Fréttablaðið - 18.03.2008, Blaðsíða 30

● fréttablaðið ● íslensku tónlistarverðlaunin 18. MARS 2008 ÞRIÐJUDAGUR8
Ágúst Ólafsson
Kom víða við á árinu 2007.
Frammistaða Ágústs í fjölbreytt-
um verkefnum hefur verið
frábær og sýnir að hann býr yfir
mikilli listrænni vídd og aga.
Tæknilegt vald hans er afburða
gott; túlkun hans hófstillt en
innlifuð og mjög sannfærandi.
Elfa Rún Kristinsdóttir
Kom fram á nokkrum afar eftir-
minnilegum tónleikum á árinu
og sýndi þar mikla dýpt og inn-
lifaða túlkun jafnframt því að
hafa einstakt vald á hljóðfærinu
sínu. Elfa Rún hefur mikla
breidd, henni lætur vel að túlka
tónlist ólíkra tónlistarskeiða allt
frá barrokki til 21. aldarinnar.
Kammersveitin Ísafold
Hefur frá upphafi sýnt dirfsku og mikinn listrænan
metnað, sinnt íslenskri nýsköpun jafnframt því að flytja
fjölmörg lykilverk erlendra tónskálda frá 20. öld. Sveitin
er skipuð frábærum hljóðfæraleikurum og tónleikar
hennar eru ávallt sérlega vandaðir og heilsteyptir.
Jón Leifs – Edda I
Gunnar Guðbjörnsson, Bjarni Thor Kristinsson, Schola
Cantorum, Sinfóníuhljómsveit Íslands, Hermann
Bäumer. Ómet-
anleg heimild
um höfundar-
verk Jóns Leifs.
Hér er um að
ræða frumhljóð-
ritun á fyrsta
hluta Eddu-órat-
oríunnar, stærsta
og metnað-
arfyllsta verki
þessa einstaka
tónskálds. Verkið
gerir miklar kröfur til flytjenda, sem standa sig frábær-
lega. Er þar vert að minnast sérstaklega á framúr-
skarandi frammistöðu kórsins Schola Cantorum. Með
plötunni fylgja ítarlegar upplýsingar um tónsmíðina
og tónskáldið. Margra ára vinna liggur að baki þessari
útgáfu sem er mikið þrekvirki.
Melódía – Kammerkórinn Carmina
Stjórnandi: Árni Heimir Ingólfsson. Sönghandritið
Melódía er merk heimild um tónlistariðkun Íslendinga
fyrr á öldum og á þessari plötu hljómar úrval laga
sem fæst hafa verið hljóðrituð áður. Kammerkórinn
Carmina hefur á undanförnum árum bætt fjöður í
hatt íslensks tónlistarlífs en kórinn
sérhæfir sig í flutningi endurreisnartónlistar og hefur
vakið eftirtekt fyrir framúrskarandi flutning og spenn-
andi efnisskrár. Túlkun söngvara og barrokkhljóðfæra-
leikara á þessum diski tekur mið af flutningsstíl fyrri
alda og er innlifaður og fágaður. Nýjar útsetningar á
gömlum lögum eru heillandi, tengja íslenska tónlistar-
sögu við tónlistarhefðir meginlandsins sem gefur plöt-
unni spennandi vídd. Lagasamsetning er sannfærandi
og heildstæð. Bæklingur hefur að geyma ítarlegar og
gagnlegar upplýsingar um handritið. Hljómgæði eru
fyrsta flokks og útlit plötunnar og innihald allt sýnir
sterka heildarhugsun og listræna dýpt.
Roto con moto – Njúton
Tónverk eftir Hlyn Aðils Vilmarsson, Önnu Sigríði Þor-
valdsdóttur, Guðmund Stein Gunnarsson, Inga Garðar
Erlendsson,
Kolbein Einars-
son, Steingrím
Rohloff og
Huga Guð-
mundsson.
Njúton hefur
sýnt sig og
sannað á
undanförnum
árum sem
mikilvægt afl
í íslensku tónlistar lífi. Hópurinn hefur sýnt listrænan
metnað og áræði, verið dýrmætur vettvangur fyrir
nýsköpun og tilraunamennsku. Á plötunni er að
finna tónsmíðar sem allar eru samdar sérstaklega fyrir
hópinn og er flutningur mjög góður, kraftmikill og
blæbrigðaríkur. Hljóðupptaka og hljóðvinnsla
plötunnar er afbragðs góð og slær þar við nýjan
tón í plötuútgáfu innan „sígildrar“ samtímatón-
listar. Hönnun plötunnar sýnir einnig sterka
heildarhugsun að baki útgáfunni og eykur á
listræn áhrif.
Hlynur Aðils Vilmarsson – Akihabara
Fyrir sinfóníuhljómsveit. Frumlegt og sterkt verk. Rætur
tónskáldsins í ólíkum tónlistargeirum styrkja tónmálið
þannig að úr verður afar sannfærandi og grípandi
tónsmíð með miklum andstæðum
og ríkulegum blæbrigðum. Hlynur
Aðils er spennandi tónskáld, með
persónulega rödd.
Hugi Guðmundsson
– Apocrypha
Fyrir barokkhljóðfæri, slagverk,
mezzósópran og gagnvirk rafhljóð. Hljóðfærasamsetn-
ingin er frumleg og tekst Huga einkar vel að spinna úr
þessum hljóðheimi afar sterkt og áhrifamikið tónverk.
Samspil hins gamla og nýja er seiðandi og persónulegt
tónmál og tónhugsun Huga nýtur sín til fullnustu.
Sveinn Lúðvík Björnsson
– Og í augunum blik minninga
Fyrir strengjakvartett:
Afar fínlegt og spenn-
andi tónverk eins og
Sveins Lúðvíks er von
og vísa. Tónhugsun
Sveins Lúðvíks og
tónmál er persónulegt
og hefur verið afar
áhugavert að fylgjast með þróun hans sem tónskáld á
undanförnum árum.
Það verður að segjast alveg eins og er að þegar komið er fram í mars árið 2008 þarf
kona aðeins að klóra sér í höfðinu
til að rifja upp hvað gerðist mark-
vert í íslenskri músíksenu árið
2007. Bíðum samt hæg. Var þetta
ekki árið hans Ben Frost og hans
frábæru plötu, Theory of Mach-
ines, sem fékk glimrandi gagn-
rýni úti um allan heim? Árið sem
hljómsveitin múm gaf út eina sína
bestu plötu hingað til, fulla af dill-
andi orku og nostri? Gleymum
ekki ótrúlegu samstarfsverkefni
dúettsins Ghostigital og Finnboga
Péturs sonar myndlistarmanns sem
endur ómar á plötunni Radíum. Og
rámar ekki einhvern í að stelpurnar
í Amiinu hafi gefið út og fylgt eftir
fyrstu breiðskífu sinni á þessu
herrans ári? Kurr heitir hún og ber
nafn með rentu.
Þetta eru sem sagt nokkrir af
þeim stórfínu músíköntum sem ekki
eru tilnefndir til Íslensku tónlistar-
verðlaunanna þetta árið. Engin
ástæða til að býsnast yfir því svo
sem. Sjálf sat ég í dómnefnd fyrir
sígilda og samtímatónlist og veit af
þeim stóra hópi sem ekki er í hópi
tilnefndra þar á bæ – þrátt fyrir
ótrúleg afrek og óeigingjarnt starf
í þágu tónlistarinnar undanfarna
mánuði og ár. Árið 2007 var glæsi-
legt tónlistarár innan þess geira
sem nefnist sígild og samtímatón-
list – óvanalega glæsilegt má sjálf-
sagt fullyrða. Að minnsta kosti átti
fyrrnefnd dómnefnd í stökustu
vandræðum við niðurskurðinn, að
útnefna bara þrjár plötur, þrjú tón-
verk, þrjá flytjendur.
Samt held ég að það sé ástæða
til að nema aðeins staðar við fyrr-
nefnda músíkanta, þessa sem ekki
eru tilnefndir og þá alveg burtséð
frá íslenskum tónlistarverðlaunum.
Listinn (sem mótast auðvitað að
einhverju leyti af persónulegum
smekk undirritaðrar en þó ekki
alveg) gæti svo sannarlega verið
lengri en látum það liggja á milli
hluta. Mig langar nefnilega rétt
sem snöggvast til að setja mig í
spor ónefndrar útlenskrar tón-
listaráhugakonu sem hefur fylgst
grannt með íslenskri tónlistar-
senu um nokkurt skeið. Hún gæti
búið í erlendri stórborg þessi kona,
New York, London, Tókýó, Berlín.
Hún sækir reglulega tónleika með
nokkrum af sínum eftirlætis ís-
lensku tónlistarmönnum, kaupir
plöturnar þeirra sem stillt er upp
á áberandi stað í bestu plötubúðun-
um í bænum, les um listræna sigra
þeirra í erlendum netmiðlum og
virtum tónlistartímaritum.
Ímyndum okkur svo að þessi
sama stúlka legði leið sína til Ís-
lands til að fá íslensku senuna beint
í æð. Þessa djörfu og róttæku til-
raunasenu sem svo mjög er mærð
og við kynnum með stolti þegar
við höldum listahátíðir í útlöndum.
Ætli hún yrði ekki svolítið hissa
konan þegar hún áttaði sig á tóm-
lætinu sem við Íslendingar sýnum
hinni gargandi snilld.
Útrásartalið er ekki í tísku um
þessar mundir, ég geri mér grein
fyrir því. Í kreppubyrjun hugum
við að túnfætinum heima og hirðum
lítt um hvað útlendingarnir hafa
um okkur að segja. Hvað vita þeir
svo sem? Það er samt óneitanlega
skemmtilegt og skrýtið hvað upp-
hefðin að utan kemur okkur merki-
lega lítið við þegar íslensk tónlist
er annars vegar. Þar er sjálf Björk
Guðmundsdóttur ekki undanskilin,
að minnsta kosti ekki ef marka
má spilunarlista frá íslenskum út-
varpsstöðvum. Af þeim að dæma
er það nánast viðburður þegar
tónlistin hennar ómar á öldum ís-
lenskra ljósvaka (að hinni lífseigu
Gling gló undanskilinni). Í nýlegu
viðtali á netmiðlinum The Milk
Factory eru tveir liðsmenn múm
spurðir að því af hverju sveitin
syngi ekki á íslensku og vitnað
er til plötunnar Loksins erum við
engin sem kom út hvort tveggja á
ensku og íslensku árið 2002. Múm-
liðarnir Gunnar og Örvar segja þá
útgáfu hafa misst marks – kaup-
endur íslensku plötunnar hafi fyrst
og fremst verið erlendir tónlistar-
grúskarar sem vildu eiga plötuna í
báðum útgáfum. Í hérlendum plötu-
búðum hafi gripurinn lítið sem ekk-
ert hreyfst.
Að þessu sögðu er kannski rétt að
beina sjónum að senunni sem nefnd
er sígild og samtímatónlist og árétta
það sem að framan var sagt um
ágæti tónlistarársins 2007. Naumur
tilnefningarlisti tónlistarverðlauna
dugir þar skammt til að draga upp
mynd af því blómlega ári. Þar gefst
ekki tóm til að þakka fyrir hérlend-
an frumflutning Sifjar Tulinius og
Sinfóníuhljómsveitarinnar á fiðlu-
konserti Sofiu Gubaidulinu né held-
ur fyrir tónleika Caput-hópsins þar
sem verk hinnar sömu stórmerki-
legu konu voru í brennidepli. Viröld
fláa hans Hafliða Hallgrímssonar
sem ómaði í fyrsta sinn á Íslandi
var og ógleymanleg, geggjuð túlk-
un Hamrahlíðarkórsins á Sálma-
sinfóníu Stravinskys, sellókons-
ert Jóns Nordal í frábærum flutn-
ingi Bryndísar Höllu Gylfadóttur,
Morton Feldman maraþon Adapter-
tónlistarhópsins á Kjarvalsstöðum,
glæsileg frammistaða Hönnu Dóru
Sturludóttur í Ariadne eftir Richard
Strauss, Sálumessa hins spænska
Tomas Luis da Victoria í túlk-
un hins flotta kammerkórs Carm-
inu sem hljómaði í fyrsta sinn á Ís-
landi og nýr barrokktónlistarhóp-
ur, Camerata Drammatica kvaddi
sér hljóðs og færði okkur ögn nær
þeirri grósku sem á sér stað í flutn-
ingi barrokktónlistar víða um heim
um þessar mundir. Og áfram væri
hægt að halda og verður haldið, að
minnsta kosti ef marka má fyrsta
þriðjung ársins 2008. Núna fögnum
við uppskerunni og þökkum þeim
sérstaklega sem þoka okkur fram
á veginn, sprengja ramma, stunda
tilraunir og færa okkur inn í alþjóð-
lega hringiðu tónlistarinnar fyrir
afrek sín og gjafmildi, heima og að
heiman. Elísabet Indra Ragnarsdóttir
Nokkrir sem ekki
eru tilnefndir …
Elísabet Indra Ragnarsdóttir
SÍGILD OG SAMTÍMATÓNLIST – TÓNVERK
SÍGILD OG SAMTÍMATÓNLIST HLJÓMPLÖTUR
SÍGILD OG SAMTÍMATÓNLIST – FLYTJENDUR
HUGLEIÐINGAR UM TÓNLISTARÁRIÐ 2007