Fréttablaðið - 31.05.2007, Blaðsíða 28

Fréttablaðið - 31.05.2007, Blaðsíða 28
greinar@frettabladid.is Þorsteinn Pálsson ritstjóri spurði um daginn beittrar spurningar í leiðara þessa blaðs. Úr því að Frökkum duga fimmtán ráðuneyti handa sextíu milljónum manns, hvers vegna þurfa Íslend- ingar tólf? Svarið blasir við. Það væri hægt að komast af með færri ráðuneyti og færri ráðherra. Verk- efni sumra ráðuneytanna útheimta ekki óskiptan ráðherra, enda voru þau oftast á fyrri tíð aukabúgrein hjá ráðherrum í öðrum ráðuneyt- um. Tökum dóms- og kirkjumála- ráðuneytið. Þegar Borgaraflokkn- um var bætt í þriðju ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar 1989, var ráðherrum fjölgað úr níu í ellefu á þann veg, að dóms- og kirkjumálaráðuneytið fékk í fyrsta skipti sérstakan ráðherra. Þetta var bersýnileg atvinnubóta- ráðstöfun. Sagan endurtók sig 1999, þegar ráðherrum var fjölg- að úr tíu í tólf. Bólgan hefur birzt í ýmsum öðrum myndum eins og starfsheitin ráðherra Hagstofu Íslands og samstarfsráðherra Norðurlanda bera með sér. Ríkisstjórnin nýja stefnir að því að sameina sjávarútvegs- og land- búnaðarráðuneytið í nýju atvinnu- vegaráðuneyti. Það er spor í rétta átt, en of stutt. Það á ekki vel við að kenna ráðuneyti við atvinnu- vegi án þess að hafa langfjölmenn- ustu atvinnuvegi landsins með: iðnað, verzlun og þjónustu. Það þarf að bæta iðnaðarráðuneytinu og viðskiptaráðuneytinu, sem voru á einni hendi frá 1988 þar til nú, í púkkið til að draga úr landlægum ríg milli atvinnuveganna og sætta ólík sjónarmið. Hingað til hafa út- vegsmenn og bændur notað ráðu- neyti sjávarútvegs og landbúnað- ar til að hygla sjálfum sér sum- part á kostnað iðnaðar, verzlunar og þjónustu. Með því að færa yfir- stjórn allra atvinnuvega á eina hendi er hægt að girða fyrir þenn- an gamla ríg og gæta almanna- hags. Atvinnuvegaráðherrann þarf að bera hag allra atvinnu- vega fyrir brjósti. Með líku lagi er í hagræðingarskyni hægt að sam- eina dóms- og kirkjumálaráðu- neytið, samgönguráðuneytið og umhverfisráðuneytið í nýju innan- ríkisráðuneyti. Ráðuneytin þurfa ekki að vera fleiri en átta. Lítum á listann. Forsætisráðuneytið þarf að færa í fyrra horf með því að færa umsýslu efnahagsmála aftur til fjármálaráðuneytisins og skerpa á verkstjórnarhlutverki forsætis- ráðuneytisins. Hagstjórnin fór úr böndunum, þegar valdsvið fjár- málaráðuneytisins var þrengt fyrir nokkrum árum, Þjóðhags- stofnun var lögð niður og efna- hagsmálin voru færð inn í hring- iðu stjórnmálanna í forsætisráðu- neytinu, þar sem þau eiga ekki heima. Utanríkisráðuneytið helzt óbreytt. Evrópumálin munu skella á ráðuneytinu af fullum þunga, þegar umsókn Íslands um aðild að Evrópusambandinu verður lögð fram. Fjármálaráðuneytið þarf að færa í fyrra horf með því fela því aftur óskoraða yfirumsjón hag- stjórnarinnar og annarra efna- hagsmála. Atvinnuvegaráðuneytið fer með mál allra atvinnuvega eins og lýst er að framan. Heilbrigðis- og tryggingaráðu- neytið stendur óbreytt, nema rétt þyki að færa almannatryggingar til félagsmálaráðuneytisins eins og ríkisstjórnin áformar. Félagsmálaráðuneytið getur létt tryggingamálum af heilbrigðis- ráðuneytinu. Einnig kemur til greina að sameina félagsmála- ráðuneytið og heilbrigðis- og tryggingaráðuneytið, svo að ráðu- neytin verða þá sjö frekar en átta. Ráðherrar voru sjö frá 1960 til 1974. Menntamálaráðuneytið er eins og það á að vera og þarfnast engrar yfirhalningar. Innanríkisráðuneytið fer með dóms- og kirkjumál, samgöngumál og umhverfismál. Er lítið gert úr umhverfismálum með því að hafa þau ekki áfram í sérstöku ráðuneyti? Nei. Við höfum haft sjö umhverfisráðherra síðan 1989, og enginn þeirra lyfti litla fingri til að hefta lausagöngu bú- fjár, sem er þó langbrýnasti um- hverfisvandi Íslands. Við leysum ekki vandamál með því að fjölga ráðherrum. Hitt virðist líklegra, að fækkun ráðherra væri til bóta. Ný ríkisstjórn Geirs H. Haarde hefði átt að leggja upp með átta ráðherra, ekki tólf. Hún hefði þá unnið hugi og hjörtu landsfólks- ins í einu vetfangi. Hún þarf á með- byr að halda, því að mörg brýn verkefni bíða úrlausnar, þar á meðal endurskipulagning verka- skiptingar í heilbrigðis- og mennta- málum. Hefði ríkisstjórnin varð- að veginn með vandlegri umskipun í eigin ranni strax í upphafi, hefði hún getað vænzt víðtæks stuðnings við margar erfiðar ákvarðanir. Enn er tími til stefnu. Það er aldrei of seint að breyta rétt. Fækkun ráðuneyta Ný ríkisstjórn hefur tekið við völdum og einsett sér að koma á jafnvægi í þjóðarbúskapnum. Viðtækt jafnvægi á sem flestum sviðum er best til þess fall- ið að tryggja langvarandi hagvöxt og við- unandi starfsskilyrði fyrirtækja en um leið kaupmátt launafólks. Af einhverj- um ástæðum vilja sumir skrifa það ójafn- vægi, sem hér ríkir, á reikning ál- og orku- iðnaðar. Það á ekki við haldbær rök að styðjast. Þar vega aðrir þættir þyngra, aðallega breytingar á fasteignamarkaði, vaxandi einkaneysla, mikil samneysla og lækkun skatta. Vissulega hafa byggingaframkvæmdir við ál- og orkuver í för með sér viðskiptahalla meðan á þeim stendur þar sem flytja þarf inn mikið af fjárfest- ingarvörum. Sá halli er hins vegar ekki vandamál þegar horft er til þess að árlega mun áliðnaðurinn flytja út verðmæti fyrir hundruð milljarða næstu áratugina. Sá útflutningur hefur jákvæð áhrif á viðskiptajöfnuð. Í þessu sambandi er oft talað um góðkynja viðskiptahalla þegar hann stafar af uppbyggingu nýrra útflutn- ingsfyrirtækja. Árið 2006 var ál flutt út fyrir ríflega 61 milljarð króna. Reiknað er með að útflutn- ingurinn aukist um 75% á þessu ári og um 50% á því næsta og verði þá um 143 millj- arðar. Þessi aukning er vegna stækkunar Norðuráls á Grundartanga og starfsemi Alcoa Fjarðaáls. Í fyrra nam álútflutningur 23,5% af heildarverðmæti vöruútflutnings en hlutfallið mun hækka í 35% á þessu ári og 41% á því næsta. Vegna vaxandi vægis álútflutnings breikkar út- flutningsgrunnur þjóðarbúsins og hvílir á fleiri sterkari stoðum en áður. Sá tímabundni viðskipta- halli, sem skapast vegna uppbyggingar ál- og orku- iðnaðar, er því síður en svo vandamál. Þvert á móti mun aukinn álútflutningur stuðla að betra jafn- vægi í þjóðarbúskapnum og vinna þannig með efnahagsmarkmiðum nýrrar ríkisstjórnar. Höfundur er hagfræðingur Samtaka iðnaðarins. Vaxandi álútflutningur stuðl- ar að auknum stöðugleika Ríkisstjórnin nýja stefnir að því að sameina sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytið í nýju atvinnuvegaráðuneyti. Það er spor í rétta átt, en of stutt. Bankastræti • Fjörður • Kringlan • Laugavegur 178 • Smáralind HEITASTA VÉLIN EOS 400D með 18-55mm linsu 10,1 milljón pixla 2,5" skjár Níu punkta fókus Digic II örgjörvi 3 rammar á sek. allt að 27 rammar í burst Picture style – mismunandi litir og áhrif Hugbúnaður til RAW vinnslu í tölvu Video out Vegur aðeins 510 grömm Val á yfir 60 linsum við vél Sumarstemning S amtök um kvennaathvarf verða 25 ára næstkomandi laugardag, 2. júní. Kvennaathvarfið tók svo til starfa hálfu ári síðar, í desember 1982. Fyrsta kvennaathvarf- ið var stofnað í Bretlandi í upphafi áttunda áratugarins en hugmyndin breiddist hratt út og hefur skotið rótum í vestrænu samfélagi. Markmið Kvennaathvarfsins er að veita konum sem hafa orðið fyrir ofbeldi, og börnum þeirra, skjól gagnvart ofbeldismönnum og einnig að vinna forvarnarstarf í því skyni að draga úr heimil- isofbeldi og ofbeldi gegn konum. Sömuleiðis er markmið Kvenn- aathvarfsins að veita konum sem hafa orðið fyrir nauðgun að- stoð. Auk þess að bjóða upp á dvöl fyrir konur sem kjósa að fara burt af heimilum sínum vegna ofbeldis býður Kvennaathvarf- ið upp á stuðningsviðtöl við konur sem búa við, eða hafa búið við, heimilisofbeldi. Sömuleiðis er í boði símaráðgjöf í athvarf- inu allan sólarhringinn og sjálfshjálparhópar fyrir konur sem hafa orðið fyrir ofbeldi. Ársskýrsla Kvennaathvarfsins sem kom út fyrr í mánuðinum sýnir svo ekki verður um villst að þörfin á kvennaathvarfi er afar mikil. Aldrei hafa fleiri komur verið skráðar í athvarfið en árið 2006 og aldrei fleiri viðtöl. Vissulega endurspegar það ekki endilega vaxandi þörf heldur vaxandi umræðu um kynbundið of- beldi sem leiðir til þess að konur leita sér frekar aðstoðar þegar þær verða fyrir ofbeldi en þær gerðu áður. Þeim konum sem kæra ofbeldi sem þær hafa orðið fyrir fjölg- ar engu að síður afar hægt en að því er virðist örugglega. Í fyrra kærðu sextán prósent þeirra kvenna sem höfðu leitað til Kvenna- athvarfs. Hlutfall kærðra nauðgana er ekki heldur hátt. Þegar lágt hlutfall dóma í málum sem snúa að kynbundnu ofbeldi er skoðað þarf ekki heldur að undrast að fórnarlömbin dragi í efa að það þjóni tilgangi að kæra. Þessu þarf að breyta og verður vitanlega ekki breytt nema með því að konur kæri ofbeldi sem þær verða fyrir. Á síðasta þingi var samþykkt fimm ára aðgerðaáætlun gegn kynbundnu ofbeldi og ofbeldi gegn börnum. Ástæða er til að fagna þessari áætlun og binda vonir við að hún skili sér í raun- verulegu lífi fólks. Heimilið á að vera griðastaður. Þar á aldrei að líðast ofbeldi í krafti aflsmunar. Konur og karlar verða að vinna samhent að því að útrýma þessu ofbeldi. Framlag Samtaka um kvennaathvarf í aldarfjórðung er ómet- anlegt og líf fjöldamargra kvenna hefur tekið nýja stefnu eftir dvöl í Kvennaathvarfinu þar sem vítahringur ofbeldis hefur verið rofinn. Þannig hefur Kvennaathvarfið skipt sköpum og mun gera áfram um ókomin ár. Kvennaathvarf í aldarfjórðung Framlag Samtaka um kvennaathvarf í aldarfjórðung er ómetanlegt og líf fjöldamargra kvenna hefur tekið nýja stefnu eftir dvöl í Kvennaathvarfinu.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.