Réttur - 01.11.1964, Blaðsíða 6

198
R E T T U R
Ég hygg að óhætt sé að fullyrða að helzta sérkenni Marx var
óþvingaður, léttur húmor og takmarkalaus samúð, jafnt innan fjöl-
skyldunnar sem í umgengni við vini, og jafnvel einnig við almenn
kynni. Það er ekki ofmælt að góðvild hans og þolinmæði væri ein-
stæð. Ogeðprúðari maður hefði þráfaldlega reiðst illilega af sífelld-
um truflunum og stöðugu kvabbi frá allskonar fólki. Agætt dæmi
um háttvísi hans og vingjarnlegt viðmót eru viðbrögð landflótta
kommúnarða nokkurs — gamals og uppstöggs nöldurseggs -— sem
hafði tafið fyrir honum í þrjár drepleiðinlegar klukkustundir. Marx
bar loks fyrir sig annríki og hrýn aðkallandi verk og hinn svaraði:
„Mon cher Marx, je vous excuse.“®)
Eins og viðmót hans var við þennan leiðindapoka þannig var
það við alla sem hann áleit leita sín af einlægni, og þeir voru ófáir
sem hann fórnaði af sínum dýrmæta tíma og misnotuðu sér hryggi-
lega velvild hans. Marx var ávallt vingjarnlegastur allra í viðmóti.
Hann hafði undravert lag á því að fá fólk til að segja hug sinn allan
og láta það finna að hann hefði áhuga á þess hugðarefnum. Ég
heyrði fólk í ólíkustu atvinnu og ýmsum stöðum tala um þennan
sérstaka hæfileika hans til að skilja sig og áhugamál sín. Þegar hann
hélt að einhver leitaði sín í fullri alvöru átti þolinmæði hans engin
takmörk. Þá var engin spurning of lítilfj örleg og engar röksemdir
of bamalegar fyrir alvarlegar umræður. Tími hans og víðtæk þekk-
ing var ávallt til reiðu þeim sem virtust hafa hug á að læra.
*
Ef til vill var Marx mest heillandi í umgengni við börn. Börn hafa
aldrei átt ánægjulegri leikfélaga. Fyrstu endurminningar mínar um
hann eru frá því ég var þriggja ára og „Mohr“ (gamla nafnið kemur
rnér ósjálfrátt á tungu) bar mig á háhesti um litla garðinn okkar í
Grafton Terrace, tíndi maríuklukkur og setti í brúnar fléttur mínar.
Mohr var afbragðs reiðskjóti. Það var fyrir mitt minni, en ég heyrði
oft sagt frá því, að systur mínar og litli bróðir „spenntu“ hann
fyrir stóla og fóru síðan „á bak“ og létu hann bera sig. — Bróðir
minn litli dó rétt eftir að ég fæddist, og foreldrar mínir syrgðu hann
til dauðadags .... Ég kaus heldur að hafa Mohr fyrir reiðhest,
enda átti ég enga systur á mínu reki. Ég sat á herðum hans, hélt
mér í þykkt hár.ið, sem þá var enn svart nema örfá stök grá hár, og
fór í mikil ferðalög um litla garðinn og út á engið í nágrenninu —
sem nú er komið undir byggingar.
) „Kæri Marx, ég afsaka yður.'