Fréttablaðið - 31.05.2007, Blaðsíða 30

Mikinn fer Össur Skarphéðins-son í palladómum sínum og
gustmikilli yfirreið um ritvöll-
inn í Fréttablaðinu á þriðjudag-
inn var. Nú setur ráðherrann á sig
gleraugu sjá-
andans og rýnir
í framtíðina,
spáir um stöð-
ugleika í sam-
starfi ríkis-
stjórnarflokk-
anna en ólgu
og uppgjörum
innan flokka
stjórnarand-
stöðunnar. Allt
er þetta gott og
blessað og ber keim af óskhyggju
fremur en spádómsgáfu Össurar.
Um framtíðarsýn hans verð-
ur ekki deilt hér á þessum vett-
vangi en þess þá heldur er vert
að kanna söguskýringar hans og
greiningu á því sem liðið er.
Ljóst er að hann getur ekki einn
og sjálfur axlað ábyrgð á örlög-
um krataflokksins heldur þarf að
benda í ýmsar áttir til að kenna
um ófarirnar og verður þá Stein-
grímur J. Sigfússon gjarnan fyrir
valinu.
Af hverju lítur Össur á nýja
ríkisstjórn sem ófarir í stað þess
að standa keikur við ákvörðun
formanns og forystu flokksins?
Það er fánýtt að fara að togast á
um skýringar varðandi atburða-
rásina sólarhringana eftir kosn-
ingar því sérhver mun væntan-
lega túlka þá daga sér í hag. Hitt
er annað að Framsókn gaf aldrei
nein merki um að hún vildi ganga
til samstarfs til vinstri. Þar á bæ
vildu menn kanna möguleika á
því að ganga til áframhaldandi
samstarfs við Sjálfstæðisflokk-
inn.
Á eftirminnilegum blaðamanna-
fundi í beinni útsendingu tjáði
Geir Haarde þjóðinni að Fram-
sókn vildi út úr stjórninni og í
sömu setningu að hann hygðist
ganga til viðræðna við Samfylk-
ingu um myndun nýrrar ríkis-
stjórnar. Þar og þá á þessum
degi kom formaður Samfylk-
ingar í sjónvarp og tjáði þjóð-
inni að samtal hennar og Geirs
Haarde væri of langt komið til
að aðrir kostir væru í stöðunni. Í
sama sjónvarpsþætti sammælt-
ust Steingrímur J. Sigfússon og
Guðni Ágústsson um að fela bæri
Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur
stjórnarmyndunarumboðið. Þarna
var tækifærið. Þarna var tæki-
færið til vinstri stjórnar. Þarna
var tækifærið til að kona yrði
forsætisráðherra þjóðarinnar.
Þarna lá ákvörðunin. Á þessum
degi var afhjúpað að vilji forystu
Samfylkingar var til þess eins
að mynda stjórn með Sjálfstæð-
isflokknum og allt tal um vinstri
stjórn var orðin tóm. Þegar hið
formlega tækifæri kom var því
hent út í hafsauga og svo hefst
greinaskrifaalda áhugamanna um
stjórnmálaskýringar. Grein Öss-
urar fellur í þann flokk.
Loks verður ekki hjá því komist
að gera alvarlega athugasemd við
skýringu Össurar á endalokum R-
listans, sem hann telur hafi staf-
að af afskiptum forystu VG. Hér
fer Össur Skarphéðinsson með
staðlausa stafi. Endalok Reykja-
víkurlistans hófust í furðulegri,
órökréttri og fátkenndri leik-
fléttu Össurar Skarphéðinsson-
ar þegar hann byrjaði talið um
forsætisráðherraefnið í lok árs
2002 sem er ein
sú hjákátleg-
asta sinnar gerð-
ar í seinni tíð.
Trúnaðarbrestur
varð þá innan
Reykjavíkurlist-
ans vegna valda-
brölts innan
Samfylkingar-
innar sem síðan
leiddi til þeirrar
niðurstöðu sem
varð sumarið 2005. Sjálf var ég
fulltrúi Vinstri grænna í viðræð-
um um áframhaldandi framboð
um Reykjavíkurlista. Á tuttug-
asta og fimmta fundi komu full-
trúar Samfylkingar enn með þá
afstöðu að borðinu að sá flokkur
ætti tilkall til fleiri borgarfulltrúa
en aðrir flokkar í samstarfinu og
grundvallarreglan um jafna að-
komu flokkanna fór lönd og leið
en sú regla hafði verið viðhöfð
og skjalfest 1994, 1998 og 2002.
Þarna átti að brjóta blað og Sam-
fylkingin vildi semja um kjör-
fylgið sitt í bakherbergjum. Við
Vinstri græn vorum óhrædd þá
við að slíta viðræðunum. Ekkert
nýtt var í spilunum nema yfir-
gangur Samfylkingarinnar og
ósveigjanleiki.
Reykjavíkurlistinn leið undir
lok vegna valdapólitískra tilþrifa
Samfylkingarinnar. Það er einn af
mörgum athyglisverðum köflum
í sögu Jafnaðarmannaflokks Ís-
lands sem flestir ef ekki allir eru
betur fallnir til að skrifa en Össur
Skarphéðinsson.
Við höfum á undanförnum
misserum hlíft Samfylkingunni
við að rekja suma þætti í þessari
sögu; nú er ástæðulaust að sýna
hlífisemi í hennar garð.
Höfundur er oddviti Vinstri
grænna í borgarstjórn.
Ólga Össurar og
söguskýringar
Velferðarmálinog þar á meðal
málefni aldraðra
koma í hlut Sam-
fylkingarinnar í
hinni nýju ríkis-
stjórn. Þessi mál
eru nú færð undir félagsmálaráðu-
neytið. Hér á árum áður heyrðu al-
mannatryggingarnar undir félags-
málaráðuneytið og þá lagði Al-
þýðuflokkurinn alltaf áherslu á að
fá það ráðuneyti. Hér hefur málum
því verið skip- að á sama hátt og þá
gerðist. Það er vel. Jóhanna Sig-
urðardóttir er félagsmálaráðherra
í nýju stjórninni. Ég treysti henni
vel fyrir þessum málum.
Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn-
arinnar segir: Ríkisstjórnin legg-
ur áherslu á að styrkja stöðu aldr-
aðra og öryrkja. Á grundvelli þessa
ákvæðis getur Jóhanna unnið og
leyst lífeyrismál aldraðra. Í kosn-
ingabaráttunni lagði Samfylkingin
fram róttæka stefnuskrá um mál-
efni aldraðra en þar sagði að Sam-
fylkingin vildi leiðrétta lífeyri
aldraðra, þar eð hann hefði dreg-
ist aftur úr launum annarra hópa
í þjóðfélaginu. Í stefnuskránni
sagði: Samfylkingin vill leiðrétta
þetta misrétti. Og ennfremur sagði,
að Samfylkingin vildi, að lífeyrir
aldraðra dygði fyrir framfærslu-
kostnaði eins og hann væri metinn
í neyslukönnun Hagstofu Íslands.
Ég treysti Jóhönnu fyrir þessu.
Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn-
arinnar segir, að draga eigi úr
tekjutengingum og skerðingum
bóta í almannatryggingakerfinu.
Þetta stefnumið er í samræmi við
baráttumál samtaka eldri borg-
ara og Samfylkingarinnar. Ríkis-
stjórnin vill afnema tekjutengingu
launatekna 70 ára og eldri við líf-
eyri almannatrygginga og stefna
að hækkun frítekjumarks vegna
atvinnutekna fyrir aldurshópinn
67-70 ára. Það er ekki gott að ríkis-
stjórnin búi til ný aldursmörk fyrir
ellilífeyrisþega. Fólk fer á eftir-
laun 67 ára og margir hætta þá í
vinnu. M.a. hafa þeir hætt vegna
þess að svo mikið hefur farið í skatt
af tekjum þeirra og vegna mikill-
ar skerðingar á tryggingabótum
þeirra. Eftir að ellilífeyrisþegar
hætta að vinna getur verið erfitt
að byrja á ný síðar. Í stefnuyfir-
lýsingu ríkisstjórnarinnar segir,
að afnema eigi skerðingar trygg-
ingabóta vegna launatekna maka,
70 ára og eldri. Hér eru einnig búin
til ný aldursmörk. Ellilífeyrisaldur
er 67 ára og því á að afnema skerð-
ingu tryggingabóta vegna launa-
tekna maka frá 67 ára aldri en ekki
síðar. Einnig segir í stefnuyfirlýs-
ingunni, að skoða eigi hvort undan-
skilja megi hluta af lífeyrissjóðs-
tekjum eldri borgara skerðingum
í almannatryggingakerfinu. Það
var í kosningastefnuskrá Samfylk-
ingarinnar, að lífeyrisþegar ættu
að geta fengið 100 þúsund króna
lífeyrissjóðstekjur án skerðing-
ar tryggingabóta. Verður að ætla
að félagsmálaráðherra reyni að
tryggja það.
Samfylkingin lagði áherslu á það
fyrir kosningarnar að eyða biðlist-
um eldri borgara eftir hjúkrun-
arrými og að tryggja sem flest-
um einbýli á hjúkrunarheimilum.
Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn-
arinnar segir, að hraða beri upp-
byggingu 400 hjúkrunarrýma fyrir
aldraða og að einbýlum verði fjölg-
að. Einnig á að efla sólarhrings-
þjónustu fyrir aldraða og auka ein-
staklingsmiðaða þjónustu.
Það eru mörg góð ákvæði í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar en önnur vantar, t.d. um að
lækka skatt á lífeyristekjum. Ekki
ætti að vera hærri skattur en 10%
á þann hluta lífeyrissjóðstekna,
sem telst fjármagnstekjur. Að
þeirri breytingu ber að vinna.
Höfundur er
viðskiptafræðingur.
Lífeyrissjóðsmál aldraðra
Reykjavíkur-
listinn leið
undir lok
vegna valda-
pólitískra til-
þrifa Samfylk-
ingarinnar.