Réttur - 01.11.1964, Blaðsíða 8

200
R E T T U R
né slátrarann, og varð því alltaf tilneyddur að selja kölska leik-
iöngin. Leikföngin lentu svo í hinum furðulegustu æfintýrum, en
þau komu að lokum alltaf aftur í leikfangabúð Hans Röckles. Sum
þessara æfintýra voru Ijót og hræðileg eins og hjá Hoffmann. Onnur
voru gamansöm. En öll voru þau sögð af kyngikrafti, fyndni og
gamansemi.
Mohr las einnig fyrir okkur. Þannig las liann fyrir mig, eins og
hann hafði gert fyrir systur mínar, allan Hómer, Niebeiungen Lied,
Don Quixote, Þúsund og eina nótt o. fl. Rit Shakespeares var bók
bókanna á heimili okkar, fór sjaldan úr liendi. Þegar ég var sex ára
kunni ég marga þætti úr Ieikritum Shakespeares utanað.
A sex ára afmæli mínu gaf Mohr mér fyrstu skáldsöguna — hinn
ódauðlega „Peter Simple“. Síðan komu margar sögur eftir Marryat
og Cooper. Faðir minn las þær allar um leið og ég, og ræddi efni
þeirra alvarlega við litlu stúlkuna sína. Þegar litla stúlkan, upp-
tendruð af sjóferðasögum Marryats, lýsti því yfir að hún vildi verða
„póstskipstjóri“ (hvað svo sem það var) og ráðfærði sig við föður
sinn um það, hvort hún gæti ekki „farið í strákaföt“ og „komizt um
borð í herskip“, taldi hann víst að það væri hægt, en við mættum
ekki segja neinum frá því fyrr en allar áætlanir væru fullgerðar.
Áður en að því kom varð Scott uppáhalds rithöfundurinn og litla
stúlkan uppgötvaði sér til mikillar skelfingar, að hún væri fjarskyld
hinum andstyggilega Campbell ættbálki. Næst kom samsæri um
óeirðir í Hálöndum og endurvakning „h.inna fjörutíu og fimm“.*)
Eg vil taka fram, að Scott var höfundur sem Marx las aftur og aftur.
Hann dáðist að honum og var ekki síður heima í ritum hans en
Balzacs eða Fieldings. Þegar hann talaði um bækur þeirra og margra
annarra var hann að leiðbeina litlu stúlkunni sinni svo að hún upp-
götvaði það bezta og göfugasta í þessum bókum. Hann var að kenna
henni að hugsa og skilja upp á eigin spýtur, þótt hún hefði ekki
hugmynd um það (og hefði risið upp öndverð ef hún hefði vitað
það).
Á sama hátt spjallaði þessi „beiski“ og „heiftúðugi“ maður um
„pólitík“ og „trúarbrögð“. Ég man greinilega að þegar ég var fimm
eða sex ára fékk ég áhyggjur út af trúmálum. Við höfðum farið í
rómversk-kaþólska kirkju að hlusta á hina fögru tónlist. Ég trúði
auðvitað Mohr fyrir þessum áhyggjum og man hvernig hann með
hægð gerði mér allt ljóst og auðskilið, og frá þeirri stundu hefur
) Uppreisn í norðvestur Skotlandi 1745 gegn Karli Eduard, trónbiðli Stúarta.