Morgunblaðið - 19.01.2006, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. JANÚAR 2006 53
MENNING
HUGMYNDAFLUG rithöfunda
sem skifa ævintýrasögur fyrir börn
virðist oft frjótt með ólíkindum.
Bretinn Jane Johnson er kynnt sem
útgefandi verka Tolkiens til margra
ára og höfundur textabóka sem
fylgdu kvikmyndinni um Hringa-
dróttinssögu. Í bók hennar, Leyni-
landinu, má greina áhrif víða að. Í
hugann koma til dæmis ævintýra-
legir atburðir, furðuverur og
galdrar í Harry Potter bókunum og
myrkir og bjartir heimar Hringa-
dróttinssögu. En í bókinni gætir
einnig frumlegrar sköpunar í stíl
þeirra sem segja börnum ævintýri á
kvöldin; spunastíls þar sem furð-
unum eru engin takmörk sett. Þetta
er líklega helsti kostur bókarinnar
ásamt nokkurri spennu og trúverð-
ugri aðalpersónu.
Aðalpersóna Leynilandsins er tólf
ára drengur, Ben Arnold að nafni,
sem býr með fjölskyldu sinni í
smábæ í Englandi. Í upphafi er
hann venjulegur, góður drengur
sem safnar sér fyrir mann-
ætufiskum í búri og langar ekki til
neins meira en að veikri móður sinni
batni af dularfullum sjúkdómi sem
gerir hana æ máttfarnari. Í byrjun
sögunnar kynnist drengurinn tal-
andi ketti sem sýnir honum hvernig
hann tengist Leynilandinu. Það er
land þar sem dýr, menn og náttúra
eru af sömu rótum; jafnvel svo að
menn hafa hjartarhorn eða hunds-
hausa, kentárar hlaupa um og álfar
svífa og allir skilja mál hinna, jafn-
vel drekarnir sem spúa eldi. Í þessu
landi var eitt sinn allt fagurt og gott
en hlutverk Bens er að koma til
bjargar þar sem ill öfl og gráðug
vilja leggja undir sig Leynilandið.
Það sem á undan er sagt er aðeins
brot af furðunum en hugmynda-
flugið er óþrjótandi.
Heimarnir tveir skarast nokkuð;
aðallega með þeim hætti að illir
náungar í Leynilandinu reyna að
flytja furðudýr á milli og græða á
því að selja þau en munu einnig
minnka með því hina góðu töfra og
ná þannig landinu undir sig. Í sög-
unni gætir nokkuð hins sígilda boð-
skapar um að græðgi, valdabrölt og
mannfyrirlitning muni eyða veröld-
inni ef ekkert er að gert. Persón-
urnar, fyrir utan Ben sjálfan, eru
nokkuð fyrirsjáanlegar. Flestar eru
annaðhvort mjög góðar eða mjög ill-
ar og þess vegna ekki alveg trúverð-
ugar, svo fremi sem furðuverur geti
orðið það. Hins vegar er samúð með
þeim sem eiga bágt fallega lýst sem
og baráttu drengsins sem oft þarf
að gera upp á milli tveggja kosta
sem báðir eru illir. Með því verður
hann tákn hinnar sígildu hetju bók-
menntanna, karlkyns, sem hefur líf
og örlög annarra í hendi sér en fyrir
honum liggur að þurfa ekki aðeins
að bjarga heilum heimi frá dimmum
örlögum heldur einnig móður sinni
frá dauða. Þetta er ekki lítið verk-
efni fyrir ungan dreng sem auk þess
er hræddur við ýmislegt en sagan
sleppur fyrir horn frá klisjunum þar
sem hún er reglulega spennandi til
enda. Endirinn sá er reyndar ansi
snubbóttur því augljóst er af honum
að önnur bók er í vændum þar sem
hlýtur að koma í ljós hvort ætl-
unarverkið tekst.
Þrátt fyrir nokkra ofgnótt æv-
intýralegra persóna og atburða í
Leynilandinu og stíl sem er stirður
á köflum heldur sagan lesendum
sínum við efnið með spennandi
þræði, skemmtilegum teikningum
og samúð aðalpersónunnar sem er
ekki sama um veröldina.
Fljúgandi
drekar og
talandi dýr
BÆKUR
Börn
eftir Jane Johnson.
Teikningar eftir Adam Stower
Þýðing: Sigrún Á Eiríksdóttir. 247 bls.
Bókaútgáfan Æskan, Reykjavík 2005.
Leynilandið
Hrund Ólafsdóttir