Fréttablaðið - 18.03.2008, Blaðsíða 6

6 18. mars 2008 ÞRIÐJUDAGUR
SJÁVARÚTVEGUR „Þetta hefur náttúrlega þau áhrif að
aflaverðmætið hækkar svo allir munu hafa meira
milli handanna í Vestmannaeyjum,“ segir Sigurgeir
Brynjar Kristgeirsson, framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar, spurður um áhrif gengisfellingarinn-
ar í gær. „Laun sjómanna hækka, tekjur bæjar-
félagsins hækka og þegar fram líða stundir getur
þetta orðið til þess að staða sjávarútvegsins og þar
með sjávarbyggða batni. En svo má ekki gleyma því
að þetta verður til þess að skuldir okkar hækka
einnig. Svo óttast ég nokkuð heildaráhrifin því ef
þetta er vísirinn að langvarandi heimskreppu getur
hún leitt til neyslusamdráttar og það gæti svo leitt
til verðlækkunar á fiski, sem er verulegt áhyggju-
efni.“
Eggert Benedikt Guðmundsson, forstjóri HB
Granda, tekur í sama streng. „Veikt gengi er
náttúrlega okkur í hag en svo fara skuldirnar
náttúrlega upp úr öllu valdi þegar svona sveifla á
sér stað,“ segir hann. „Hins vegar er svona svaka-
leg gengisfelling engum holl. Sígandi lukka er best í
þessu eins og öðru.“
Þar var Sigurgeir Brynjar einnig sammála. „Það
er eins og japanskir viðskiptavinir mínir og félagar
segja að peningar sem aflað er með svita og tárum
eru meira virði en þeir sem falla af himnum ofan.“
- jse
Áhrif gengislækkunar á útgerðarfyrirtækin:
Gleðjast en óttast heildaráhrifin
HROGNIN SKOÐUÐ Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson skoðar
loðnuhrogn með Japananum Kawamorita Mitsutoma.
FRÉTTABLAÐIÐ/ÓSKAR
VIÐSKIPTI Fjármálamarkaðir um allan heim tóku
snarpa dýfu í gær, féllu um tvö til rúmlega þrjú
prósent, eftir að tilkynnt var um kaup banda-
ríska bankans JP Morgan á fjárfestingarbank-
anum Bear Stearns.
Stjórnendur Bear Stearns tilkynntu um
fjárhagsvanda í skugga afskrifta og taps fyrir
helgi. Í fyrrakvöld var svo samþykkt að JP
Morgan keypti Bear Stearns með manni og mús
fyrir tvo dali á hlut, samtals 236 milljónir
Bandaríkjadala. Það jafngildir tæpum 18
milljörðum íslenskra króna, sem þykir útsölu-
verð. Gengi bréfa í bankanum fór hæst í 172,6
dali á hlut á síðasta ári og hefur hann talist til
fimm stærstu fjárfestingarbanka Bandaríkj-
anna. Gengið hrundi um tæp 90 prósent í gær.
Á sama tíma kom bandaríski seðlabankinn til
móts við fjármálamarkaði með 25 punkta
lækkun millibankavaxta. Stýrivaxtadagur er
vestanhafs í dag og reikna margir með að
bankinn lækki stýrivexti í ofanálag um allt að
eitt prósent vegna aðstæðna á mörkuðum.
Fjárfestar hafa fram til þessa talið vaxta-
lækkun góðar fréttir. Því var ekki að skipta í
gær enda óttast menn nú að ástandið versni
frekar á fjármálamörkuðum. Geti svo farið að
fleiri bankar verði fyrir barðinu á lausafjár-
þurrð. Bandaríski bankinn Lehman Brothers
hefur verið nefndur í þessu sambandi en hann
þykir svipa til Bear Stearns. Richard Fuld,
forstjóri bankans, hefur hins vegar vísað
orðrómi um slíkt á bug, að sögn Bloomberg-
fréttaveitunnar. - jab
VIÐ HÖFUÐSTÖÐVAR BEAR STEARNS Hlutabréfavísitölur
víða um heim tóku fréttum um kaup á Bear Stearns
afar illa í gær. MARKAÐURINN/AP
Snörp dýfa á fjármálamörkuðum í gær eftir að tilkynnt var um sölu á fjárfestingarbankanum Bear Stearns:
Óttast að enn eigi eftir að harðna í ári
EFNAHAGSMÁL Afborgun af bílaláni
upp á eina og hálf milljón króna í
japönsku jeni og svissneskum
franka frá því í ársbyrjun, hefur
hækkað úr 33 þúsund krónum á
mánuði í janúarbyrjun í um 43
þúsund krónur á mánuði í gær,
gróflega áætlað.
Undanfarin ár hefur færst í
vöxt að íslenskir neytendur taki
lán í erlendri mynt. Þetta er
algengast í bílalánum en einnig er
talsvert um að húsnæðislán séu
tekin í erlendri mynt.
Með erlendum myntkörfulánum
hafa neytendur komist hjá verð-
tryggingunni sem yfirleitt fylgir
lánum sem tekin eru í íslenskum
krónum.
„Við beinum því til útibússtjóra
okkar að vera varkárir í útlánum.
Lánsfé er dýrt um þessar mundir
og við verðum að hafa hagsmuni
viðskiptavinarins í fyrirrúmi. Það
er útlánaaðhald, hvort sem um er
ræða lán í íslenskri eða erlendri
mynt,“ segir Már Másson, upplýs-
ingafulltrúi hjá Glitni.
Sævar Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri hjá Lýsingu, segir
að áhersla sé lögð á að gengis-
áhætta sé áhætta. Höfuðstóllinn
hafi hækkað við gengisfall krón-
unnar og mánaðargreiðsla af
lánum hækki í beinu framhaldi.
Bílasamningar séu oft gerðir til
sjö ára. Þó að greitt hafi verið inn
á höfuðstólinn geti hann hækkað.
„Allt sem fer upp kemur niður.
Þó að sveiflurnar séu mjög miklar
bendum við okkar viðskiptavinum
á að bíða og sjá hvernig þetta þró-
ast. Það eru hækkanir nú um miðj-
an mánuð. Við keyrum út greiðslu-
seðla í lok mánaðarins og hvað
gerist þá? Það getur vel verið að
krónan styrkist þó að ég sjái það
ekki gerast í fljótu bragði,“ segir
hann.
Lýsing ráðleggur viðskiptavin-
um að halda kostnaðinum í lág-
marki, vera með lága greiðslu-
byrði og gera sér grein fyrir að
gengisáhættan sé til staðar.
Lýsing hefur einnig reynt að fá
viðskiptavini til að taka íslensku
krónuna inn í myntkörfuna á móti
japönsku jeni og svissneskum
franka til að draga úr gengis-
áhættunni.
„Við erum að stíga á bremsuna.
Við stígum varlega til jarðar,“
segir Sævar.
Á vef Starfsgreinasambandsins
tekur Skúli Thoroddsen fram-
kvæmdastjóri dæmi um fimm
milljóna króna gjaldeyrislán sem
tekið var í fyrra. Þá voru afborg-
anir 45 þúsund krónur á mánuði
en eru nú tæplega 90 þúsund krón-
ur. Einnig segir á vef Starfsgreina-
sambandsins að fjölskylda sem
tók 20 milljóna króna lán til íbúða-
kaupa í fyrra hafi aukið skuldir
sínar um milljón í gærmorgun
eftir gengisfall íslensku krónunn-
ar. Ekki er tilgreint til hve langs
tíma lánin í dæmunum tveimur
eru veitt. ghs@frettabladid.is
Bankar takmarka
lán í erlendri mynt
Frjálsi fjárfestingarbankinn er hættur að veita íbúðalán í erlendri mynt og út-
lánaaðhald er hjá Glitni. Afborganir íbúðalána og bílalána í erlendri mynt hafa
hækkað mikið. Bílalánin koma verr út vegna þess að þau eru til skamms tíma.
BÍLAR Á BÍLASÖLU Afborganir af bílalánum í erlendri mynt hafa hækkað mikið
undanfarið vegna falls krónunnar. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Þó að sveiflurnar séu
mjög miklar bendum við
okkar viðskiptavinum á að bíða
og sjá hvernig þetta þróast.
SÆVAR BJARNASON
FORSTÖÐUMAÐUR HJÁ LÝSINGU
Ætti Landvernd að kæra bygg-
ingarleyfi Norðuráls?
Já 49%
Nei 51%
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Skaðar dómurinn yfir Hannesi
Hólmsteini Gissurarsyni trú-
verðugleika Háskóla Íslands?
Segðu skoðun þína á visir.is
UMHVERFISMÁL Kærufrestur
rennur út í dag vegna ákvörðunar
Skipulagsstofnunar um að láta ekki
fara fram heildstætt umhverfismat
vegna álvers á Bakka við Húsavík.
Stofnunin ákvað í febrúar að
álverið og Þeistareykjavirkjun,
stækkun Kröfluvirkjunar og
lagning háspennulínu frá Kröflu og
Þeistareykjum til Húsavíkur þyrfti
ekki að meta saman. Var það meðal
annars rökstutt með því að
sveitarfélögin létu gera svæðis-
skipulag með hliðsjón af lögum um
umhverfisáhrif áætlana, ólíkt
sveitarfélögum á Suðurnesjum
vegna Helguvíkur. - kóþ
Fyrirhugað álver á Bakka:
Kærufresturinn
rennur út í dag
ÍRAN, AP Stjórnvöld í Íran blása á
alla gagnrýni á þingkosningar
sem fram fóru í landinu á
föstudaginn.
Í kosningunum unnu íhalds-
menn mikinn meirihluta eftir að
umbótasinnar voru að miklu leyti
útilokaðir frá þátttöku. Haft er
eftir Mahmoud Ahmedinejad,
forseta Írans, að kosningarnar
séu sigur í ljósi aukinnar kosn-
ingaþátttöku, sem sé stuðningur
við íslamskt ríki í Íran.
Umbótasinnar gagnrýna að
kjörstjórn skipuð klerkum hafi
útilokað marga frambjóðendur
umbótasinna frá framboði þar
sem þeir hafi ekki þótt styðja
íslamskt stjórnkerfi og írönsku
byltinguna frá 1979 nægilega.
- ovd
Þingkosningar í Íran:
Stjórnvöld blása
á gagnrýni
FRAKKLAND, AP Franskir kjósendur
sýndu Nicolas Sarkozy forseta gult
spjald með því að kjósa flokks-
menn hans í stórum stíl út úr
ráðhúsum landsins um helgina.
Úrslit sveitarstjórnarkosninganna
urðu ríkisstjórninni í gær tilefni til
að endurnýja fögur fyrirheit um
að hrinda umbótaáformum í
framkvæmd.
Sarkozy og ríkisstjórnin „munu
taka til greina þau skilaboð sem
Frakkar sendu“, sagði talsmaður
ríkisstjórnarinnar í gær, og tók
fram að vissar „aðlaganir“ yrðu
gerðar á ríkisstjórninni fljótlega.
Sú uppstokkun yrði þó takmörkuð
að umfangi. - aa
Kosningar í Frakklandi:
Stjórninni sýnt
gult spjald
FENGU SKELL Nicolas Sarkozy forseti og
Francois Fillon forsætisráðherra.
FRÉTTABLAÐIÐ/AP
BRUSSEL, AP Útlit er fyrir að
Króatar ljúki aðildarviðræðum
sínum tímanlega til að geta gengið
í Evrópusam-
bandið árið
2010. Þetta sagði
José Manuel
Barroso, forseti
framkvæmda-
stjórnar ESB,
eftir fund með
króatíska
forsætisráðherr-
anum Ivo
Sanader í Brussel fyrir helgi.
Stjórnvöld í Króatíu eiga enn
verk fyrir höndum í að koma á
endurbótum í dóms- og stjórnkerf-
inu til að uppfylla aðildarskilyrðin.
En þau hafa þegar yfirstigið stórar
hindranir, bæði að því er varðar
samstarf við stríðsglæpadómstól
SÞ í Haag og deilu við Slóveníu og
Ítalíu um fiskveiðilögsögu í
Adríahafi. - aa
Króatía og Evrópusambandið:
Útlit fyrir inn-
göngu árið 2010
IVO SANADER
KJÖRKASSINN