Morgunblaðið - 19.04.2006, Side 16

16 MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Jerúsalem. AFP, AP. | Stjórn Ísraels
kenndi í gær palestínsku hreyfing-
unni Hamas um sprengjutilræði
sem kostaði níu manns lífið í Tel
Aviv í fyrradag, mannskæðustu
árás í Ísrael í tuttugu mánuði.
Stjórnin sagði hernum að auka
þrýstinginn á Palestínumenn en
fyrirskipaði ekki viðamiklar hern-
aðaraðgerðir.
Ehud Olmert, starfandi forsætis-
ráðherra, og aðrir helstu ráðherrar
Ísraelsstjórnar ákváðu þess í stað
að ógilda dvalarleyfi þriggja þing-
manna Hamas í Jerúsalem.
Í árásinni í fyrradag sprengdi 21
árs liðsmaður Íslamsks jíhad sjálf-
an sig upp nálægt skyndibitastað á
fjölförnu verslunarsvæði í Tel Aviv.
Leiðtogar Hamas vörðu árásina,
sögðu hana réttlætanlegt svar við
árásum Ísraelshers á Palestínu-
menn.
Olmert og ráðherrar hans sögðu
að Hamas og palestínska heima-
stjórnin bæru ábyrgð á sprengju-
árásinni vegna þess að hreyfingin
hefði ekki fordæmt hana.
Abbas gagnrýndur fyrir
að fordæma árásina
Einn af forystumönnum Hamas,
Moussa Abu Marzouk, sagði hins
vegar að Ísraelar bæru ábyrgð á
blóðsúthellingunum og gagnrýndi
Mahmoud Abbas, forseta Palestínu-
manna, fyrir að fordæma árásina í
Tel Aviv. Abu Marzouk sagði að yf-
irlýsing Abbas væri „fljótfærnisleg“
og hann hefði frekar átt að krefjast
þess að Ísraelar hættu „yfirgangi
sínum, morðum, handtökum og
þeirri stefnu að svelta palestínsku
þjóðina“.
Abu Marzouk sagði að Ísraelar
hefðu hert árásir sínar á Palest-
ínumenn að undanförnu og gagn-
rýndi öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna fyrir að taka sprengjutilræðið
fyrir en þegja fram af sér árásir
Ísraela á Palestínumenn.
Dan Gillerman, sendiherra Ísr-
aels, sagði á fundi öryggisráðsins
að Hamas og stjórnvöld í Íran og
Sýrlandi hefðu lýst yfir stríði á
hendur Ísraelum. Nýr „öxull
hryðjuverka“ – Íran, Sýrland og
stjórn Hamas – væri að sá fræjum
fyrstu heimsstyrjaldarinnar á 21.
öldinni.
Stjórn Ísraels kennir
Hamas um hryðjuverkið
Ósló. AP. | Gífurleg rányrkja Rússa í
Barentshafi er ekki aðeins beint til-
ræði við fiskstofnana, heldur einnig
við afkomu sjómanna í Norður-Nor-
egi. Kemur þetta fram í nýrri skýrslu
frá norska sjávarútvegsráðuneytinu.
Í skýrslunni er fullyrt, að rúss-
neskir togarar hafi farið næstum 50%
fram úr úthlutuðum þorskkvóta á síð-
asta ári og um 70% fram úr ýsukvót-
anum. Með tilliti til þess hafa samtök
grænfriðunga reiknað út, að Rússar
hafi fengið rúmlega 26 milljarða ísl.
kr. fyrir ólöglegan afla í þessum
tveimur fisktegundum aðeins.
Norðmenn og Rússar skipta með
sér Barentshafi og standa saman að
því að ákveða kvóta í hinum ýmsu
fisktegundum og þær reglur, sem um
veiðarnar skulu gilda. Hafa Norð-
menn reynt að fylgja þeim eftir en yf-
irleitt við heldur litla hrifningu
Rússa.
Játa nokkra sök
Rússnesk stjórnvöld hafa enn ekk-
ert sagt um skýrslu norska sjávarút-
vegsráðuneytisins en Míkhaíl Ka-
mynín, talsmaður rússneska
utanríkisráðuneytisins, viðurkenndi
þó á mánudag, að rússneskir togarar
færu ekki alltaf að lögum. Hann sak-
aði hins vegar Norðmenn um að sýna
rússneskum togarasjómönnum allt of
mikla hörku.
Í norsku skýrslunni segir, að rúss-
neski þorskkvótinn í Barentshafi hafi
verið 213.700 tonn á síðasta ári en
Rússar veitt 101.000 tonn að auki.
Ýsukvótinn hafi verið 51.300 tonn en
heildaraflinn 87.600 tonn.
Grænfriðungar hafa krafist þess,
að Evrópusambandið bregðist hart
við rányrkju Rússa og banni alveg
„öll viðskipti með stolinn fisk“.
Rússar sakaðir um mikla
rányrkju í Barentshafi
Norðmenn segja þá vera að eyðileggja fiskstofna
Moskvu. AFP. | Mahmoud Ahmadinejad, forseti Írans,
sagði í gær að her landsins myndi hrinda hvers konar
árásum á landið ef hervaldi yrði beitt vegna deilunnar um
kjarnorkuáætlun Írana.
Ahmadinejad sagði í ræðu á hersýningu í tilefni af
„degi hersins“ að hann vildi frið en herinn þyrfti að til-
einka sér nýjustu tækni til að hrinda hugsanlegum árás-
um. „Íranar hafa komið sér upp öflugum her sem getur
varið landamærin og skorið höndina af árásarþjóðinni,“
sagði hann.
Bandarískir fjölmiðlar skýrðu frá því í vikunni sem leið
að Bandaríkjastjórn kynni að beita hervaldi til að koma í
veg fyrir að Íranar eignuðust kjarnavopn.
George W. Bush Bandaríkjaforseti sagði í gær að hann
útilokaði ekki þann möguleika að beitt yrði hervaldi.
Hann bætti þó við að stjórn sín vildi leysa deiluna með
friðsamlegum hætti.
Fulltrúar ríkjanna fimm, sem eru með neitunarvald í
öryggisráði Sameinuðu þjóðanna, komu saman í Moskvu
í gær til að ræða deiluna um kjarnorkuáætlun Írana. Á
fundinum voru einnig embættismenn frá Þýskalandi fyr-
ir hönd Evrópusambandsins.
Ekki var greint frá dagskrá fundarins en bandarískir
embættismenn gáfu til kynna að þeir hygðust beita sér
fyrir því að öryggisráðið tæki hart á málinu til að koma í
veg fyrir að Íranar eignuðust kjarnavopn. Rússeska
stjórnin áréttaði andstöðu sína við refsiaðgerðir af hálfu
öryggisráðsins eða árásir á Íran.
Reuters
Liðsmenn Basij-varaliðs íranska hersins á heræfingu í Teheran í tilefni af „degi hersins“ í Íran í gær.
Segir her Írans geta hrundið árás
Berlín. AFP. | Samtök grænfriðunga
gagnrýndu í gær harðlega skýrslu
Sameinuðu þjóðanna um Tsjerno-
byl-kjarnorkuslysið í Hvíta-Rúss-
landi og sögðu, að allt of lítið væri
gert úr afleiðingum þess. Eftir
viku, 26. apríl, verða liðin 20 ár frá
slysinu.
Í skýrslu SÞ, sem út kom í sept-
ember síðastliðnum, er áætlað, að
slysið og meðfylgjandi geislameng-
un hafi kostað 4.000 manns lífið í
Hvíta-Rússlandi, Úkraínu og
Rússlandi en grænfriðungar telja,
að krabbameinstilfelli vegna slyss-
ins geti orðið um 270.000. Líklegt
sé, að þar af muni sjúkdómurinn
draga um 93.000 manns til dauða.
Þessu til stuðnings vitna græn-
friðungar í það álit rússnesku vís-
indaakademíunnar, að á árunum
1990 til 2004 muni um 200.000
manns í löndunum þremur hafa dá-
ið vegna sjúkdóma, sem rekja megi
til slyssins. Er þá átt við krabba-
mein, öndunarfæra- og blóðrásar-
sjúkdóma, veiklað ónæmiskerfi og
sýkingar.
Fyrr í þessum mánuði áætluðu
samtökin Læknar gegn kjarn-
orkuvá, að hátt í 100.000 manns,
sem unnið hefðu við hreinsunar-
starf í Tsjernobyl eftir slysið, hefðu
látist og allt að 900.000 manns
væru varanlegir öryrkjar vegna
geislunar. Þá hafi tugir þúsunda
barna á þessum slóðum fæðst með
margvíslega fötlun eða vansköpun.
Gagnrýna skýrslu
um Tsjernobyl
San Francisco. AP, AFP. | Þess var
minnst í San Francisco í gær, að
þá voru liðin 100 ár frá landskjálft-
anum mikla, sem lagði borgina að
mestu leyti í rúst. Tóku tugþús-
undir manna þátt í göngu til minn-
ingar um hamfarirnar og þar á
meðal nokkrir menn yfir tírætt,
sem lifðu þær af fyrir einni öld.
Það var í aftureldingu 18. apríl
1906 að skjálftinn mikli, 7,8 á
Richterkvarða, reið yfir. Voru upp-
tök hans í San Andreas-misgeng-
inu, aðeins nokkra kílómetra frá
San Francisco, og jörðin skalf og
nötraði í tæpa mínútu.
„Borgin öll í björtu báli“
Talið er, að 3.000 manns að
minnsta kosti hafi týnt lífi í
skjálftanum og raunar langflestir í
miklum eldum um alla borgina.
Borgarbúar voru á þessum tíma
um 400.000 og meira en helming-
urinn missti heimili sitt.
Mildred Martensteen, sem er
109 ára að aldri, minnist hamfar-
anna í San Francisco með hryll-
ingi:
„Ég vaknaði upp við það, að
húsið kastaðist til stafna á milli.
Þetta var skelfilegt, ekki síst eld-
arnir. Við urðum að flýja úr einni
götunni í aðra enda stóð borgin öll
í björtu báli og ekkert hægt að
gera. Það var ekkert vatn, allar
leiðslur ónýtar,“ segir Marten-
steen.
Á mánudag var birt skýrsla þar
sem segir, að 62% líkur séu á
stórum skjálfta á San Francisco-
svæðinu á næstu 30 árum. Talið
er, að hann geti orðið rúmlega
3.000 manns að fjörtjóni, eyðilagt
eða skemmt meira en 90.000 bygg-
ingar og valdið því, að um 250.000
manns verði heimilislaus. Fjár-
hagslegt tjón gæti numið 150 millj-
örðum dala eða 11.362 milljörðum
ísl. kr.
AP
Mikill mannfjöldi safnaðist saman í fjármálahverfi San Francisco-borgar
upp úr klukkan fimm í gærmorgun en það var þá fyrir réttum hundruð ár-
um að stóri skjálftinn reið yfir og lagði borgina að mestu leyti í rúst.
Öld frá skjálftanum
mikla í San Francisco
Vísindamenn segja miklar líkur á
stórum skjálfta á næstu 30 árum