Réttur - 01.04.1975, Blaðsíða 43

Thores
Prestes
Passionaria
áfram að vera góðir menn“, þó miklir verði.5)
Það er t. d. eftirteklarvert að frá því Roosevelt
leið hefur stórþjóðin bandaríska engan mikinn
foringja eignast, — sá, sem máske hefði orðið
það, var drepinn áður en úr slíku yrði skorið.
Máske er orsökin sú að hin drottnandi stétt, er
stýrir þar gerspilltu þjóðfélagskerfi, hefur í 30 ár
verið að eltast við að framkvæma óraunsæa og
illa heimsvaldadrauma og beitt til þess, er best
lét blekkingum, mútum og hótunum, — og er
verst lét því hámarki níðingsverka, sem Víetnam-
styrjöldin er. Slíkur tilgangur og slíkar aðferðir
eru ekki til þess fallnar að þroska mannkosti né
laða til sín mannval.
Það gerir hins vegar sú hugsjón og hreyfing,
er vinnur að því að vekja og frelsa þá fátæku og
kúguðu og skapa það mannfélag ,þar sem stéttar-
kúgun og ríkisvaldi endanlega er útrýmt. Það
orkar því ekki tvímælis að meðal foringja komm-
únistaflokkanna á þessum árum eru Jeiðtogar,
sem ýmist að hugrekki, visku, manngöfgi eða öðr-
um andlegum eðliskostum skara fram úr samtíð
sinni og einstaka svo að samjöfnuð þolir við
hvern sem er í sögu veraldar.
Ber þá og að hafa í huga að kommúnistaflokk-
arnir hafa þá þegar misst margt af sínum bestu
mönnum; Lenín látinn, Rósa Luxemburg og Karl
Liebknecht myrt, Gramsci dáinn í dýflissu
Mussolinis — og fjölmörg foringjaefni höfðu
flokkarnir eyðilagt sjálfir með ofstæki og þar átti
Kommúnistaflokkur Sovétríkjanna eftir að setja
metið.
Fjöldinn, sem fylgir kommúnistaflokkunum og
fyllir þá á þessum tíma og sýnir í fómfrekri
baráttu einstæðan eldmóð og hetjuskap, á það
undir forustunni komið hvort þeir ágætu eigin-
leikar nýtast. Það veltur því mikið á að þeirri
forustu takist að sameina þann hita hjartans og
heiðrikju hugans, sem gerir forustu giftusama.
Og þá komum við að spurningunni, sem svo
mjög ríður á að svara rétt, eigi aðeins til að
skilja mein fortíðarinnar þá, heldur og meinið í
nútíð vorrar hreyfingar: Hver var sú meinsemd,
sem hindraði að kommúnistaflokkarnir sæu fas-
istahættuna í tíma og gerðu þær ráðstafanir, er
dygðu til að afstýra henni?
III.
Ofstækið
Sú afstaða, sem að mínu áliti hefur valdið
hinni róttæku sósíalistísku — þ. e. kommúnistisku
— hreyfingu mestum skaða, er það, sem á er-
lendu máli er nefnt „sektirismus“, furðulegt sam-
123