Réttur - 01.01.1986, Qupperneq 16

Ránsherferðin mikla
Að undirlagi bandaríska auðvaldsins hefur doll-
arinn verið 700-faldaður gagnvart íslenskri krónu
á 37 árum.
Þannig hefur verið framið svívirðilegt kauprán
gagnvart launafólki og raungildi atvinnuleysis-
tryggingasjóðs, lífeyrissjóða og annara sjóða al-
þýðu verið minnkað ægilega.
Það er lífsnauðsyn að íslensk alþýða geri sér Ijóst hvernig hún er arðrænd og
eignum hennar, sjóðunum stolið, samkvæmt fyrirskipunum bandaríska auð-
valdsins, sem framkvæmdar eru af erindrekum þess hér á landi.
Upphaf þessa arðráns má rekja til
Marshall-áætlananna, er bandarískir
legátar fyrirskipuðu hvernig haga skyldi
íslenskum efnahagsmálum.
Þeir komu upp um sig, er þeir höfðu
sett það inn í lagafrumvarpið 1950, er
hækkaði dollarinn úr 6,50 upp í 16,'32, að
ef launafólk dirfðist að reyna að ná ein-
hverju af þessu gífurlega kaupráni aftur,
þá skyldi bankavaldið hækka dollarinn að
sama skapi og kaupið hækkaði. Var þetta
í 2. gr. lagafrumvarpsins er það var lagt
fyrir Alþingi 1950. (Sjá „Rétt“, 1975, bls.
249). En er til kom þótti þingmönnum of
opinskátt að setja fyrirskipunina um
kaupránið svona opinberlega á prent. —
„Svona nokkuð segir maður ekki, svona
nokkuð gerir maður“. — 2. gr. var felld
út við 2. umræðu kaupránslaganna.
Árið eftir, 1951, hertók bandarískur
her ísland að nýju — og gat nú látið
nægja að greiða íslenskum verkamönnum
þriðjung þess kaups, er þeir áður höfðu.
En er íslenskir verkamenn hertu bar-
áttu sína gegn kaupráninu (sjá bls. 17)
þótti Kananum og erindrekum þeirra Al-
þingi vera seint í svifum með hækkun
dollarsins, — Alþingi ákvað á þessum
árum gengið, — og 1961 svifti ríkisstjórn
íhalds og Alþýðutlokks Alþingi gengis-
skráningarvaldinu með bráðabirgða-
lögum og fékk valdið í hendur Seðlabank-
ans og ríkisstjórnar. Er þetta líklega ein-
hver frekasta misnotkun bráðabirgða-
laga, sem framin hefur verið á Islandi.
Gekk þaðan af hraðar um kauprán og
gengislækkanir gegn verkalýð.
En samtímis því sem lögin voru þannig
misnotuð til að stela af kaupgjaldi verka-
lýðs, var og stolið sjóðum þeim, er verka-
menn og annað launafólk átti.
Gott dæmi var hin tvöfalda gengislækk-
un 1967 og 1968. Dollarinn vár í.ársbyrj-
un 1967 44 kr., en í árslok 1968 hafði
hann verið hækkaður í 88 kr. — Atvinnu-
leysistryggingasjóður, sem verkalýðsfé-
lögin eiga, jafngilti í ársbyrjun 1967 25
milljónum dollara, en í árslok 1968 15
milljónum dollara.
Ég man eftir að. ég spurði Eðvarð Sig-
16