Fréttablaðið - 20.11.2006, Blaðsíða 18

fréttir og fróðleikur
Arfleið Binna
í Gröf
Forystuafl stjórnarandstöðunnar
Uppsveifla í hollenzku
efnahagslífi er talinn munu
tryggja hægri- og miðflokk-
um sigur í þingkosningun-
um í Hollandi á miðviku-
dag. Þótt innflytjendamálin
hafi ekki verið áberandi á
yfirborði kosningabarátt-
unnar kraumar enn í þeim
suðupotti.
Eftir áralangar deilur um innflytj-
endamál hafa þau horfið að mestu
af yfirborði umræðunnar í hol-
lenzkum stjórnmálum í aðdrag-
anda kosninganna.
En þegar nánar er að gáð kemur
glöggt í ljós að með valinu milli
hægri- og miðflokkanna, sem
stjórnað hafa landinu undanfarin
fjögur ár, og vinstriflokkanna hins
vegar, standa hollenzkir kjósend-
ur frammi fyrir vali milli afger-
andi stefnuvalkosta hvað varðar
„fjölmenningarsamfélagið“ svo-
nefnda, en þau mál hafa verið
mjög í brennidepli hollenzkrar
þjóðfélagsumræðu síðan heittrú-
armúslimi myrti kvikmynda-
gerðarmanninn Theo van Gogh
um hábjartan dag á götu í Amster-
dam haustið 2004.
Að vísu eru forystuflokkar beggja
fylkinga, kristilegir demókratar
Jan Peter Balkenendes forsætis-
ráðherra og Verkamannaflokkur-
inn undir forystu Wouter Bos, á
einu máli um að halda áfram að
taka hart á innflytjendum sem sýna
skort á hollustu við frjálslyndis-
gildi hollenzks þjóðfélags – það
skýrir hví þessi mál gegndu eins
litlu hlutverki í kosningabaráttunni
og raun varð á – en umtalsverður
munur er á því hvernig flokkarnir
hyggjast útfæra þessa stefnu.
Með sigri hægriflokkanna „gæti
Holland stefnt inn á ónumið land í
innflytjendamálum og gert landið
að framverði hægrilausna með
svipuðum hætti og það var eitt sinn
frumherji frjálslyndisnýjunga í
samfélagsmálum á borð við lögleið-
ingu kannabisefna, líknardráps og
vændis,“ skrifar fréttaritari AP-
fréttastofunnar um þetta.
Nú, nokkrum dögum fyrir kosn-
ingar, samþykkti minnihlutastjórn
Balkenendes bann við að slæður
sem hylja allt andlitið séu bornar á
almannafæri í Hollandi, en þessu
banni er beint gegn svonefndum
búrka-kyrtlum múslimakvenna.
Með Balkenende við stjórnvölinn,
með tryggan þingmeirihluta að
baki sér eftir kosningasigur, þykir
líklegt að einnig verði leitt í lög að
umsækjendur um ríkisborgararétt
skuli sitja námskeið í hollenzkum
lögum og siðum, og jafnvel að tvö-
faldur ríkisborgararéttur verði
afnuminn.
Vinni vinstriflokkarnir má gera
ráð fyrir að mun skemmra verði
gengið í að knýja innflytjendur,
einkum úr röðum múslima, til að
sýna og sanna að þeir séu viljugir
að aðlagast hollenzku samfélagi og
virða gildi þess.
Samkvæmt niðurstöðum skoðana-
kannana bendir flest til að Balken-
ende fái umboð kjósenda til að
mynda meirihlutastjórn. Munar
þar mestu um þá efnahagsupp-
sveiflu sem nú virðist komin á skrið
í landinu. Þar sem allstór hluti kjós-
enda er óákveðinn eykur það óviss-
una um úrslitin og mikið er talið
velta á að kjörsókn verði góð.
En að mál eins og hugmyndir
um að banna búrkur skuli yfirleitt
vera uppi á borði „meginstraums“-
stjórnmála Hollands er til vitnis
um þá grundvallarafstöðubreyt-
ingu sem van Gogh-morðið og fleiri
mál sem varða öfgafulla, aðlögun-
aróviljuga innflytjendur hefur
valdið hjá þorra fólks í landinu.
Viðhorf sem úthrópuð voru sem
hægriöfgar fyrir fjórum árum – og
skutu manni eins og Pim Fortuyn
skyndilega upp á stjörnuhimin
stjórnmálanna fyrir rúmum fjór-
um árum – eru nú orðin viðtekin og
viðurkennd sem viðhorf yfirgnæf-
andi meirihluta bæði kjósenda og
flestra málsmetandi stjórnmála-
manna. Fortuyn var myrtur af hol-
lenzkum vinstriöfgamanni skömmu
fyrir kosningar árið 2002.
Að taka hart á innflytjendamál-
unum er mjög til vinsælda fallið
um þessar mundir hjá meirihluta
innfæddra Hollendinga, sem lízt
ekki á blikuna þegar til þess er litið
að það er ekki lengra en þrír-fjórir
áratugir síðan þeir hófu að bjóða
„gestaverkamönnum“ frá Marokkó
og Tyrklandi til landsins, auk fólks
frá fyrrverandi nýlendum Hol-
lands, svo sem Indónesíu, sem nú
er fjölmennasta múslimaríki heims.
Morðið á van Gogh hefur kynt
undir vantrausti infæddra Hollend-
inga á múslimum í landinu, sem
þegar eru um sex prósent af 16
milljónum íbúa þess.
Það er engum blöðum um það að
fletta að hert stefna stjórnvalda
hefur haft áþreifanleg áhrif. Rita
Verdonk, ráðherra innflytjenda-
mála úr frjálslynda hægriflokkn-
um VVD, sagði í viðtali við dag-
blaðið NRC Handelsblad um síðustu
helgi, að straumur innflytjenda til
landsins á grundvelli reglna um
sameiningu fjölskyldna hafi minnk-
að úr 40.000 á viku árið 2002 í 50 á
viku nú. „Við höfum náð stjórn á
innflytjendamálunum, og þannig
verður það að vera áfram,“ sagði
hún. „Sannir flóttamenn sem sæta
ofsóknum í eigin landi eru vel-
komnir. En það eru aðeins um 10-20
prósent hælisleitenda. Flestir koma
vegna þess að hér ríkir velmegun.“
Framganga Verdonk í þessum
málum hefur bakað henni bæði vin-
sældir og andúð. Í sumar reyndi
hún að svipta vin sinn og flokksfé-
laga, Ayan Hirsi Ali, hollenzkum
ríkisborgararétti sínum vegna þess
að upp komst að hún hefði logið er
hún sótti fyrst um hæli fyrir þrett-
án árum. Ali kom þá sem flóttamað-
ur frá Sómalíu til Hollands og varð
síðar fræg fyrir baráttu sína gegn
mannréttindabrotum í nafni íslams,
einkum og sér í lagi gegn kúgun
múslimakvenna. Þótt hún væri
þingmaður á Hollandsþingi þurfti
hún að fara huldu höfði vegna
morðhótana öfgamúslima í kjölfar
morðsins á vini hennar Theo van
Gogh. Verdonk taldi að eitt yrði
yfir alla að ganga og því fengi Ali
enga „séra Jóns“-meðferð. Ráð-
herrann var þó knúinn til að bakka.
Þessar deilur innan ríkisstjórn-
arinnar urðu minnsta stjórnar-
flokknum, D66, tilefni til að yfir-
gefa hana, en þar með missti hún
meirihlutann og boðað var til kosn-
inga 22. nóvember. Það endaði líka
með því að Ali dró sig í hlé og flutti
alflutt til Bandaríkjanna.
Innflytjendamálin krauma undir
© GRAPHIC NEWS
Efnahagsmálin auka sigurlíkur stjórnarflokka
LYKILTILLÖGUR Í EFNAHAGSMÁLUM
Hagvöxtur er nú meiri í Hollandi en hann hefur verið í fimm ár og þykir það auka líkurnar á
því að samsteypustjórnin undir forystu Jans Peters Balkenende og flokks hans, kristilegra
demókrata, fái umboð kjósenda í kosningunum á miðvikudaginn til að stjórna landinu áfram.
Þrátt fyrir að tvær af þremur ríkisstjórnum Balkenendes hafi sagt af sér á kjörtímabilinu.
150
sæti
Þingið
jan. 2003-jún. 2006
Myndir: Associated Press
KRISTILEGIR
DEMÓKRATAR
Jan Peter
Balkenende, 50 ára
VVD: Frjálslyndur hægri-
flokkur sem aðild á að
minnihlutastjórn með
CDA, frá því önnur stjórn
Balkenendes tapaði þing-
meirihlutanum í júní
SÓSÍALISTAFLOKKURINN
Flokkur á vinstri-
jaðrinum, sem er
hugsanlegur
stjórnarsamstarfs-
flokkur Verkamfl. og Græna-vinstrifl.
VERKAMANNA-
FLOKKURINN
Wouter Bos,
43 ára
Meðal annarra flokka í framboði eru Græni-vinstriflokkurinn GroenLinks, D66 (miðflokkur sem
yfirgaf samsteypustjórn Balkenendes í sumar og olli því þar með að boðað var til kosninga), og
Geert Wilders (eins-manns-flokkur sem berst gegn innflytjendum og er spáð allt að tíu þingsætum)
Að greiða upp 6,5 milljarða evra
skuldir ríkissjóðs fyrir árið 2011
Að halda fleira fólki virku á vinnu-
markaði fram til 65 ára aldurs og
jafnvel lengur
Að verja 400 millj. evra í
félagslegt húsnæði á árunum
2008-2011, 550 millj. í
barnaumönnun.
Fjárfesta 500 millj. evra
í menntun og nýsköpun
Frá árinu 2011 skuli allir lífeyrisþegar
fæddir eftir 1946 taka þátt í fjár-
mögnun lífeyriskerfis ríkisins
Verja 2,3 milljörðum
evra til að sjá vinnandi
foreldrum fyrir barna-
umönnun þrjá daga í viku
Hækka laun kennara
um allt að 10%
Aðrir
CDA
44
PvdA
42 VVD28
SP
9
Að minnka skuldir ríkissjóðs úr
50% af VLF niður í 15% á 25 árum
Halli
Palli*
Laddi
*fyrir okkur hin
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/N
A
T
3
36
39
1
1/
06