Réttur - 01.11.1964, Blaðsíða 45

R E T T U R
237
í þéttari fylkingu, sem væri ekki aðeins einhuga um sameiginlegt
álit á afstöðu þeirra, helclur sameinuð um dýpri skilning á sameigin-
legum viðfangsefnum allrar hreyfingarinnar og um leið þeim sem
hver einstakur þáttur hennar hefur við að glíma. En auk þess er rétt
að gæta að því, að þegar viðfangsefni hinna ýmsu þátta hreyfingar-
innar og pólitísk stefnumið hefðu verið skilgreind, hefði verið hægt
að komast hjá að halda alþjóðaráðstefnu, sem annars kynni að hafa
virzt nauðsynleg til að forðast formlegan klofning.
Annar háttur hefur verið hafður á og afleiðingarnar eru að mínu
áliti ekki góðar. Nokkrir (og jafnvel margir) flokkar væntu þess
að ráðstefnan yrði haldin alveg á næsta leiti í því skyni að kveða
upp tvímælalausan og hátíðlegan áfellisdóm, sem allri hreyfingunni
bæri að beygja sig fyrir. Biðin kann einnig að hafa gert þá tvíráða.
En á meðan hafa Kínverjar magnað árás sína og um leið við-
leitni sína til að koma upp litlum klofningshópum og þeim hefur
tekizt að fá á sitt band einstaka flokk. Árás þeirra hefur yfirleitt
verið svarað með hugmyndafræðilegum og áróðurslegum rökdeil-
um, en ekki með breytingu á stefnu okkar, samhæfðri baráttunni
gegn hinum kínversku sjónarmiðum.
Nokkur verk hafa verið unnin af Sovétríkjunum sem miða í þá
átt sem síðar var nefnd (undirritun Moskvusáttmálans gegn kjarn-
orkusprengingum, ferðalag félaga Krústjoffs til Egyptalands o. s.
frv.) og þau hafa verið mikilvægir ávinningar gagnvart Kínverjum.
En kommúnistahreyfingu annarra landa hefur ekki orðið neitt
ágengt af þessu tagi. Ég get nefnt til frekari skýringar hve mikilvægt
liefði til dæmis verið að halda alþjóðaráðstefnu, sem nokkrir komm-
únistaflokkar vesturlanda hefðu boðað til, en með almennri þátt-
löku frá lýðræðislöndum „þriðja heimsins" og framfaraöflum
þeirra, í því skyni að leggja á ráðin um raunhæfa samvinnu og
aðstoð við þessi öfl. Þannig hefði Kínverjum verið svarað í verki,
en ekki aðeins með orðum.
í þessu sambandi þykir mér athyglisverð reynsla okkar flokks.
Við höfum í flokknum og útjörðum hans nokkra félaga og fylgjend-
ur sem hallast að skoðunum Kínverja og halda uppi vörnum fyr.ir þá.
Við höfum orðið að víkja einstaka félaga úr flokknum sem gerzt
hafði sekur um klofningsstarfsemi og brotið gegn flokksaganum.
En meginstefnan hefur verið sú að halda uppi stöðugum umræðum
í öllum deildum flokksins um öll þau atriði sem ágreiningur er um
við Kínverja. Beztur árangur hefur jafnan fengizt, þegar v.ið höf-
um látið hin almennu atriði liggja milli hluta (eðli heimsvaldastefn-
unnar og ríkisvaldsins, hreyfiöfl byltingarinnar o. s. frv.) en höfum