Morgunblaðið - 04.03.2006, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 4. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞAÐ tekur langan tíma að byggja
upp ímynd þjóðar, en að sama skapi
er hún brothætt og getur skaðast á
stuttum tíma. Nýlegt dæmi eru
áhrif skopmynda Jyllands-Posten af
Múhameð spámanni en
talið er að dönsk fyr-
irtæki muni tapa millj-
örðum króna vegna
áhrifa myndbirting-
anna og ímynd Dana
og danskra vara hefur
beðið hnekk á al-
þjóðavettvangi. Það er
mikilvægt að Ísland
aðgreini sig frá sam-
keppnislöndunum.
Markmið okkar ætti að
vera að Ísland sé
þekkt erlendis sem
land hreinleika og
ósnortinnar náttúru. Reykjavík-
urborg gæti orðið þekkt sem hrein-
asta höfuðborg Evrópu sem myndi
meðal annars vega upp á móti þeirri
ímynd sem hún nú hefur sem
skemmtanaborgin mikla, eins og
niðurstöður könnunar netsins um
ímynd Íslands og Reykjavíkur
sýndi. Sú grein birtist í Morg-
unblaðinu í nóvember 2004, einnig
niðurstöður rannsóknar fyrirtæk-
isins meðal 600 neytenda á Norð-
urlöndunum um ímynd Íslands.
Eldri greinar um málefnið eru á vef-
síðunni www.netid.is.
„Hrein torg fögur borg“ var höf-
undi innrætt í æsku. Reykjavík-
urborg hefur alla burði til þessa
verkefnis og með réttri vinnu fag-
manna, til að mynda í stefnumótun
og markaðsmálum, er hægt að
skapa Íslandi og Reykjavík enn
verðmætari sess erlendis. Í fram-
kvæmd yrði að setja lög og reglur
þegar hvers konar
sóðaskapur er við-
hafður svo sem rusli og
sígarettustubbum hent
á götum, flöskur mölv-
aðar og svo framvegis.
Höfundi er minn-
isstætt frá ferð til
Flórída hve allt var
hreint, en skilti þar
boða 50 dollara sekt við
að henda rusli á götur.
Slagorð Reykjavík-
urborgar gæti með tíð
og tíma orðið „Pure
energy in Europe’s
cleanest capital!“ Ímynd borg-
arinnar yrði þá skemmtileg, hrein
og fögur.
Styrkleikar og markaðsbreytur
Íslands og höfuðborgarinnar
Umhverfi okkar og náttúran er
dýrmætasta auðlind landsins og
dregur flesta ferðamenn til landsins.
Eftirfarandi atriði önnur aðgreina
Ísland og Reykjavík og má nýta sem
markaðsbreytur:
1. Náttúruauðlindir eins og jarð-
varmi – Ein okkar allra dýr-
mætasta og aðgreinandi nátt-
úruauðlind er jarðvarminn og
heita vatnið. Auk Bláa Lónsins
eru og verða sundlaugarnar
einn af hornsteinum í ímynd
Reykjavíkur og Íslands. Engin
borg býður upp á („spa“) heitar
sundlaugar, heita potta, gufu-
bað, heitar sturtur og margt
fleira fyrir tæpar fjórar evrur.
2. Hreinleiki – Hreint land og bæ-
ir er nauðsynlegur grundvöllur
fyrir mögulegan sess Reykja-
víkur sem hreinasta höfuðborg
í Evrópu. Sveitarfélög ættu að
setja sér stefnumótandi mark-
mið í þeim tilgangi. Tækifæri
eru til staðar sem ættu að geta
gert Reykjavík að hreinustu
höfuðborg í Evrópu eða jafnvel
í heimi!
3. Skemmtanir, næturlíf, af-
þreying og menning – Reykja-
vík hefur þegar skapað sér sess
sem skemmtanaborg sem býð-
ur einnig upp á mikla afþrey-
ingarmöguleika í næsta ná-
grenni eins og náttúru-, jeppa-,
jökla- og hestaferðir. Reykja-
víkurborg státar einnig af
mörgum og merkilegum söfn-
um og það sama á við víða á
landsbyggðinni.
4. Gæði veitingastaða – Fyrsta
flokks veitingastaðir eru í
Reykjavík og standast sam-
anburð við hvaða land sem er.
Ákveðin offjárfesting er þó í at-
vinnugreininni. Hátt áfeng-
isgjald og hráefnisverð kemur
sér einnig illa varðandi sam-
keppnishæfni Reykjavíkur,
ekki síst við samkeppnisborgir,
til að mynda í Austur-Evrópu.
Þróun nýrra auðlinda
og samkeppnishæfni
Rannsóknin á Norðurlöndunum
sýndi að svarendur tengja Ísland
frekar við hreina náttúru en stór-
fenglega, en þann sess hefur Nor-
egur í huga þeirra. Íslendingar eiga
nú stærsta þjóðgarð í Vestur-
Evrópu, Vatnajökulsþjóðgarð. Með
slíkt áþreifanlegt tákn fyrir hreina
og ósnortna náttúru er auðvelt að
vekja áhuga fjölmiðla á að fjalla um
landið og sannfæra almenning er-
lendis um að gæði eru einkennandi
fyrir landið, íslenska framleiðslu og
þjónustu. Myndin sýnir þjóðgarðinn
og þau svæði sem nú eru vernduð,
áhugaverð svæði og nýjar hug-
myndir að verndarsvæðum. Tillög-
urnar varðandi þjóðgarð og horn-
stein voru settar fram í
stefnumótunarhluta rannsókn-
arinnar frá 1998. Hugmyndir okkar
tóku ekki afstöðu með ákveðnum
sjónarmiðum, hvorki eindreginnar
náttúruverndar né óheftrar orku-
nýtingarstefnu, þar sem gert er ráð
fyrir að virkjanir séu staðsettar fyr-
ir utan friðaða svæðið. Mannauð-
urinn á svo uppsprettu sína í landi
hreinleikans!
Ímynd Íslands og Reykjavík-
ur – Stefnumótunartillögur
Hákon Þór Sindrason
fjallar um ímynd Íslands ’Markmið okkar ætti aðvera að Ísland sé þekkt
erlendis sem land hrein-
leika og ósnortinnar
náttúru.‘
Hákon Þór Sindrason
Höfundur er rekstrarhagfræðingur
og framkvæmdastjóri fyrirtækisins
NETIÐ markaðs- og rekstrarráðgjöf,
hakon@netid.is
Grænu svæðin sýna þjóðgarðinn og þau svæði sem nú eru vernduð, áhuga-
verð svæði og nýjar hugmyndir að verndarsvæðum.
ALLT sem við notum verður
einhvern tímann að úrgangi.
Hvert mannsbarn hér á landi
hendir árlega tæpum þrjú hundr-
uð kílóum af heimilisúrgangi eða
að meðaltali um sex sinnum okkar
eigin líkams-
þyngd … og magnið
er stöðugt að aukast.
Með því að breyta
neyslumynstri okkar
má spara fé, vernda
umhverfið og sporna
gegn gróðurhúsa-
áhrifum. Komandi
kynslóðir eiga rétt á
því að hver og einn
líti í eigin barm og
hefjist handa.
Hvernig og hversu
mikill úrgangur verð-
ur til á hverju heimili
ræðst af ýmsum þátt-
um, til dæmis innkaupavenjum,
hversu vel neytandinn nýtir vör-
una, gæðum og endingu hennar,
tísku, magni umbúða og síðasta
söludegi svo eitthvað sé nefnt.
Einnig verður til úrgangur í görð-
um og iðulega fyllast ryksugupok-
ar sem þarf að tæma eða henda.
Undanfarin ár hafa farið fram
árlegar kannanir um samsetningu
heimilisúrgangs. Þær sýna að
heimilisúrgangi má gróflega
skipta í fjóra meginflokka: mat-
arleifar, umbúðir, pappír og ann-
að. Skiptingin virðist almennt séð
nokkuð jöfn milli þessara flokka,
þannig að hver flokk-
ur er um það bil
fjórðungur af heild-
inni en auðvitað er
nokkur breytileiki frá
einu heimili til ann-
ars. Könnun sem
þessi endurspeglar
glögglega breytingar í
neysluvenjum. Papp-
írsmagnið hefur til
dæmis stóraukist síð-
an ókeypis dagblöð og
auglýsingarbæklingar
fóru að berast um
lúguna í auknu mæli.
Segja má að ruslapok-
inn sé lokapóstur nútímaneyslu-
samfélagsins.
En þetta er ekki öll sagan. Til
að framleiða þann aragrúa af
vörum sem við notum þarf hrá-
efni, hjálparefni og orku og stór
hluti af þessu er ekki hluti af end-
anlegri vöru. Reiknað hefur verið
út að til framleiðslu á einum tann-
bursta þarf allt að 1,5 kíló af
aukaefnum, á einum farsíma þarf
75 kíló og til framleiðslu á einni
fartölvu um 1.500 kíló. Þetta er
hinn svo kallaði „ósýnilegi“ úr-
gangur sem einnig fylgir vör-
unum. Ekki má svo gleyma þeim
úrgangi sem fellur til vegna flutn-
ings, umpökkunar vara. Sam-
antekið er hver og einn ábyrgur
fyrir hátt í 100 sinnum eigin lík-
amsþyngd af úrgangi … árlega!
Það er orðið tímabært að hver
einstaklingur skoði eigið neyslu-
mynstur út frá umhverfissjón-
armiðum.
Ekki er allt rusl sem sýnist …
Cornelis Aart Meyles fjallar um
úrgang og umhverfisáhrif
nútímaneyslumynsturs okkar ’Hver Íslendingur hend-ir árlega um sex sinnum
eigin líkamsþyngd af
heimilisúrgangi.‘
Cornelis Aart Meyles
Höfundur er sérfræðingur
hjá Umhverfisstofnun.
ÞJÓNUSTA við sængurkonur
og nýbura er í mínum huga kjarni
hvers velferðarkerfis og um leið
góður mælikvarði á hagsæld og
jafnrétti. Tölfræði um mæðra- og
ungbarnadauða sýnir okkur
glöggt hversu langt í land mörg
fátæk lönd eiga í vegferð sinni til
velferðar og hagsældar. Sú töl-
fræði afhjúpar misskiptinguna og
misréttið í heiminum betur en
flest annað. Íslendingar stæra sig
af bestu hugsanlegri þjónustu við
barnshafandi konur, sængurkonur
og nýbura. Við megum líka vera
stolt af þeim góða árangri sem sú
heilbrigðisþjónusta, greidd með
almannafé og veitt án tillits til
efnahags, hefur skilað okkur.
Nú ber hins vegar svo við að
heimaþjónusta sjálfstætt starf-
andi ljósmæðra er í uppnámi.
Samningar hafa ekki náðst og
hvert pláss á sængurkvennadeild
LSH er upptekið. Hvernig má
það vera að teflt er á tæpasta vað
í þessum efnum? Það er á ábyrgð
ríkisvaldsins að tryggja þjónustu
við fæðandi konur hvenær sem er
og hvar sem er. Það er einnig rík-
isvaldsins að koma í veg fyrir að
þjónusta við sængurkonur sé
skert. Eðli málsins samkvæmt
þolir málið enga bið, eða hvað
ætlast menn til að barnshafandi
konur geri? Sjálfstætt starfandi
ljósmæður veita fjölskyldum
þessa lands persónulega þjónustu,
öryggi og umhyggju. Í mínum
huga er varla til verðmætara
starf. Það ber ríkisvaldinu að hafa
í huga.
Þórunn Sveinbjarnardóttir
Heimaþjónusta ljósmæðra
Höfundur er alþingismaður.
ÁTTHAGAFÉLAG eitt undirbjó
árshátíð og efndi til prófkjörs um
matseðil. Sökum dreif-
ingar atkvæða komst
aðalrétturinn ekki á
blað, flest atkvæði
hlaut þunn súpa, þá
tannstönglar og síðan
kaffi.
Þessi gamansaga
kunningja míns kom
mér í hug þegar úrslit
voru gerð kunn í próf-
kjöri sjálfstæðismanna
í Garðabæ. Karlar í
fjórum efstu sætunum,
og árið er 2006. Ekki
söluvænn listi segja
sjálfstæðismenn.
Lengi má deila um
hvaða aðferð henti best
til að velja á lista en að-
ferð sem plantar fjór-
um körlum saman áður
en nokkur kona á
möguleika vekur um-
hugsun. Er aðferðin
ótæk eða er þarna að-
eins tölfræðilega séð
um „tilfelli“ að ræða,
tilfelli sem ekki segir
neitt um aðferðina? Ég
hallast að því að þarna
hafi einfaldlega ber-
skjaldast vandi þessa
flokks. Menn gefa kost
á sér í prófkjör, leggja
allt undir, eyða offjár í
auglýsingar, smala
stíft og ekki aðeins þeim sem eru ná-
komnir viðkomandi stjórnmálaflokki.
Útkoman er eftir því, stundum ekki
mjög „seljanleg“ eins og sagt er um
lista sjálfstæðismanna í Garðabæ.
Vinstri græn urðu fyrst til að
ganga frá sínum framboðslista í
Reykjavík í janúarbyrjun að und-
angengnu prófkjöri. Sigurvegari
prófkjörsins með yfir 70% atkvæða í
fyrsta sætið og þar með oddviti
Vinstri grænna í Reykjavík er Svan-
dís Svavarsdóttir. Svandís hefur svo
sannarlega ekki verið þjökuð af at-
hyglissýki. Þrátt fyrir
margvísleg störf að
borgarmálum hefur hún
ekki prýtt forsíður blaða
né verið tíður gestur
sjónvarpsstöðva. En fé-
lagar í Reykjavíkurfélagi
Vinstri grænna þekktu
hana og kusu. Félagar
þekktu hana fyrir rök-
festu og eftirfylgni, hve
fljót hún var að greina
aðalatriði frá auka-
atriðum og komast að
niðurstöðu. Þeir höfðu
fylgst með því hve auð-
velt hún átti með að
samræma sjónarmið
þannig að allir undu við
sáttir.
En Svandís er einnig
þekkt fyrir störf sín í
þágu heyrnarlausra og
baráttu fyrir viðurkenn-
ingu táknmálsins. Af
undursamlegri list tekst
henni að koma gleði og
áhyggjum heyrn-
arlausra á framfæri við
okkur hin sem búum yf-
ir takmarkaðri getu til
samskipta og gefa okkur
þannig hlutdeild í þeirra
spennandi heimi. Svan-
dís hefur gert heyrn-
arlausum kleift að vera
metnir á sömu for-
sendum og aðrir. Með Svandísi sem
oddvita er listi Vinstri grænna skýr
valkostur vinstri manna sem vilja
halda áfram því góða sem Reykjavík-
urlistinn áorkaði en jafnframt móta
ferska stefnu þar sem þess er þörf.
Svandís oddviti
vinstri manna í
Reykjavík
Guðrún Hallgrímsdóttir
fjallar um nýjan valkost
vinstri manna í pólitík
Guðrún Hallgrímsdóttir
’Með Svandísisem oddvita er
listi Vinstri
grænna skýr val-
kostur vinstri
manna sem vilja
halda áfram því
góða sem Reykja-
víkurlistinn áork-
aði en jafnframt
móta ferska
stefnu þar sem
þess er þörf.‘
Höfundur er matvælaverkfræðingur.