Réttur - 01.11.1964, Blaðsíða 49

PETTOR
241
Ég nefni hér í mjög stuttu máli nokkur dæmi:
Borgarastéttin á við ákaflega erf.ið efnahagsvandamál að glíma.
1 ríkiskapítalisma auðhringavaldsins koma stöðugt upp ný vanda-
mál, sem valdastéttirnar geta ekki lengur leyst með gamalreyndum
aðferðum. í stóru löndunum er hér einkum um að ræða vandamál
heildarstjórnar á þjóðarbúskapnum, sem leitazt er við að leysa með
áætlunargerð að ofan, í þágu auðhringanna og fyrir tilstyrk ríkis-
valdsins. Þetta mál er á dagskrá alls staðar á vesturlöndum, og það
er jafnvel þegar farið að tala um alþjóðlega áætlunargerð og stofn-
anir Efnahagsbandalagsins vinna að undirbúningi hennar. Það er
augljóst að verklýðshreyfingin og önnur lýðræðissamtök hljóta að
láta þetta mál til sín taka. Við verðum einnig að berjast á þessum
vettvangi. Til þess þarf að samræma kjarabótakröfur verkalýðsins
og tillögur hans um endurbætur á efnahagskerfinu (þjóðnýtingu,
nýskipan í landbúnaði o. s. frv.) í almennri áætlun um efnahags-
þróunina sem beint vær.i gegn áætlunargerðum auðvaldsins. Slík
áætlun myndi vissulega ekki vera sósíalistísk, þar sem aðstæður
væru ekki fyrir hendi, heldur væri hér um að ræða nýtt form bar-
áttunnar, nýja baráttuaðferð á leiðinni til sósíalismans. Það eru í
dag náin tengsl milli þess hvort hægt verður að fara þá leið með
fr.iðsamlegu móti og hins hvort tekst að leysa þetta vandamál. Póli-
tískt frumkvæði í þessa átt getur auðveldað okkur að vinna okkur
nýtt og mikið fylgi í öllum þeim þjóðfélagshópum sem enn hafa
ekki gengið til liðs við sósíalismann, en leita nýrra leiða.
Baráttan fyrir lýðræðinu fær við þessar aðstæður nýtt innihald,
áþreifanlegra, í nánari tengslum við raunveruleika efnahagslífsins.
Samfara áætlunargerð auðvaldsins eru nefnilega alltaf andlýðræðis-
legar og einræðiskenndar tilhneigingar og þeim verður að mæta
með kröfum um að beitt sé lýðræðisaðferðum einnig við stjórn
atvinnulífsins.
Eftir því sem áætlunargerð og heildarstjórn auðvaldsins á at-
vinnulífinu færist í vöxt versnar aðstaða verklýðsfélaganna. Veru-
legur þáttur í heildarstjórninni er nefnilega hin svonefnda „tekju-
pólitík“, sem felur í sér margþættar aðgerðir í því skyni að hindra
frjálsa kaupgjaldsbaráttu; kaupgjaldinu er haldið í skefjum með
eftirliti að ofan og bannaðar allar kauphækkanir sem fara fram úr
vissu marki. Þetta er pólitík sem er dæmd til að mistakast (í þvi
sambandi er athyglisvert dæmið frá Hollandi), en því aðeins mis-
tekst hún að verklýðsfélögin kunni að haga baráttu sinni af ein-
beittni og klókindum og tengi kjarabótakröfur sínar kröfunni um