Morgunblaðið - 04.02.2006, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÖGMUNDI Jónassyni, þingmanni
Vinstri grænna, sem á sæti í utanrík-
ismálanefnd, sýnist stefna í að sam-
komulag gæti náðst á milli Íslend-
inga og Bandaríkjamanna um
varnarmálin. „Mér sýnist íslenska
ríkisstjórnin vera að sýna nýtt frum-
kvæði núna og ég hef þá trú að það
komi niðurstaða út úr þessum við-
ræðum,“ segir hann.
Ögmundur segir að sér lítist mjög
vel á þá stöðu sem upp er komin í
viðræðunum við Bandaríkjamenn
um varnarmálin. „Íslensk stjórnvöld
eru farin að horfast í augu við veru-
leikann. [Þau] vilja axla byrðar sem
fullvalda þjóð ber að axla, að starf-
rækja eigið samgöngunet og ég held
að það sé skref fram á við að við
stöndum sjálf straum af kostnaði við
flugvöllinn og allt sem honum teng-
ist. Reyndar sé ég í þessu mjög mikil
sóknarfæri fyrir Íslendinga. Flug-
völlurinn er óðum að stækka, þarna
eru að skapast ný störf og ég held að
það sé ákveðin frelsun að losna und-
an þessu oki hugarfarsins, sem kalla
mætti nauðhyggju, að trúa því að
hér þurfi alltaf að vera her í land-
inu,“ segir hann.
„Ég lít á þetta
sem skref í þá átt
að herinn hverfi á
brott úr landi.
Íslenska ríkis-
stjórnin einblínir
mjög á mikilvægi
þess að hér séu
herþotur og
sannast sagna hef
ég alltaf litið svo
á, að þetta tengd-
ist ökonómískum þáttum, að herþot-
ur í landinu tryggðu að Bandaríkja-
menn starfræktu flugvöllinn. Núna
þegar sú röksemd er numin brott, þá
eru eingöngu herfræðilegar for-
sendur til staðar. Sannast sagna þá
kem ég ekki auga á úr hvaða átt Ís-
lendingar ættu að verða fyrir loft-
árás. Hættur sem steðja að Íslend-
ingum eru allt annars eðlis. Þá
horfir maður til hryðjuverka og ann-
ars af því tagi. Það er mín trú að
besta vörnin sé að fylgja sanngjarnri
og réttlátri stefnu í utanríkismálum
og kannski væri farsælasta skrefið
sem við stigjum að skapa meiri fjar-
lægð á milli okkar og hinnar her-
skáu Bandaríkjastjórnar.“
Ögmundur Jónasson
Líst vel á þá stöðu
sem upp er komin
Ögmundur
Jónasson
GEIR H. Haarde utanríkisráðherra
gerði grein fyrir gangi samningavið-
ræðnanna við stjórnvöld í Banda-
ríkjunum um varnarmálin á ríkis-
stjórnarfundi í gærmorgun. Að
honum loknum átti Geir fund með
utanríkismálanefnd Alþingis.
„Mér líst ágætlega á stöðuna,“
sagði Siv Friðleifsdóttir, varafor-
maður utanríkismálanefndar, en hún
stýrði fundinum í fjarveru Halldórs
Blöndal, formanns nefndarinnar.
Siv segir það lofa mjög góðu að
viðræðurnar séu nú hafnar á ný eftir
að hafa legið niðri í talsverðan tíma.
„Það er mjög mikilvægt og jákvætt
að utanríkisráðherra fékk fundi með
mjög háttsettum aðilum í Bandaríkj-
unum eins og Condoleezzu Rice. En
það er ekki komin niðurstaða enn
þá,“ sagði Siv eftir fundinn í gær.
Komið hefur fram að Íslendingar
lýsa sig reiðubúna til að taka að sér
stærri hluta starfseminnar á Kefla-
víkurflugvelli, m.a. kostnað við borg-
aralega flugið á vellinum. „Við höfum
nú þegar tekið yfir m.a. flugumferð-
arstjórnina en það er verið að tala
um að við tökum mun meira yfir, sem
er eðlilegt í ljósi þess að hernaðar-
lega flugið hefur stórminnkað en
borgaralega flugið stóraukist.“
„Svo er líka verið að ræða um
björgunarsveitina og á hvern hátt
við getum komið að [henni] og í
hvaða mæli. Það er verið að tala um
það sem styður við reksturinn á
Keflavíkurflugvelli. Þó ekki það sem
lýtur beint að vörnum, vegna þess að
það er alveg
skýrt að sam-
kvæmt varnar-
samningnum er
það hlutverk
Bandaríkja-
manna.“
Íslensk stjórn-
völd hafa lagt
áherslu á að
F-15-orrustuþot-
urnar verði
áfram staðsettar á Íslandi. Siv var
spurð hvort hún teldi að þokast hefði
í samkomulagsátt í því máli. „Það er
mjög erfitt að meta það á þessari
stundu. Af okkar hálfu hefur verið
talið mikilvægt að þessar fjórar her-
þotur verði hér til staðar til þess að
tryggja varnir landsins,“ segir Siv.
,,Það er ekkert öryggi í heiminum
frekar en áður, ófriðvænlegt víða og
hlutir geta breyst mjög hratt. Benda
má á að í Noregi eru 60 herþotur og
100 í Hollandi svo dæmi séu tekin.“
Tökum yfir þyrluflugið
Spurð hvort leitar- og björgunar-
sveitin á Keflavíkurflugvelli gegni
ekki hernaðarlegu hlutverki til að-
stoðar F-15-orrustuþotunum segir
Siv: „Það er alveg ljóst að ef við tök-
um yfir þyrluflugið, þá þarf að skoða
nákvæmlega hvað snýr að borgara-
legu öryggi og hvað snýr að hern-
aðarþættinum. Það er alveg ljóst að
samkvæmt varnarsamningnum sjá
Bandaríkjamenn um þessar beinu
varnir landsins. Það þarf því að
skoða það mjög nákvæmlega hvað í
því myndi felast ef við tækjum það
yfir.“
Siv
Friðleifsdóttir
Utanríkisráðherra gerði utanríkismálanefnd grein fyrir gangi varnarviðræðnanna
Lofar mjög góðu að viðræð-
urnar skuli vera hafnar á ný
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
ÞÓRUNN Sveinbjarnardóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar, sem
sæti á í utanríkismálanefnd, segir
Samfylkinguna hafa lagt áherslu á
að löngu tímabært sé orðið að hefja
efnislegar viðræður um framtíð
varnarmálanna. „Í raun hefur ekki
verið samið um neitt sem varðar
varnarsamninginn við Bandaríkja-
stjórn frá því að síðasta bókun var
gerð árið 1996 en hún rann út árið
2001,“ segir hún.
Ýmsar ástæður hafi svo valdið
því að frestast hafi úr hófi að hefja
viðræðurnar á nýjan leik. „En það
hefur auðvitað líka haft áhrif á
framvindu málsins að tekið hefur
langan tíma fyrir íslensk stjórnvöld
að horfast í augu við þá yfirlýstu
staðreynd að Bandaríkjastjórn vill
draga mjög úr viðbúnaði hér á
landi,“ segir hún og bendir m.a. á
að fækkað hefur jafnt og þétt í her-
liðinu á Keflavíkurflugvelli og
Orion-kafbátaleitarvélarnar voru
fluttar frá landinu árið 2004. Þá
hafi það legið
fyrir á árinu
2003 að Banda-
ríkjamenn vildu
fara með orr-
ustuþoturnar frá
landinu.
„Síðan þá hef-
ur mjög lítið
gerst, en það má
með góðum rök-
um halda því
fram að ríkisstjórn Íslands hafi ver-
ið í hálfgerðri afneitun vegna þess
að hún fékk jú loforð frá Bush um
að ekki yrði hreyft við þotunum
einhliða en þrátt fyrir það lá fyrir
skýr vilji Bandaríkjastjórnar í
þessu máli.“
Þórunn segir að nú hafi nýr utan-
ríkisráðherra, Geir H. Haarde,
komið með útspil í viðræðunum um
leitar- og björgunarsveitina og
rekstur flugvallarins, sem hafi leg-
ið fyrir mjög lengi að hlyti fyrr eða
síðar að verða verkefni Íslendinga.
Þórunn Sveinbjarnardóttir
Von allra að viðræðurn-
ar gangi fljótt og vel
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
ÞAÐ hafa margir unun af því að sitja á kaffihúsum borg-
arinnar og ræða landsins gagn og nauðsynjar enda fram-
boð kaffihúsa mikið í miðbæ Reykjavíkur. Kaffihúsaseta
er þó ekki allra og virtist drengurinn á myndinni hafa
minni áhuga á samræðum eldra fólks en því meiri áhuga
á fólkinu sem þrammaði upp og niður Laugaveginn.
Hver er þarna úti?
Morgunblaðið/Golli
SAMKVÆMT könnun sem Gallup
framkvæmdi fyrir Leið ehf., um
viðhorf landsmanna til gjaldtöku
vegna nagladekkja, er meirihluti
þjóðarinnar mótfallinn gjaldtöku. Í
könnuninni, sem gerð var í janúar
síðastliðnum, kemur fram að 53,8%
landsmanna eru andvígir því að
bifreiðaeigendur greiði sérstakt
gjald vegna aukins slits á götum
sem rekja má til nagladekkja á
höfuðborgarsvæðinu. 38,6% eru
hlynntir gjaldtöku og 7,6% eru
óákveðnir.
Á höfuðborgarsvæðinu eru nið-
urstöðurnar svipaðar en 52,5%
borgarbúa eru andvígir gjaldtöku
en 40,9% eru hlynntir og 6,6% eru
óákveðnir.
Samkvæmt könnuninni er stuðn-
ingur við gjaldtöku mestur meðal
búa í miðbæ og vesturbæ Reykja-
víkur eða 60,5%.
Könnunin var gerð á 3.120
manna úrtaki og var fjöldi svar-
enda 800 manns, eða 60,6%.
Meirihlutinn
á móti gjaldi
á nagladekk