Réttur - 01.01.1954, Qupperneq 27

RETTUR
27
Átök alþýðu 09 auðvalds um
framleiðsluhættina
Það hefur verið einkennandi fyrir þróun atvinnulífsins á landi
voru síðasta áratuginn, að það var verkalýðshreyfingin undir for-
ustu Sósíalistaflokksins, sem varð að beita sér fyrir því að fram-
leiðslutækin væru stórum efld, að nýsköpun atvinnulífsins væri
framkvæmd og þar með lagður grundvöllur að því atvinnulífi,
sem þjóðfélagið nú byggist ó. Raunverulega var auðmannastétt-
in uppgefin, eftir kreppu og stöðnun áranna fyrir stríð. Og það
var verkalýðshreyfingin og flokkur hennar, sem varð að kveikja
nýja trú, bjartsýni og stórhug, svo ráðizt yrði í stórfelldari fram-
kvæmdir í atvinnumálum en áður höfðu þekkzt á íslandi.
Það var ekki aðeins hin gámla togaraeigendastétt, sem stóð tví-
ráð og hikandi frammi fyrir stórhuga tillögum nýsköpunarinnar
1944—45. Það sýndi sig og seinna að ameríska auðvaldið og ís-
lenzkir hagfræðingar þess hefðu hindrað þau miklu togarakaup,
er fram fóru í ágúst 1945, ef þeir aðilar hefðu nokkru ráðið um
íslenzkt atvinnulíf. Það kom í ljós í tillögum og greinargerð dr.
Benjamíns Eiríkssonar 1950, að hefðu hans ráð verið höfð 1945
hefðu máske verið keyptir 6 togarar og það síðar, en ekki meir.
Og Marshallstofnunin neitaði um Marshalllán fyrir þeim 10 tog-
urum, sem keyptir voru 1948 og sýndi þar með andúð ameríska
auðvaldsins á því að íslendingar fengju að efla stórvirkustu
framleiðsluöfl sín, þau, sem ásamt bátunum og fiskiðjuverunum,
eru öruggastur grundvöllur efnahagslegs sjálfstæðis þjóðarinnar.
En verkalýðurinn og flokkur hans lét eigi aðeins sjálfa aukningu
framleiðslutækjanna til sín taka. Þótt aðstaða hans væri erfið,
þar sem ríkisstjórnarsamstarfið var einmitt við útgerðarauðvald-
ið, þá tókst Sósíalistaflokknum að orka svo á að bæjarfélögin og
einstakir aðiljar í samstarfi við þau tóku áð sér rekstur % hluta
nýsköpunartogaranna, er reyndust hin mesta lyftistöng þeim
bæjarfélögum, sem áður höfðu enga stórútgerð, þrátt fyrir þær
þungu búsifjar, sem einokunarauðvaldið í Reykjavík hefur gert
þessum bæjarútgerðum.
Það verður auðvitað hlutverk verkalýðsins áfram, hvort sem
hann er í andstöðu við ríkisstjórn, hefur áhrif á hana eða jafnvel
forustu í henni að beita áhrifavaldi sínu til þess að knýja fram
stórkostlega aukningu framleiðslutækjanna, stórhuga nýsköpun