Fréttablaðið - 10.02.2008, Blaðsíða 13

13 10. febrúar 2008 SUNNUDAGUR
Þú segist ekki bjartsýnn á að sátt
náist um þetta kerfi? En hvað
munt þú gera til að auka líkurnar
á því?
„Það sem ég á við er að sú gagn-
rýni sem sett er fram gerir það
vita vonlaust að komast að niður-
stöðu út frá henni. Menn eru ekki
einu sinni sammála um hvort
fiskistofnar séu í hámarki eða
lágmarki! Ég ætla að halda því
fram að þær kröfur sem komið
hafa meðal annars um algjöra
uppstokkun á kerfinu, þar sem
menn eru jafnvel að tala um að
hverfa frá skilgreiningu fisk-
veiðiréttar, þær myndu skapa
óöld og óánægju og ósætti sem
væri margfalt á við það sem er í
dag.
Allar þjóðir sem hafa náð
árangri í fiskveiðistjórnun hafa
haft vel skilgreindan fiskveiði-
rétt og ég tel ekki að Mannrétt-
indanefndin hafi verið að dæma
það úr leik að við gætum haft
hann, hvort sem við köllum það
kvóta eða daga eða eitthvað
annað.“
Hann getur verið skilgreindur
sem svo að fleiri megi hafa hann
en hafa nú þegar?
„Já, en aðalatriðið er að á bak
við hann sé einhver vissa. Versti
óvinur atvinnulífsins er óvissan.“
Erfiðasta ákvörðunin
Var ekki niðurskurðurinn í fyrra
erfiður fyrir þig sem Vestfirðing?
„Jú, auðvitað var þetta mjög
erfið ákvörðun fyrir mig sem
Vestfirðing og þingmann Norð-
vesturkjördæmis þar sem
þorskurinn er svona mikilvægur.
Sú langerfiðasta ákvörðun sem
ég hef tekið á ferli mínum.“
Hvernig hefur verið að fara vestur
og mæta þínum mönnum?
„Viðbrögðin hafa verið ýmis-
konar. Það kom mér ekki á óvart
að fá gagnrýni, því auðvitað er
þetta umdeild ákvörðun. Það
hefur kannski komið mér á óvart
hversu margir hafa samt sem
áður lýst yfir skilningi á þessari
ákvörðun.
Ég stóð einfaldlega frammi
fyrir þeirri staðreynd að það lágu
fyrir alvarlegar upplýsingar um
stöðu þorskstofnsins. Staðan var
sem betur fer ekki svo alvarleg að
við ættum ekki valkosti. Ég velti
því mikið fyrir mér hvort ég ætti
að fara í 130.000 eða 155.000 tonn.
Það hefði mátt færa rök fyrir
hvoru tveggja. Hefðum við farið í
155.000 tonn þá hefðum við þurft
að taka skref niður á við að nýju
við næstu aflamarksákvörðun.
Það er alveg ljóst að leiðin hefði
legið niður á við. Það var því mitt
mat og ríkisstjórnarinnar að skyn-
samlegra væri að fara að ráðum
fiskifræðinganna og innbyrða
þennan súra bita í þeirri von að
við sæjum þá viðreisn fyrr.“
Var þessi niðurskurður ekki
áfellis dómur yfir kvótakerfinu?
„Ekki endilega yfir kvótakerf-
inu. Kerfið er aðferð til að stjórna
hámarksaflanum, en auðvitað er
þetta áfellisdómur yfir því sem
við höfum gert í fortíðinni. Við
höfum ekki verið að ná árangri.
Við höfum verið í þessari lægð
með þorskstofninn og það er óvið-
unandi. Við getum ekki boðið,
hvorki þeim sem eru að reka
fyrirtækin né þeim sem vinna í
sjávarútveginum, upp á það að
við séum í þessum öldudal með
okkar þorskstofn.“
Þú undraðist mikinn niðurskurð
kvóta árið 1994 og talaðir þá um
árangursleysi fiskveiðistjórnun-
arinnar?
„Já, þetta hefur auðvitað verið
óviðunandi árangur og þess vegna
er ég að grípa til þessara aðgerða
núna. Menn geta auðvitað reynt
að pissa í skóinn sinn og damlað
áfram og unað við lítið aflamark.
Ég tel það ekki verjandi. Það
hefði verið auðveld leið fyrir mig
að halda í horfinu og ég hefði
fengið klapp á bakið frá ýmsum
fyrir það. En til framtíðar hefði
það dregið máttinn úr þessari
atvinnugrein.“
Höfum mikið svigrúm
Það má þá ekki álykta að þú sért
kominn á aðra skoðun en þú hafðir
í upphafi ferilsins?
„Nei. Mínar skoðanir hafa ekki
breyst í grundvallaratriðum. En
ég skal viðurkenna að sumt hefur
breyst í mínum viðhorfum. Nú
tel ég til dæmis brýnna en áður
að líta ekki á sjávarútveginn í
rómantískum fortíðarbjarma
heldur sjá að hann er alvöru
atvinnugrein í harðri samkeppni
við erlend fyrir tæki sem njóta
ríkisstuðnings.
Það sem er nýtt í málinu er að
sjávarútvegurinn er líka að heyja
harða samkeppni hér innanlands.
Á árum áður þótti hann hafa slíka
yfirburði að þyrfti að setja á
hann sérstaka skatta til að rétta
kúrsinn af. Þetta var sérstaklega
talað um til að jafna rekstrar-
skilyrði sjávar útvegsins og iðn-
aðarins.
Nú keppir sjávarútvegurinn
við atvinnugreinar sem áður
voru ekki til staðar; fjármála-
þjónustu, tækniþjónustu, stór-
iðju og ýmislegt annað.“
Um hvað keppir hann?
„Fjármagn og fólk. Að þessu
leytinu er það rétt að ég hef skipt
um skoðun. Mér er það betur ljóst
að við verðum að útvega sjávar-
útveginum öll þau tæki og tól sem
hann þarf á að halda til að vera
samkeppnishæfur. Sjávarútvegur-
inn hefur miklu þjóðfélagslegu
hlutverki að gegna. Hann er
atvinnuvegurinn sem ber uppi
heilu byggðirnar.“
Hann gerði það, en fjarar ekki
sífellt undan því hlutverki?
„Það er rétt hjá þér, en hann er
enn burðarásinn á stórum lands-
svæðum og þess vegna höfum við
lagt á hann aðrar byrðar en á aðrar
atvinnugreinar. Tilfærsla afla-
hlutdeildar í kerfinu er ótrúlega
mikil og miklu meiri en Mannrétt-
indanefndin áttar sig á í sinni
umfjöllun. Við höfum til dæmis
verið að færa aflaheimildir í stór-
um stíl frá stærri bátum og til
þeirra minni, því þeir hafa verið
staðsettir í minni byggðarlögum.“
Hvernig færir þú heimildir á milli
án þess að ganga á eignaréttinn?
„Við höfum gert það á grund-
velli laga, við höfum bara ákveðið
að hlutdeild minni báta ætti að
vera meiri. Við getum að sjálf-
sögðu ekki gengið á eignaréttinn,
hann er varinn í stjórnarskránni.
En þetta er að vísu ekki eign, þetta
er atvinnuréttur og Hæstiréttur
hefur komist að því að það sem
við höfum gert í þessu efni hafi
verið innan stjórnarskrárinnar.
Við höfum tekið um það pólit-
íska ákvörðun að sjávarútvegur-
inn eigi að gegna samfélagslegu
og byggðalegu hlutverki. Við
höfum gert þetta með línuívilnun
og byggðakvótum og jöfnunar-
pottum og svona mætti áfram
telja. En auðvitað eru takmörk
fyrir því sem hægt er að leggja á
sjávarútveginn.“
Frá hverjum hafið þið tekið þessar
heimildir?
„Við höfum tekið frá öðrum
útgerðarmönnum. Heimildir voru
fluttir úr aflamarkskerfinu og til
krókabátanna og þá misstu allir
kvótaeigendur jafnt, hlutfallslega
séð.“
Og það var ekkert greitt fyrir þær
heimildir?
„Nei. Hæstiréttur hefur komist
að þeirri niðurstöðu að stjórnar-
skráin veiti okkur mjög mikið
svigrúm til að endurskoða fisk-
veiðistjórnunarkerfið.“
www.lysi.is
Túnfi sklýsisperla:
DHA fi tusýra
Fæðubótarefni:
Asetýlkarnitín
og alfalípóiksýra
Æskubrunnur inniheldur þekkta samsetningu á fæðu-
bótarefnunum asetýlkarnitín og alfalípóiksýru ásamt
túnfi sklýsisperlu sem inniheldur hátt hlutfall af fi tusýrunni
DHA. Rannsóknir hafa sýnt að í heila okkar er að fi nna
umtalsvert magn af DHA enda er oft talað um fi sk sem
heilafæði. Saman eru þessi efni talin geta viðhaldið
heilbrigði fruma líkamans, stuðlað að góðu minni
og aukið orku.