Réttur - 01.05.1964, Qupperneq 36

EZEKIAS PAPAIOANNU:
Krafa Kýpurbúa er óskorað
fullveldi
í febrúar 1964 voru liðin fimm ár síðan Ziirich-sáttmólinn var
undirritaður, en samkvæmt honum var Kýpur lýst fullvalda lýS-
veldi 16. ágúst 1960.
SíSan hefur Kýpur orSiS aSili aS SameinuSu þjóSunum og tekiS
virkan þátt í sameiginlegri baráttu Asíu- og Afríku-ríkja. LýSveldiS
Kýpur var eitt fyrsta ríkiS, sem undirritaSi Moskvusamninginn um
bann viS tilraunum meS kjarnorkuvopn.
Ziirich-sáttmálinn leysti ekki vandamálin á Kýpur og gat ekki
leyst þau, vegna þess aS í sáttmálanum birtist vilji þjóSarinnar
ekki á frjálslegan hátt; hann var afleiSing af íhlutun og fyrirmæl-
um heimsvaldasinna. Heimsvaldasinnar færSu sér í nyt innanlands-
ástandiS á Kýpur, einkum deiluna milli Grikkja og Tyrkja, og
knúSu fram lausn, sem var í þeirra þágu.
Brezku nýlenduherrarnir hafa tryggt sér sérstök réttindi á veru-
legu landssvæði (99 fermílum) á Kýpur og þeir hafa herstöSvar
á 32 öSrum stöSum, auk þess sem þeir hafa tryggt sér rétt til þess
aS nota vegi, hafnir og flugvelli til hernaSarþarfa. Tyrkneskar og
grískar hersveitir hafa aSsetur á Kýpur samkvæmt Ziirich-sáttmál-
anum. Tyrkneskir og griskir Kýpurbúar þyrftu aS sameinast gegn
sameiginlegum andstæSingi sínum — heimsvaldastefnunni. En
heimsvaldasinnar beita þeirri gömlu aSferS aS „deila og drottna“
og þeim hefur tekizt aS ala á stöSugri úlfúS milli beggja þjóSar-
brotanna.
í stjórnarskrá lýSveldisins Kýpurs eru greinar, sem eru ólýS-
ræSisIegar og óframkvæmanlegar í verki, og þær valda átökum.
Eitt dæmiS er þaS aS í fimm helztu borgum eyjarinnar eru sér-
stakar borgarstjórnir Tyrkja. Reynslan hefur staSfest hversu óhag-
kvæmt þetta fyrirkomulag er, þar sem ágreiningur um þetta efni