Réttur - 01.11.1964, Blaðsíða 10

202
RÉTTUB
öfgar þótt ég fullyrði, að Karl Marx hefði aldrei orð.ið það sem
liann varð án Jenny von Westphalen. Aldrei var líf tveggja mjög
merkra manna svo samtvinnað í eitt. Þau fylltu í hvors annars
eyður. Hún var frábærlega fögur kona — fegurðin var henni til
ánægju og hún var hreykin af henni til æfiloka. I aðdáendahópi
hennar voru menn eins og Heine, Herwegh og Lassalle. Og hún var
ekki síður gáfuð og fyndin en fögur. Jenny von Westphalen var
einstök meðal milljóna. 1 bernsku léku þau sér saman Jenny og
Karl. Ung að árum heitbundust þau hvort öðru, hann aðeins sautján
ára, hún tuttugu og eins. Eins og Jakob beið eftir Rakel í sjö ár,
þannig biðu þau í sjö ár með giftinguna. Og öll komandi æfiár
stóðu þau hlið við hlið og horfðust í augu við heiminn, ásamt fórn-
fúsri og tryggri vinkonu, Héléne Demuth, í stormi og þrautum,
útlegð og sárustu fátækt, róg.i, harðri og þreytandi baráttu; aldrei
hikandi, aldrei hopandi, alltaf á varðbergi er skyldan bauð eða
hætta steðjaði að. Víst gat hann sagt um hana með orðum Brown-
ings:
Therefore she is immortally my bride,
Chance cannot change my love nor time impair.*
Ég held stundum, að hinn geysilegi húmor í skapgerð þeirra
hafi tengt þau alÍL að því eins traustum böndum og samstaða þeirra
fyr.ir málstað verkalýðsins. Ég er viss um, að aldrei hafa tveir
rnenn verið jafn samstilltir í léttu gamni. Ég sá þau oft hlægja þar
til tárin runnu niður kinnarnar, einkum ef tilefnið krafðist hlé-
drægni og hátíðleika. Meira að segja þeir, sem höfðu tilhneigingu
til að hneykslast á þessum galsa, gátu ekki setið á sér að hlægja
roeð. Ég sá oft, að þau þorðu ekki að líta hvort á annað. Eitt augna-
tillit myndi hafa í för með sér óstjórnlegan hlátur. Það var eins
og hjá skólakrökkum, að sjá þau horfa í allar áttir nema hvort á
annað. Þau voru full af niðurbældum hlátri, sem brauzt að lokum
út þrátt fyrir allar hömlur. A þessari endurminningu vil ég ekki
skipta þótt í boði væri allar milljón.irnar, sem stundum er fullyrt
að ég hafi erft. Þrátt fyrir allan skortinn, baráttuna, vonbrigðin,
voru þau glaðværðin sjálf, og hinn reiðiþrungni þrumuguð er
hugarfóstur borgaranna. Hafi jjau orðið fyrir mörgum vonbrigð-
um á árum barátlunnar, mætt óvænlu vanþakklæti, þá áttu þau
*) Þessvegna er hún að eilífu brúður mín,
Engin atvik geta breytt ást minni né tíminn sljófgað hana.