Réttur - 01.05.1964, Qupperneq 14

78
R É T T U R
Bifreiðin stanzaði snögglega og við fórum út. Við vorum komin
að háu steinhúsi, sem almenningur gekk ávallt þögull framhjá og
álútur. Það var Petschek-höllin, þjáningarstaður tékkóslóvakisku
þjóðarinnar, áður banki, nú aðsetur Gestapó.
Nazistarnir þrír slógu hring um mig og drógu mig inn í húsið.
I anddyri og dimmum göngum voru Gestapómenn á þönum, en þar
stóðu einnig margir grafkyrrir og lágu feitir hundar við fætur
þeirra. Mér virtust bæði SS-mennirnir og hundar þeirra glápa á mig
saurugum augum, er stungu líkama minn sem eitraðar örvar.
Farið var með mig í lyftu upp á eina af efri hæðunum og inn í
stórt herbergi fullt af sígarettureyk. Ég var látin setjast á annan
bekk að framan. Inni var spennt og þrúgandi þögn, aðeins rofin
af og til af hrjúfri og ruddalegri rödd SS-manns eða óeinkennis-
klædds Gestapómanns. Fangarnir hreyfðu sig með erfiðismunum,
einna líkast því sem þeir væru að forðast hættur er lægju í leyni í
lítt gagnsæjum reykjarmekkinum. Allt verkaði óeðlilega, líkast því
sem ég sæti í leikhúsi og á sviðinu gerðist hryllilegur sorgarleikur.
Á bekknum fyrir framan mig sátu fangarnir samanþjappaðir, einnig
á bekknum sem ég sat á. Ég stalst til að líta afturfyrir mig og komst
að raun um, að bekkirnir bak við mig voru fullsetnir. Sömuleiðis
var setið við borð upp við vegginn hjá fyrirdregnum glugganum,
og við vegginn andspænis stóðu nokkrir. í gegnum reykjarsvæl-
una grillti í gult skrifborð. Gólfið var lagt Ijósum flísum. Andlit
íólksins litu út sem máluð, sum skjannahvít, önnur sítrónugul, nokk-
ur voru með dökka skugga undir augunum, enn önnur rauð sem
hanakambur. Þá vissi ég ekki að fangarnir kölluðu þetta herbergi
„Nr. 400“ og að það var nokkurs konar biðstofa fyrir yfirheyrslur
hjá Gestapó. Á skrifstofu Gestapó voru fangarnir pyndaðir og síðan
aitur komið með þá hingað, marða og l)arða, og þeir afhentir öðrum
Gestapómönnum. Það voru hafðar strangar gætur á þeim, þeim
var bannað að hreyfa sig, líta í kringum sig eða tala aukatekið orð.
Eftir því sem ég komst næst við fyrstu athugun var þarna enginn
sem ég þekkti, og það róaði mig örlítið. Mjög gætilega, svo að
verðirnir tækju ekki eftir því, virti ég meðfanga mína fyrir mér,
til hliðar og skáhallt fram á við svo langt sem ég gat séð án þess
að hreyfa höfuðið. Til hægri sá ég nú andlit með dökka marbletti
undir augunum, sem kom mér kunnuglega fyrir sjónir. Var þetta
ekki félagi Jelínek? Ég reyndi að telja mér trú um að mér skjátlað-
ist. Ég lokaði augunum, því að ekki þorði ég að bregða hendinni