðinum er dreift ókeypis með Fréttablaðinu á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Markaðurinn áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
eggert@markadurinn.is l haflidi@markadurinn.is l holmfridur@markadurinn.is l
jonab@markadurinn.is l jsk@markaðurinn.is l olikr@markadurinn.is
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
4. OKTÓBER 2006 MIÐVIKUDAGUR12
S K O Ð U N
Í nýlegri bók David Bolchover,
The Living Dead - The Shocking
Truth About Office Life, talar
höfundur á gagnrýninn hátt um
nútíma starfsmenn. Hann telur
að of mikil og ýkt umræða sé um
úrvinda starfsmenn í umhverfi
sem einkennist af miklum hraða,
yfirvinnu og álagi þar sem reynt
er að samræma vinnu og einkalíf
án árangurs.
Höfundur telur að í raun og
veru sé þessu öfugt farið á vinnu-
markaði og vitnar í fjölda kann-
ana sem sýna að í raun og veru
séu margir starfsmenn önnum
kafnir við að senda tölvupóst
til vina og kunningja og þeim
hundleiðist í vinnunni. Þeir vafri
um á netsíðum ótengdum starfi
þeirra og margir mæti reglulega
með timburmenn í vinnu, séu
óvinnufærir og sói dýrmætum
tíma með því að leggja sig ekki
fram.
Hann telur að vinnumarkað-
urinn sé fullur af lifandi dauðum
starfsmönnum, eða The Living
Dead eins og hann kallar þá, sem
koma að skrifborði sínu á sama
tíma alla daga og fara þaðan á
sama tíma en gera ekkert þess
á milli.
Eina af ástæðum fyrir þessu
ástandi telur Bolchover vera
lélega millistjórnendur. Hann
segir að skrifstofustörf séu
oft einhæf og leiðinleg og þess
vegna sé hlutverk millistjórn-
anda mikilvægt.
Ef stjórnendur væru hæfir
og hafa yfirsýn yfir hlutverk
starfsmanna ættu þeir að að
geta hvatt þá áfram. Undir þetta
er tekið í tímaritinu Personnel
Today. Þar er talað um að algeng
mistök séu að velja millistjórn-
endur úr hópi duglegra starfs-
manna sem hafi ekki endilega
sýnt fram á hæfileika í mann-
legum samskiptum eða stjórnun.
Þeir hafi ef til vill verið valdir
vegna þess að þeir sýndu góðan
árangur til dæmis við sölu, en
eiga síðan erfitt með að stjórna
fólki sem þeir eru vanir að vinna
með á jafningjagrundvelli. Betra
sé að velja starfsmenn úr öðrum
deildum fyrirtækisins sem yfir-
menn. Ekki sé slæmt að velja
millistjórnendur úr hópi starfs-
manna en nauðsyn- l e g t
sé að velja þá af
kostgæfni, þjálfa
þá vel og hafa
stjórnunarhæfi-
leika þeirra til
viðmiðunar við
ráðningu.
Sif Sigfúsdóttir
MA í mannauðs-
stjórnun
Nútíma-
starfsmenn
U M V Í Ð A V E R Ö L D
Þegar KB banki tilkynnti í ágúst
2004 að bankinn ætlaði að taka
að fullum krafti þátt í slagnum
um íbúðalán, óraði sennilega
engan fyrir hvaða áhrif þessi
aðgerð hefði. Það má líkja þess-
um aðgerðum KB banka manna
sem byltingarkenndum, þær
brutu blað í íslenskri fjármála-
sögu. Nánast í fyrsta skipti áttu
einstaklingar kost á því í gegnum
bankakerfið að fá langtíma lán á
fasteignir og á góðum vöxtum.
Það skipti ekki máli hvort ein-
hver fasteignaviðskipti voru þar
á bak við eður ei.
Þessi ákvörðun KB banka
stillti öllum sparisjóðum og
bönkum upp við vegg, það urðu
allir að bjóða svipuð kjör og þeir.
Íbúðalánasjóður og nokkrir líf-
eyrissjóðir blönduðu sér líka í
slaginn.
Afleiðingar af þesssu gjör-
breytta umhverfi voru margvís-
legar:
1. Vextir lækkuðu
2. Lánstími lengdist
3. Greiðslubyrði minnkað tölu-
vert
4. Fasteignaverð hækkaði
5. Íbúðalánasjóður missti
umtalsverða markaðshlut-
deild
6. Ráðstöfunarfé einstaklinga
óx umtalsvert
7. Aukin verðbólga gerði vart
við sig
8. Bankar og sparisjóðir
þrýstu mjög á að hlutverki
Íbúðalánasjóðs yrði breytt
Það sem breyttist einnig var
að lánshlutföll hækkuðu fyrst í
80%, síðan 90% og einhver bauð
100%. Síðan gekk þetta allt til
baka niður í 80%. Það er ekki gott
mál þegar verið að hringla með
reglur um lánshlutföll.
Íbúðalánasjóður hélt sínum
reglum nánast óbreyttum, hækk-
aði aðeins hámarkslán. Vextir
fóru niður og síðan upp og hafa
verið nokkuð stöðugir síðustu
mánuði.
Stýrihópur félagsmálaráðu-
neytisins hefur nú skilað tillög-
um um hlutverk Íbúðalánasjóðs.
Fátt í skýrslunni kemur á óvart,
enda nefndin pólitískt skipuð og
það eru ekki margir mánuðir í
kosningar. Ég held að það séu
örfáir pólíkusar sem gætu hugað
sér miklar breytingar á hlutverki
Íbúðalánasjóðs.
Ég hef oft varað við því að of
geyst væri farið í breytingar á
Íbúðalánasjóði.
Á meðan bankar og spari-
sjóðir geta ekki svarað spurn-
ingunni hvort einstaklingurinn á
Hvammstanga og í Reykjavík fær
sömu lánafyrirgreiðslu er ekki við
því að búast að neinn þingmaður
utan Reykjavíkurkjördæmanna
ljái máls á róttækum breyting-
um.
Sumt í tillögum stýrihópsins
horfir til bóta fyrir skipan þess-
ara mála á næstu árum og við
eigum að leyfa þessu að þróast á
nokkrum árum.
Fyrir bankakerfið er afar
mikilvægt að hafa gott hlutfall
fasteignalána í sínum efnahags-
reikningi, það eykur útlánagetu
þeirra og þeir fá betra mat hjá
erlendum greiningarfyrirtækj-
um. Þetta urðu menn áþreifan-
lega varir við í því skýrsluflóði
sem skall á íslenska fjármála-
kerfinu í vetur og vor.
Það er mjög merkilegt að
undanfarna mánuði hefur
Íbúðalánasjóður verið að auka
sína markaðshlutdeild í íbúða-
lánum á nýjan leik. Hvað er að
gerast?
Hafa bankar og sparisjóðir
sett of stífar reglur fyrir sínum
íbúðalánum?
Fyrir neytandann er best að
mikil samkeppni ríki á íbúða-
lánamarkaðnum. Þegar horft er
til baka kynni einhver að segja
hvernig gat það verið að kerfið
hjá okkur varðandi íbúðalán var
með þessum hætti öll þessi ár.
Svarið liggur í miðstýringu
á öllu íslensku fjármálakerf-
inu, það eru ekki mörg ár síðan
einkavæðing banka átti sér stað
og frjálsir fjármagnsflutningar
milli landa voru leyfðir.
Breytingarnar á Íbúða-
lánasjóði eru gott skref í rétta
átt en fullljóst er að enn frekari
breytingar verða á sjóðnum á
næstu árum. En við skulum fara
hægt í þær.
Íbúðalán
Jafet S.
Ólafsson
Framkvæmdastjóri
VBS fjárfestingar-
banka hf.
O R Ð Í B E L G
Á meðan bankar og sparisjóðir geta ekki svarað spurningunni hvort einstakl-
ingurinn á Hvammstanga og í Reykjavík fær sömu lánafyrirgreiðslu er ekki við
því að búast að neinn þingmaður utan Reykjavíkurkjördæmanna ljái máls á
róttækum breytingum.
Viðskiptaráð Íslands hefur tekið forystu í umræðu um fram-
tíð gjaldmiðils þjóðarinnar. Skýrsla Viðskptaráðs, Hvert stefnir
krónan?, var mikilvægur upphafspunktur umræðu sem þarf að
fara fram á næstu misserum. Í gær stóð ráðið svo fyrir fundi þar
sem umræðuefnið var hvort evran væri að læða sér inn bakdyra-
megin í hagkerfið.
Eins og búast má við sýndist sitt hverjum um þá hættu. Það er
hins vegar ljóst að evran mun verða
ríkari þáttur í hagkerfinu á komandi
árum. Þannig hafa fyrirtæki á markaði
fullan hug á að skrá hlutafé sitt í evrum.
Ástæðan er einföld, eins og fram kom í
máli Árna Odds Þórðarsonar, stjórnar-
formanns Marel. Erlendir fjárfestar
sem kaupa hlut í fyrirtækjum eru alla
jafna engir sérfræðingar eða áhuga-
menn um gjaldmiðlaviðskipti. Í þeirra
huga er krónan ekkert nema fyrirstaða
og áhættuauki við mat á því hvort skyn-
samlegt sé að kaupa hlut í íslenskum
fyrirtækjum.
Upptaka verðbólgumarkmiðs og
fljótandi gengis var rétt ákvörðun á
sínum tíma. Fastgengisstefna við
núverandi kringumstæður hefði skap-
að okkur gríðarlega erfiðleika. Sama
mætti segja ef evran væri gjaldmiðill
nú. Ástæðan er einfaldlega gríðarleg
erlend fjárfesting í stóriðju og van-
hugsaðar ákvarðanir stjórnvalda um
Íbúðalánasjóð og skattalækkanir. Allt
hefur því lagst á eitt við að gera róður
Seðlabankans sem erfiðastan.
Kostir krónunnar eru tvímælalaust
dreifing sársauka mistaka og þenslu
á fleiri þegna landsins. Það er um leið
galli sem leiðir af sér mikinn kostnaðar-
auka fyrir fyrirtæki landsins. Innbyggð
sveiflujöfnun í fljótandi gengi leiðir
líka til kæruleysislegrar hagstjórnar,
sem er annað vandamál sem gera má ráð fyrir að drægi úr ef agi
evrunnar kæmi inn í hagkerfið.
Fyrirtæki reyna að létta af sér kostnaðarauka. Það liggur í eðli
þeirra. Því má búast við tilhneigingu víða til að auka hlut evru í
viðskiptum fyrirtækja. Hættan af því er að myntin verði á endan-
um leikmynt erlendra fjárfesta þar sem fátækari hluti almennings
og fyrirtækja er leiksoppur.
Það er því full ástæða til að taka umræðu um evruna af fullri
alvöru. Sú umræða þarf að fara fram af fullum þunga án þess að
grýla Evrópusambandsins sé þar í forgrunni. Flestum er ljóst að
evra verður ekki tekin upp án inngöngu. Innganga er hins vegar
sér umræða. Fyrst þurfum við að gera okkur fulla grein fyrir því
hverju við munum fórna til framtíðar með því að halda í núverandi
kerfi. Niðurstaða slíkrar umræðu er forsenda upplýstrar ákvörð-
unar um hver verði okkar næstu skref. Pólitískur verkkvíði hefur
of lengi haldið aftur af slíkri umræðu, umræðu sem er okkur lífs-
nauðsynleg til að meta hagsmuni okkar til lengri framtíðar.
Mikilvægt að halda áfram umræðu um evru og krónu:
Forsenda upplýstrar
ákvörðunar um ESB
Hafliði Helgason
Fyrirtæki reyna
að létta af sér
kostnaðarauka.
Það liggur í eðli
þeirra. Því má
búast við tilhneig-
ingu víða til að
auka hlut evru í
viðskiptum fyrir-
tækja. Hættan af
því er að myntin
verði á endanum
leikmynt erlendra
fjárfesta þar sem
fáttækari hluti
almennings og
fyrirtækja er leik-
soppur.