Fréttablaðið - 19.03.2008, Blaðsíða 26

UMRÆÐAN
Nýsköpun
Nýsköpun er hornsteinn vaxtar og samkeppnishæfni og þar af
leiðandi lykill að aukinni velferð í
samfélaginu. Til að ýta undir
aukna nýsköpunarmenningu innan
Evrópu hefur ESB ákveðið að
stofna svokallaða Nýsköpunar- og
tæknistofnun Evrópu (European
Institute of Innovation and
Technology).
Til að standa vörð um nýsköpun á Íslandi
voru, árið 2007, sett sérstök lög á Alþingi
um stofnun og starfsemi Nýsköpunarmið-
stöðvar Íslands. Markmið Nýsköpunarmið-
stöðvar er að stuðla að nýsköpun með því
að veita öfluga stuðningsþjónustu
fyrir frumkvöðla og nýsköpunar-
fyrirtæki og vera leiðandi í tækni-
rannsóknum á Íslandi. Miðstöðin
leggur áherslu á sterk tengsl við
bæði atvinnulífið og háskólasam-
félagið til að ná sem mestum
árangri í rannsóknum og þróun,
íslensku samfélagi til framdrátt-
ar. Ennfremur leggur Nýsköpun-
armiðstöð Íslands áherslu á öflugt
samstarfsnet við fyrirtæki og
stofnanir erlendis og veitir
þjónustu á sviði tækniyfirfærslu
og þróunarsamvinnu milli íslenskra og
erlendra fyrirtækja og stofnana. Impra –
nýsköpunarmiðstöð hefur hlúð sérstaklega
að nýsköpun á Íslandi frá stofnun árið 1999,
þá sem deild innan gömlu Iðntæknistofnun-
ar, en myndar nú eitt af kjarnasviðum
Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands.
Nú hefur framkvæmdastjórn ESB tekið
fyrsta skrefið að skipun stjórnar fyrir hina
nýju Nýsköpunar- og tæknistofnun Evrópu.
Markmiðið er að stofnunin hefji starfsemi
sína síðar á þessu ári og að hún verði
flaggskip fyrir nýsköpun og tækni í
Evrópu. Nýsköpunar- og tæknistofnuninni
er ætlað að sameina besta vísinda-,
viðskipta- og menntunarmátt Evrópu til að
efla nýsköpunarmátt álfunnar. Þetta er
liður í að vinna að því að minnka það bil
sem er á milli Evrópu og stærstu keppi-
nautanna í nýsköpun, Bandaríkjanna og
Japan. Fyrstu fimm árin, frá 2008-2013,
hefur stofnunin rúmlega 300 milljónir evra
til umráða fyrir starfsemina.
Undir stjórn Nýsköpunar- og tæknistofn-
unar Evrópu verður unnið í svokölluðum
„þekkingar- og nýsköpunarsamfélögum“ að
rannsóknum, menntun og nýsköpun. Í
fyrstu atrennu verður um að ræða tvö til
þrjú slík samfélög. Þátttaka atvinnulífsins
að starfi þeirra verður lykilatriði til að vel
til takist. Við val á aðilum inn í þessi
þekkingar- og nýsköpunarsamfélög mun
stjórn Nýsköpunar- og tæknistofnunarinnar
taka tillit til helstu áskorana í vexti og
nýsköpun sem ESB stendur frammi fyrir.
Því er líklegt að við val inn í fyrstu
samfélögin verði höfð til hliðsjónar
aðkallandi rannsóknarefni á sviði loftlags-
breytinga, endurnýjanlegrar orku og næstu
kynslóðar upplýsinga- og samskiptatækni.
Höfundur er verkefnisstjóri á Evrópumið-
stöð Impru, Nýsköpunarmiðstöð Íslands.
UMRÆÐAN
Heilbrigðismál
Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldrei farið dult með þá stefnu sína að einkavæða eigi
heilbrigðiskerfið, enda eru sjúkdómar og
heilbrigði fólks örugg tekjulind fyrir þá sem
vilja græða á samfélaginu. Geir Haarde
fagnaði sérstaklega stjórnarsamstarfi við
Samfylkinguna því nú væri hægt að ganga
lengra í einkavæðingu heilbrigðismála en
með Framsókn. Þótti mörgum framsókn-
armaddaman þó býsna undirgefin og eftirlát íhaldinu.
Boðaður er víðtækur samruni heilbrigðisstofnana
vítt og breitt um landið undir yfirskini hagræðingar.
Markmiðið er þó niðurskurður á starfsemi. Aðdrag-
andi þessa er búinn að vera nokkur. Fyrst var lögum
breytt og stjórnir sjúkrahúsa og heilbrigðisstofnana
lagðar niður.
Valdið var fært til framkvæmdastjóra sem heyra
beint undir ráðherra. Stjórnendur eru því í algjörri
úlfakreppu og eiga oft fárra kosta völ.
Hinsvegar er vel hægt að auka samstarf án þess að
svipta stofnanir sjálfstæði sínu.
Enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur
Nú er gjörbylt skipulagi sjúkrahúsmála á lands-
byggðinni, fyrirvaralaust og án nokkurs samráðs við
starfsfólk eða heimamenn. Frammi fyrir þessu
standa m.a. Húnvetningar, Skagfirðingar, Vestlend-
ingar og fleiri læknishéruð. Sérstök ástæða er til að
hvetja samtök sveitarfélaga á svæðunum og einstak-
ar sveitarstjórnir til að vera mjög á verði. Það á að
krefjast raunverulegs samráðs áður en boðaðar
breytingar ganga í gegn. Góð heilbrigðisþjónusta
hefur verið aðdráttarafl til búsetu ekki síst á
landsbyggðinni. Litlar líkur eru á að boðaðar
breytingar efli nærþjónustuna. Hitt er mun líklegra
að niðurskurður og skert þjónusta fylgi í kjölfarið.
Heilbrigðisráðherra Sjálfstæðisflokksins hefur
hafið herför gegn Landspítalanum. Með
skertum fjárveitingum til spítalans átti að
búa í haginn fyrir stórfellda einkavæðingu.
Verkþættir og heilar deildir hafa verið
boðnar út og hópuppsagnir fylgja í kjölfarið.
Þótt ráðherrar Samfylkingarinnar styðji
þessar aðgerðir trúi ég ekki að hinn almenni
kjósandi flokksins geri það. Nú þarf að taka
höndum saman og slá skjaldborg um
félagslegt heilbrigðiskerfi landsmanna.
Kerfið dýrmætara en hrokafullur ráðherra
Vinstri- grænir standa nú sem fyrr vaktina
til varnar. Í ljósi atburða síðustu daga og hve hart er
gengið fram í að gjörbylta heilbrigðiskerfinu hefur
flokkurinn sent frá sér harðorða ályktun þar sem
segir:
„Mikilvægustu heilbrigðistofnunum landsmanna er
haldið í fjárhagslegri spennitreyju, vinnuálag fer
vaxandi á þegar undirmönnuðum deildum, vöktum er
breytt í óþökk starfsfólks og nú er hafin handahófs-
kennd einkavæðing einstakra þátta heilbrigðisstarf-
seminnar eða heilla deilda. Afleiðingar alls þessa
birtast nú í hópuppsögnum sem að óbreyttu munu
lama ómissandi kjarnastarfsemi í heilbrigðisþjónust-
unni.
Að lokum gefast stjórnendur upp fullsaddir af
skeytingarleysi heilbrigðisráðherra og hrokafullri
framkomu. Alvarlegra er þegar þeir eru beinlínis
hraktir úr starfi eins og nú hefur gerst með æðstu
stjórnendur Landspítalans. ... Vinstrihreyfingin -
grænt framboð mun ekki láta ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Samfylkingar komast þegjandi og hljóða-
laust upp með að vinna óbætanleg skemmdarverk á
heilbrigðiskerfinu og flæma þaðan burtu í stórum stíl
mestu verðmæti þess, starfsfólkið. Heilbrigðiskerfið
og mannauður þess er margfalt mikilvægara en einn
hrokafullur ráðherra, það er dýrmætara en heil
ríkisstjórn.“
Höfundur er þingmaður Vinstri grænna.
UMRÆÐAN
Borgarmál
Á þeim tæpu tveimur mánuðum sem liðn-
ir eru frá því að nýr
borgarstjórnarmeiri-
hluti tók við völdum,
hafa þau orð oft verið
látin falla, að of snemmt
sé að fella dóma yfir
störfum nýs meirihluta
heldur muni verkin tala
í fyllingu tímans. Skilja
má orðin með þeim hætti að
þegar verkin hafi talað þá muni
stuðningur almennings við meiri-
hlutann fara vaxandi. Þótt ekki
sé langur tími liðinn frá myndun
þessa meirihluta, þá hefur ýmis-
legt verið aðhafst sem við í minni-
hlutanum höfum gagnrýnt og því
ágætlega við hæfi að fara yfir
verkefnalistann og láta verkin
tala sínu máli.
Skipulag í uppnámi
Fyrsta verkefni meirihlutans
voru kaupin á húsunum við
Laugaveg 4 og 6 og Skólavörðu-
stíg 1A fyrir 580 milljónir króna.
Áætlaður viðgerðarkostnaður er
a.m.k. 400 milljónir og því frum-
kostnaðaráætlun verksins í heild
um 1 milljarður króna. Með þessu
uppátæki fór skriða friðunarhug-
mynda af stað og Húsafriðunar-
nefnd setti fleiri hús við Lauga-
veg á friðunarlista. Borgarstjóri
hefur gefið í skyn að endurskoða
eigi niðurrifsheimildir fyrir fleiri
hús við Laugaveg. Þar með er
deiliskipulag Laugavegar og Þró-
unaráætlun miðborgar, sem kost-
að hafa borgina 142 milljónir,
fallin um sjálft sig og 55 þúsund
fermetra byggingarmagn við
Laugaveg sem átti að styrkja
Laugaveginn sem helstu verslun-
argötu landsins er komið í óvissu.
Verðmat gamalla húsa er komið
upp úr öllu valdi og allir sem
hagsmuna eiga að gæta á svæð-
inu halda að sér höndum eftir
þessi uppkaup og bíða hvort borg-
arstjórn sé tilbúin að kaupa fleiri
gömul hús fyrir 750 þúsund krón-
ur á fermetra, eins og gert var
við Laugaveg 4 og 6.
Framkvæmdastopp á flugvellin-
um
Líklegasta skýringin á 10% fylgi
F-listans í síðustu borgarstjórn-
arkosningum var einörð afstaða
þeirra til þess að Reykjavíkur-
flugvöllur yrði áfram í Vatns-
mýri. Þegar á reyndi dugði stuðn-
ingur F-listans við
Vatnsmýrarflugvöllinn ekki
nema í tvö ár, eða þar til borgar-
stjórastóll bauðst í staðinn fyrir
heilindin og staðfestuna. Að flug-
völlurinn verði áfram í Vatns-
mýrinni út kjörtímabilið er senni-
lega mesta
„ekki frétt“ í stjórnarsáttmála
sem sögur fara af. Það er vitað
mál að ekki stóð til að hrófla við
flugvellinum á árunum 2008 –
2010 og hrein móðgun að setja
málið upp með þessum hætti. Ein
vísbending af mörgum um að
hugur fylgi ekki máli er synjun
borgaryfirvalda á umsókn Ice-
land Express um aðstöðu á
Reykjavíkurflugvelli. Þar er fyr-
irtæki synjað um
aðstöðu í viðleitni sinni
til að auka samkeppni í
innanlandsflugi. Synj-
unin kemur frá meiri-
hluta sem situr í skjóli
borgarstjóra sem kos-
inn var út á eindregna
afstöðu sína um að flug-
völlurinn verði áfram í
Vatnsmýri.
Ástandið afhjúpað
Eitt af fyrstu verkum
meirihlutans var að
leggja fram þriggja ára fjárhags-
áætlun Reykjavíkurborgar. Þar
kemur fram að skera á niður um
1 milljarð króna til uppbyggingar
íþróttamannvirkja í Reykjavík.
Borgarstjóri hefur þrætt fyrir
þennan niðurskurð þrátt fyrir að
allar staðreyndir málsins liggi
fyrir. Engu að síður hefur það
verið staðfest að niðurskurður til
uppbyggingar íþróttamannvirkja
í Reykjavík er staðreynd og
nemur svipaðri upphæð og húsin
á Laugavegi og viðgerð á þeim
kostar.
Í þriggja ára áætluninni hefur
meirihlutinn lagt til að borga
fólki fyrir að vera heima með
börn sín á meðan beðið er eftir
leikskólaplássi. Ofrausn meiri-
hlutans í þeim efnum er sem
nemur 9 þúsund krónum á mán-
uði fyrir hvert barn.
Nýi meirihlutinn gerir sér enga
grein fyrir því tólf sílendra tryl-
litæki sem Framkvæmda- og
eignasvið Reykjavíkurborgar er,
þegar kemur að því að afla tekna
fyrir borgarsjóð. Niðurskurður
til stofnframkvæmda í hverfum
3 og 4 í Úlfársárdal sanna að
meirihlutinn gerir ekki greinar-
mun á kostnaði til dagslegs
rekstrar annarsvegar og kostn-
aði við tekjustofna framtíðarinn-
ar hinsvegar. Á þessum liðum eru
borgaryfirvöld að spara sér til
tjóns og verður borgin af hundr-
uð milljóna tekjum vegna skiln-
ingsleysis meirihlutans á eigna-
rekstri og verklegum
framkvæmdum.
Það er óhætt að segja að verkin
tali þegar fyrstu verk meirihlut-
ans eru skoðuð. Verkin tala á
Laugaveginum, verkin tala á
flugvellinum, verkin tala í 1 millj-
arðs niðurskurði til íþróttamann-
virkja, verkin tala í 9 þúsund
króna heimgreiðslum og verkin
tala í glötuðum tækifærum Fram-
kvæmda- og eignasviðs til tekju-
öflunar fyrir borgina.
Verkin tala og af verkunum
skuluð þið þekkja þau.
Höfundur er borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins.
26 19. mars 2008 MIÐVIKUDAGUR
Niðurskurður til stofnfram-
kvæmda sanna að borgarstjór-
inn og meirihluti hans gera
ekki greinarmun á kostnaði til
dagslegs rekstrar annars vegar
og kostnaði við tekjustofna
framtíðarinnar hins vegar.
Verkin tala
JÓN BJARNASON
Í faðmlögum einkavæðingar
Flaggskipi nýsköpunar í Evrópu ýtt úr vör
ÓSKAR
BERGSSON
ARNHEIÐUR ELÍSA
INGJALDSDÓTTIR