Réttur - 01.11.1964, Blaðsíða 19

BETTUB
211
skipuleggja baráttuna fyrir frelsi hans. Hún var einnig með þeim
fremstu í baráttunni fyrir Tom Mooney, svo og Sacco og Vanzetti.
Saga dómsmorðaima í Bandaríkjunum er ægileg, bver svarta síöan
við aðra, — en baráttan gegn þeim vitnar líka um þá miklu fórn-
fýsi og hetjulund, sem brautryðjendur bandarískarar verklýðshreyf-
ingar hafa sýnt í hinum ójafna hildarleik. Stephan G. Stephansson
brennimerkti það „réttarfar" Bandarikjanna, sem ekkert var annað
en hnefi kúgarans í hinu ódauðlega kvæði sínu um Eugene Debs.
Elisabeth Flynn fékk og sjálf að kenna á þessum ofsóknum. Hún
var í fyrsta skipti sett í fangelsi árið 1906 og í síðasta skipti dæmd
til langrar fangelsisvistar 1955, sat í fangelsi á 65 ára afmæli sínu
leins og Eugene Dehs gerði), og losnaði ekki fyrr en loks tók að
réna „galdrabrennu-andrúmsloftið“ í Bandarikjunum, sem kalda
stríðið og vitstola æði Mac-Carthy-ismans skóp.
í allri þeirri hörðu baráttu, sem háð hefur verið í Bandaríkjun-
um alla þessa öld fyrir frelsi og mannréttindum, fyrir samtökum
og hagsmunum vinnandi stéttanna, hefur Elisabet'h Flynn komið
við sögu. Lengi var hún í þeim hluta verkalýðshreyfingarinnar, sem
fylgdi syndikalistum og anarkistum, en var alltaf sósíalisti og 1937
gekk hún í Kommúnistaflokk Bandaríkjanna. Hún var kosin í
flokksstjórnina 1938 og í framkvæmdanefnd hans 1939. Arið 1959
varð hún varaformaður flokksins og 1961 formaður hans eftir
William Foster.
65 ára að aldri skrifaði hún sjálfsæfisögu sína, líklega í fang-
elsinu. Heilir hún á ensku „I speak my own piece. Autobiograph
of „The Rebel Girl“.“ Kom hún einnig út á þýzku hjá Dietz Verlag
í Berlín 1958 undir nafninu „Das Rehellenmadchen“. Er það hin
ágætasta bók, tæpar 500 síÖur, fróöleg öllum þeim, sem enn halda
að Bandarikin séu fyrirmynd um lýðræði, en því miður les slíkt
fólk sjaldan hækur, sem það heldur að geti breytt röngum skoðun-
um þess.
Elisabet'h Flynn segir í inngangi þessarrar sjálfsæfisögu sinnar:
„Ekkert var amerísku verkalýðshreyfingunni fært á gulldiski. Öll
þau réttindi og hagsbætur, sem hún hefur áunnið sér, á hún aöeins
að þakka eigin átökuin og samheldni. Ég varð þeirrar gæfu að-
njótandi að taka þátt í margri þessarri haráttu fyrrum við hlið
hetja úr verkalýðsstétt, karla og kvenna, einkum úr v.instri hreyf-
ingunni, sem skópu sögu verkalýðshreyfingarinnar á þeim árum.
Þær hetjur mega ekki gleymast.“ — Og hún varðveitir nöfn þeirra
og hetjudáðil' í bók sinni,