Réttur - 01.01.1986, Page 64

w
NEISTAR
Vér mótmælum allir“
7. maí 1951 réðst bandarískur
her á ísland og hertók það í
annað sinn á öldinni. Sósíalista-
flokkurinn hélt geysifjölmennan
útifund i Lækjargötunni 16. maí
til að mótmæla hernáminu. Sig-
fús Sigurhjartarsson lauk ræðu
þeirri, er hann flutti þar, svo:
„Ég lít aftur í tímann um 100 ára
bil. Lækurinn liðast frá fjöru til
sjávar. Húsin, sem við stöndum
við eru ekki til. Grænt sefið grær á
bökkum lækjarins. Menntaskólinn
gnæfir í allri sinni látlausu fegurð
uppi í brekkunni, og litlu norðar
stendur lágreist fangahús, stjórn-
arráð nútíma íslands. Neðan við
Menntaskólann er lítil trébrú yfir
lækinn, Skólabrúin, þar stendur
her manns grár fyrir járnum. Uppi
í litla salnum í norðurenda skólans
sitja íslendingar á þingi, íslending-
ar, sem krefjast réttar síns úr
hendi erlendrar þjóðar. Þeim er
stjórnað af erlendum sendimanni,
Trampe greifa. Hann vill troða á
þingsköpum, þingvenjum og lýð-
ræði og slítur fundi. Þá er það að
fslendingurinn rís upp í öllum sín-
um mætti, með allar sínar erfða-
venjur að baki, og segir: „Ég mót-
mæli". Og þjóðin gervöll tekur
undir og segir: „Vér mótmælum
allir. Vér mótmælum allir!“ Þjóð-
inni var svo lýst á þessum tímum,
að hún væri hnípin þjóð í vanda, í
lágreistum hreysum, fátæk og
snauö. En um gervallar sveitir lifði
íslensk menning, íslensk tunga,
íslenskur kjarkur og karlmennska
og íslendingurinn sagði: „Ég mót-
mæli. Vér mótmælunV'.
Síðan er liðin öld, rétt öld í
sumar, öld mikilla atburða, mikilla
framfara. íslenska þjóðin hefur
sótt skeiðið fram á við, örugg og
markviss. Hún var að sækja rétt í
hendur erlends valds. Hún var að
mótmæla erlendri fjárkúgun og er-
lendri stjórnarfarskúgun. Og hún
vann sinn mikla sigur 1918 og sinn
lokasigur 1944. Hún varð frjáls af
því vér mótmæltum allir. Hún
myndaði verkalýðsfélög, hún
myndaði samvinnufélög til þess
að efla kjör sín og auka menningu
sína.
Og í dag er hér ekki hnípin þjóð
í vanda. í dag er hér rík þjóð, þjóð,
sem á nútímatæki til að sækja
gæði lands og sjávar, þjóð sem er
gáfuð og þjóð sem er menntuð.
Og ég spyr ykkur — hvort þetta
ofurefli, sem íslensk verkalýðs-
hreyfing, íslensk alþýða, íslend-
ingar allir eiga að mæta í dag, sé
meir því, sem íslendingar áttu að
mæta á Skólabrúnni fyrir hundrað
árum. Og ég spyr: Erum vér, erum
vér ættlerar sem ekki getum stað-
ið í þeim sporum, sem þjóðin stóð
í fyrir hundrað árum? Erum vér
ekki tilbúnir að taka upp baráttuna
og mótmæla? Taka upp baráttu
allrar alþýðu, taka upp baráttu allr-
ar þjóðarinnar gegn erlendu auð-
valdi og kúgunarvaldi? Sá hinn
mikli íslendingur, íslendingurinn,
sem mælti hin frægu orð „Vér
mótmælum", hann ritaði og á sinn
skjöld: „Eigi víkja". Eru þeir til
meðal vor í dag, sem vilja víkja?
Ég segi ykkur, að hver sá, sem
víkur, hann svíkur. Hann er svikari
við þjóð sína, menningu hennar,
sjálfan sig. Allir, allir undantekn-
ingarlaust, eigum vér að mót-
mæla, mótmæla erlendri kúgun,
mótmæla innlendum lögbrotum,
mótmæla því auðvaldi, sem býður
alþýðu manna áþján, kúgun og
hungur.
Mótmælum allir sem einn!
Vér mótmælum allir!“
Upphaf „Ávarps til
íslendinga“
„Ríkisstjóm íslands hefur með
„samningi" við Bandaríki Norður-
Ameríku kallað amerískan her inn
í land vort og tryggt honum her-
stöðvar þær, er ameríska auð-
valdið heimtaði af íslendingum 1.
okt. 1945 til 99 ára og íslendingar
neituðu þá um.
Samningsgerð þessi er brot á
lögum og stjórnarskrá íslenska
lýðveldisins. Samkvæmt lögum
skal leggja öll mikilvæg utanrík-
ismál fyrir utanríkismálanefnd.
Samkvæmt stjórnarskránni, 21.
gr., þarf samþykkis Alþingis við til
að leggja slíkar kvaðir á land og
þjóð, sem í þessum samningi
felast. Samningur þessi er því
hvorki löglega né siðferðilega
skuldbindandi fyrir þjóð vora.
Hann er einkasamningur spilltustu
höfðingja landsins við framandi
hervald á þeirra persónulegu
ábyrgð."
Frá miðstjórn Sósíalista-
flokksins 8. mai 1951.
64