Réttur - 01.01.1973, Blaðsíða 48

— samfélagslegri yfirtöku allra meiri háttar at-
vinnufyrirtækja og stofnana.
— atvinnulýðræði innan fyrirtækja og stofnana í
eigu ríkis og annarra félagslegra aðila.
— gagngerum umbótum á starfsháttum Alþingis,
sveitarstjórnum og annarra stofnana almanna-
valdsins svo að tryggt verði að lagasetning og
aðrar ákvarðanir þessara aðila endurspegli vilja
almennings.
— öflugu stjórnmála- og fræðslustarfi innan félags-
samtaka alþýðu — verkalýðs- og starfsmanna-
félaga, svo og samvinnufélaga — svo að þau
verði sem virkust baráttutæki og stirðni ekki i
skrifræðisformum.
— auknum áhrifum nemenda á gang skólastarfsins,
svo að þeir þjálfist i félagslegum vinnubrögð-
um og venjist því að hafa afskipti af málefnum
samfélagsins.
— aukinni þjóðfélagsfræðakennslu í skólum lands-
ins, þar sem nemendur fái næg tækifæri til að
glima við félagsleg viðfangsefni og geti myndað
sér skoðun á grundvelli málefnaþekkingar.
Hafa ber hugfast, að baráttan fyrir virku lýðræði
er óaðskiljanleg frá baráttunni gegn auðveldi og
hugmyndalegu forræði borgarastéttarinnar. En for-
senda fyrir þvi að lýðræðisformin nýtist er sú, að
hver einstaklingur öðlist vitund um skyldur sínar
við sjálfan sig og aðra, að honum ber að krefjast
þátttöku og leggja sig fram um þátttöku í sam-
félagsstarfinu. Þar mega atriði eins og mismunandi
atvinna eða kynferði ekki verða til hindrunar. Þetta
þarf flokkurinn að leggja áherzlu á í áróðri sínum
og uppeldisstarfi.
b) Félagslegt jafnrétti er krafa, sem fylgt hefur
sósíaliskri hugsjón frá upphafi og ber með sér,
að allir þegnar hafi sem jafnastan aðgang að þjóð-
félagslegum gæðum. Fullljóst er, að þjóðfélaginu
muni miða skammt í jafnaðarátt meðan séreignar-
réttur á framleiðslutækjum og markaðslögmál ráða
miklu um skiptingu hins þjóðfélagslega arðs. Þar
við bætist sá ójöfnuður, sem fylgir mishraðri efna-
hagsþróun eftir landshlutum, kynferðislegri mis-
munun og misjafnri menntunaraðstöðu, hvort sem
er af völdum búsetu eða stéttarlegrar lagskiptingar.
Eftirfarandi stefnumið eru liðir í baráttu Alþýðu-
bandalagsins fyrir félagslegu jafnrétti:
— þrengt verði á alla vegu að gróðahagsmunum
einkaauðmagnsins, m.a. með virku skattaeftirliti,
þannig að beinir skattar verði auknir í hlutfalli
við óbeina, einkagróði og stóreignir skattlagðar
sérstaklega, og yfirleitt þeirrar meginreglu gætt
að leggja á eftir efnum og ástæðum.
— Kerfi almannatrygginga verði stóreflt og lífeyr-
isgreiðslur þess miðaðar við að nægja til fram-
færslu, enda njóti þá bótaþegi ekki annarra
tekna. Séð verði fyrir riflegum tryggingabótum
til barnmargra fjölskyldna.
— Réttur manna til atvinnu verði bundinn í stjórn-
arskrá, enda gjaldi þjóðfélagið fullar bætur
þeim, sem ekki fá notið þessara mannréttinda.
— Húsnæðisþörfin verði losuð undan gróðastarf-
semi og viðurkennd sem úrlausnarefni félags-
legra aðila: bæjar- og sveitarfélög teljist skyld
að sjá þeim, sem æskja þess, fyrir varanlegu
leiguhúsnæði með viðráðanlegum kjörum, en
öðrum gefist kostur á að eignast með skilorðs-
bundnum ráðstöfunarrétti íbúðir, er almenn
byggingarfélög reisi með tilstyrk öflugs, opin-
bers lánsfjárkerfis. Girt verði fyrir lóðabrask
með þvi, að færa lóðir og væntanlegar bygging-
arlendur undir eignarhald bæjar- og sveitar-
félaga.
— Konum og körlum sé ekki mismunað í atvinnu-
lífinu eftir kynferði, hvorki varðandi aðgang að
vinnu og flokkun starfa, né laun.
— Hið opinbera láti einskis ófreistað til að tryggja
ibúum dreifbýlisins sambærilega aðstöðu til
mennta og menningariðkana á við þá, sem
íbúar Reykjavíkur og nágrennis njóta.
— Með stórbættri félagslegri þjónustu og sam-
tökum verði báðum hjónum og einstæðum for-
eldrum, svo og eldra fólki, sem hefur starfsvilja
og starfsorku, gert kleift að taka þátt i atvinnu-
llfinu.
c) Menningarlíf: Islenzk þjóðmenning er sam-
slungin úr mörgum þáttum, og verður hér getið
þeirra helztu. Einn er arfleifð þjóðarinnar að hlut-
kenndum menningarverðmætum, þar sem eru bók-
menntir, tónlist, myndlist, byggingarlist o. m. fl.
Annar er sjálf tunga þjóðarinnar, orðaforði hennar,
beygingarkerfi og tjáningarmöguleikar, svo og sér-
staða hennar meðal tungumála grannþjóða. Enn er
saga þjóðarinnar í landinu og þá ekki sízt í þeim
skilningi að vera vitneskja þjóðarinnar sjálfrar um
fortíð sína, þjóðhætti og lífsbaráttu genginna kyn-
slóða. Þá er hinn sifellda endurnýjun menningarinn-
ar sem fer fram með ástundun og útbreiðslu menn-
ingararfsins, samhliða því sem hann og líf samtið-
arinnar verða kveikja nýrra menningarverðmæta,
svo sem listsköpun. Ekki má gleyma menningar-
48