Fréttablaðið - 16.06.2007, Page 72

Nú um helgina standa Háskóla-
setur Vestfjarða og Safn Jóns
Sigurðssonar á Hrafnseyri fyrir
þjóðhátíðarþingi á Hrafnseyri.
Þingið er skipulagt í samvinnu við
Evrópufræðastofnun Háskólans á
Bifröst, Alþjóðamálastofnun Há-
skóla Íslands og Hugvísindadeild
Háskóla Íslands. Hátíðarþingið
ber yfirskriftina „Þjóð og hnatt-
væðing“ og eru nokkrir af virt-
ustu fræðimönnum heims á þessu
sviði væntanlegir til Hrafnseyrar
til að fjalla um þetta áhugaverða
málefni.
Íslensku fyrirlesararnir verða
þeir Auðunn Arnórsson blaða-
maður, Birgir Hermannsson,
stjórnmálafræðingur, Eirík-
ur Bergmann Einarsson, stjórn-
málafræðingur og forstöðumað-
ur Evrópufræðaseturs Háskólans
á Bifröst, Guðmundur Hálfdánar-
son, prófessor í sagnfræði við
Háskóla Íslands, og síðast en
ekki síst Valdimar Halldórsson,
staðarhaldari á Hrafnseyri.
Erlendu fyrirlesararnir eru
heldur engir aukvisar á þessu
sviði en þau eru Lene Hansen,
Liah Greenfeld og Ole Wæver.
Lene Hansen er dósent í alþjóða-
samskiptum við stjórnmálafræði-
deild Háskólans í Kaupmanna-
höfn. Liah Greenfeld er prófess-
or í stjórnmálafræði við Boston
University en hún hefur stund-
að fræðistörf og kennt við marga
virtustu háskóla heims, m.a. Har-
vard-háskóla. Ole Wæver er próf-
essor við stjórnmálafræðideild
Háskólans í Kaupmannahöfn.
Málþingið fer fram á ensku.
Þingið hefst í dag en það fer
fram á afar viðeigandi stað, á
fæðingarbæ Jóns Sigurðssonar
við Arnarfjörð en þar er að finna
safn og kapellu til minningar um
þann mikla stjórnmálaleiðtoga,
vísinda- og fræðimann.
Dagskráin hefst síðan aftur
kl. 10 á morgun og stendur til
hádegis. Eftir hádegi tekur svo
við hátíðardagskrá í tilefni af
þjóðhátíðardegi Íslendinga þar
sem Þorsteinn Pálsson, ritstjóri
Fréttablaðsins, flytur hátíðar-
ræðu dagsins.
Nánari upplýsingar um dag-
skrá, fyrirlesara og efni fyrir-
lestra er að finna á vef Háskóla-
seturs Vestfjarða, www.hsvest.is
Hnattvæðing á
Hrafnseyri
Svipmyndir nefnist ný útgáfa á
tveimur safndiskum, sem komnir
eru út frá forlaginu LP-útgáfa og
12 tónar dreifa, sem geyma úrval
úr stórum bálki hljóðritana úr safni
Ríkisútvarpsins af túlkunum Lár-
usar Pálssonar leikara. Þar gefur
að heyra flutning þessa ástsæla og
dáða leikara á ljóðum og sögum, og
heyra má brot úr nokkrum leikrit-
um sem hann átti hlut að. Upptök-
urnar spanna nærri tvo áratugi á
ferli Lárusar, þær elstu frá því á
fimmta áratug síðustu aldar en þær
síðustu voru gerðar skömmu fyrir
dauða listamannsins. Saman gefur
þetta val fjölbreytta hugmynd
um list Lárusar á ýmsum tímum.
Magnús Hjálmarsson, tæknimað-
ur Ríkisútvarpsins hefur yfirfar-
ið upptökurnar og unnið eftir þeim
stafræn afrit svo að list leikarans
fengi notið sín sem best.
Lárus Pálsson fæddist í Reykja-
vík árið 1914. Hann fór að leika
í Menntaskólaleikritum og sótti
síðan í slóð Haraldar Björnsson-
ar og Önnu Borg og fór til náms í
Kaupmannahöfn við Konunglega
leikhúsið á árunum 1934–1937 og
lék síðan þar í borg um þriggja
ára skeið í nafntoguðum leikflokki.
Hann kom þar einnig fram í kvik-
mynd. Hann sneri heim haustið
1940 og gekk til liðs við Leikfélag
Reykjavíkur sem leikari og leik-
stjóri og breytti verkefnavali fé-
lagsins verulega. Starfaði hann
þar við mikla aðdáun og vinsældir
uns Þjóðleikhúsið tók til starfa
vorið 1950 þar sem hann starf-
aði síðan sem leikari og leikstjóri
til dánardags árið 1968 og varð á
skammri ævi einn helsti áhrifa-
maður í íslensku leikhúslífi. Árið
1941 stofnaði Lárus leiklistarskóla
sem starfaði um árabil og mennt-
aði marga þá leikara sem síðar létu
að sér kveða á íslensku leiksviði frá
1946 langt fram eftir öldinni. Var
skóli hans raunar fyrirrennari leik-
listarskóla Þjóðleikhússins þar sem
Lárus kenndi síðar.
Lárus var ekki aðeins mikilvirk-
ur stjórnandi og metnaðarfullur
leikhúsmaður. Hann var afbragðs-
leikari bæði á sviði og í útvarpi.
Hann vann leikgerð að Íslands-
klukkunni eftir Halldór Laxness
sem var opnunarsýning Þjóðleik-
hússins og leikin þar með nokk-
urra ára bili á sjötta áratugnum
og er kunn af hljóðritun. Hann var
afar virkur upplesari, fór um land-
ið og flutti þá meðal annars stóran
hluta Péturs Gauts einn sem aðrir
hafa leikið eftir honum. Sem upp-
lesari hafði hann gríðarleg áhrif á
opinberan flutning lauss og bund-
ins máls. Einn nemendi hans sem
var undir sterkum áhrifum frá les-
stíl Lárusar var Óskar Halldórs-
son sem sagði um Lárus Pálsson að
hann hefði verið jafnvígur „á gleði-
leik og harmleik, en hæst reis list
hans í ljóðrænni túlkun og náði þar
sérstöðu. Ljóðskynjun hans virt-
ist dýpri og ríkari en annarra, og
framsögn hans, mjúk eða sterk,
auðug eða einföld, nálgaðist einatt
þá fullkomnun að öll önnur umfjöll-
un textans virtist út í hött.“
Ævisaga Lárusar hefur um langt
skeið verið í vinnslu og er Þorvald-
ur Kristinsson höfundur hennar.
Sýning Þuríðar Sigurðardóttur
„Stóð“ í gallerí Suðsuðvestur lýkur
nú um helgina. Viðfangsefni Þuríð-
ar á sýningunni er íslenski hestur-
inn og býður hún áhorfandanum að
taka þátt í rannsókn sinni á tengsl-
um manns og dýrs í gegnum upp-
lifun lita og áferðar feldsins.
Með því að höfða til löngunar-
innar til að klappa mjúkum dýrum
verða málverkin nánast ómót-
stæðileg og um leið koma fram
spurningar um málverkið sem
miðil. Þaulunnin og tímafrek kall-
ast þau á við listasöguna og vega
salt milli hins fígúratífa og ab-
strakt.
Síðustu forvöð
„ÞAÐ ELSKA ALLAR KONUR HEIMSFRÆGA MENN“
GRETTIR
Miðasala 568 8000
www.borgarleikhús.is
grettir.blog. is