Morgunblaðið - 13.05.2006, Blaðsíða 44

44 LAUGARDAGUR 13. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
RÚMLEGA þrjú hundruð manns
komu saman á Austurvelli í gær til
að mótmæla lagningu hornsteins
að stöðvarhúsi virkjunarinnar í
Valþjófsstaðarfjalli í Fljótsdal.
Mikill hugur var í viðstöddum og
báru fjölmargir viðstaddir skilti
þar sem beðist var undan frekari
uppbyggingu stóriðju. Meðal slag-
orða á skiltum viðstaddra voru
„Dam Nation“ og „Íslands Ósómi,
skömm – smán“.
Við upphaf mótmælanna fluttu
ungir blásarar ættjarðarlög, en að
því loknu voru flutt ljóð um nátt-
úru landsins, en þau lásu m.a. Mar-
grét Vilhjálmsdóttir og Guðrún
Ásmundsdóttir leikkonur. Þá las
Kolbrún Halldórsdóttir upp yf-
irlýsingu náttúruunnenda, sem
lögð var í hornstein Kára-
hnjúkavirkjunar, þar sem m.a.
kemur fram að landið sem sökkt
var hafi verið bæði fjölbreytt og
fágætt á landsvísu og heimsvísu,
en þar væri að finna einstæðar
jarðmyndanir, fossa og flúðir og
heimkynni hreindýra, gæsa, fálka
og fleiri fuglategunda. Yfirvöld á
Íslandi hafi kerfisbundið komið í
veg fyrir að náttúruspjöllin fyrir
ofan Kárahnjúka yrðu lýðum ljós
og þannig komið í veg fyrir upp-
lýsta ákvörðun þjóðarinnar. Kára-
hnjúkavirkjun sé aðeins hluti af
gömlu markmiði sem beinist að því
að gera Ísland að stærstu ál-
bræðslu í heimi.
Rithöfundurinn Andri Snær
Magnason flutti einnig hugvekju
við mótmælin og sagði m.a. und-
arlegt að hlutdeild útgerðanna í
auðlindum þjóðarinnar væri tak-
mörkuð en að álfyrirtækin hefðu
óheftan aðgang að þeim. Þannig
yrðu álfyrirtækin brátt stærsta
valdið á landinu, ef ekkert yrði að
gert.
Á mótmælafundinum var látins
félaga einnig minnst en dr. Stefán
Karlsson var jarðsunginn í Nes-
kirkju á sama tíma og voru
andstæðingar Kárahnjúka
unarinnar viðstaddir útför
Undir lok mótmælanna
Andri Snær Magnason rith
Náttúruunnendur harma
Eftir Svavar Knút Kristinsson
svavar@mbl.is
Forseti Íslands, hr. ÓlafurRagnar Grímsson, lagði ígærdag ásamt sex skóla-börnum hornstein að
stöðvarhúsi Kárahnjúkavirkjunar í
Valþjófsstaðarfjalli í Fljótsdal, sem
gefið hefur verið nafnið Fljótsdals-
stöð. Um fjögur hundruð gestir voru
viðstaddir athöfnina, þ.á m. ráð-
herrar, þingmenn, yfirmenn Lands-
virkjunar og verktaka hennar og
sveitarstjórnarmenn af Austurlandi.
180 manns komu með Flugleiða-
þotu til Egilsstaða í gærmorgun og
hófu daginn eystra á skoðunarferð
um Kárahnjúkasvæðið í köldu élja-
veðri og snæddu hádegisverð í
vinnubúðunum þar. Er komið var á
láglendi um miðjan dag var gestum
ekið í rútum inn í Valþjófsstaðarfjall,
þar sem Landsvirkjunarkórinn og
Kammerkór Austurlands sungu í
ljósum skrýddri stöðvarhússhvelf-
ingunni.
Fékk nafnið Fljótsdalsstöð
Ávörp fluttu Jóhannes Geir Sig-
urgeirsson, stjórnarformaður
Landsvirkjunar, Valgerður Sverris-
dóttir, iðnaðar- og viðskiptaráð-
herra, og forstjóri Landsvirkjunar,
Friðrik Sophusson, sem lýsti fram-
kvæmdinni frá upphafi. Þá tilkynnti
Gunnþórunn Ingólfsdóttir, oddviti
Fljótsdalshrepps, nafn stöðvarinn-
ar; Fljótsdalsstöð.
„Fáar framkvæmdir síðari ára
hafa verið meira í umræðunni en
þessi virkjun,“ sagði Jóhannes Geir í
ræðu sinni. „Vissulega er fram-
kvæmdin umdeild, en það verður
hins vegar sagan ein sem fellir hinn
endanlega dóm.“ Jóhannes Geir
sagðist fullyrða að miðað við aur-
burð og lónfyllingu í Hálslóni væri
virkjunin byggð til 200 ára. „Virkj-
unin getur framleitt rafmagn á arð-
bæran hátt hið minnsta í þann tíma“
sagði hann.
Ólafur Ragnar Grímsson lagði
hornstein að stöðvarhúsinu, með að-
stoð sex skólabarna og hafði horn-
steinninn að geyma lýsingu virkjun-
arinnar, mótmælaskjal virkjunar-
andstæðinga og verðlaunaverkefni
barnanna í samkeppni Landsvirkj-
unar um orkuverkefni grunnskóla-
barna. Nokkra athygli vakti að for-
setinn ávarpaði ekki samkomuna.
Sr. Lára G. Oddsdóttir, sóknar-
prestur á Valþjófsstað, blessaði
þessu næst staðinn og bað sérstak-
lega fyrir þeim sem vinna og hafa
unnið við byggingu Kárahnjúka-
virkjunar og aðstandendum þeirra
þriggja manna sem látist hafa við
framkvæmdina.
Að athöfninni í hvelfingunni lok-
inni héldu gestir niður í Egilsstaði
þar sem boðið var til móttöku í
Íþróttamiðstöðinni. Eiríkur Bj.
Björgvinsson flutti þar ávarp f.h.
heimamanna og Karlakór Reykja-
víkur ásamt austfirskum tónlistar-
nemum skemmtu viðstöddum.
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímss
Virkjun til
Yfir fjögur hundruð gestir
Rannveig Rist, forstjóri Alcan, og Tómas Már Sigurðsson, forstjóri Alcoa
Fjarðaáls,spjölluðu saman í móttöku að athöfn lokinni.
Kárahnjúkavirkjun er vissulega umdeild fram-
kvæmd en sagan ein mun fella hinn endanlega dóm,
sagði stjórnarformaður Landsvirkjunar við lagn-
ingu hornsteins aflstöðvar virkjunarinnar í gær.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
Margt b
HORNSTEINNINN se
aflstöð Kárahnjúkavirkj
en teikningar að virkjun
mótmælaskjali virkjuna
er einnig að finna verke
tóku þátt í raforkuverke
unar. Jafnframt var han
iskaslíður undir geisladi
efnum annarra þriggja n
hafði steypt fyrir var ko
sem fram kemur að han
börnum, hafi lagt horns
„Landsvirkjun hefur
viðleitni skólamanna til
orkumál í skólum landsi
arsson, upplýsingafulltr
haust fór fyrirtækið af s
skólanema við úrlausn á
fengum rithöfundinn Yr
jafnframt er verkfræðin
METNAÐARFULLT MARKMIÐ
Það er metnaðarfulltmarkmið hjá HáskólaÍslands að komast í hóp
100 beztu háskóla í heimi á 10–
15 árum. En er það raunhæft?
Tíminn einn leiðir það í ljós.
Í okkar samtíma hafa banda-
rískir háskólar skarað fram úr
öðrum háskólum með nokkrum
undantekningum þó. Einn og
einn háskóli utan Bandaríkj-
anna hefur getað keppt við þá
bandarísku. Þetta er smátt og
smátt að breytast en staða
bandarísku háskólanna er enn
mjög sterk.
Fyrir nokkrum árum voru
töluverðar umræður í Bret-
landi um stöðu háskólanna þar
í samanburði við bandarísku
háskólana. Í þeim umræðum
kom fram, að jafnvel hinir
virðulegu brezku háskólar á
borð við Oxford og Cambridge
ættu í erfiðleikum í samkeppni
við bandarísku háskólana.
Hvers vegna? Vegna þess, að
þeir gátu ekki keppt við þá um
beztu kennarana. Brezku skól-
arnir gátu ekki haldið beztu
kennurunum vegna þess að
bandarísku háskólarnir buðu
betri laun.
Til þess að verða einn af 100
beztu háskólum í heimi þarf
Háskóli Íslands að laða að sér
kennara, sem verða að vera í
hópi hinna beztu í heimi. Það
verður ekki auðvelt. Ekki bara
vegna peninganna heldur líka
vegna fjarlægðar á milli Ís-
lands og annarra landa. Eitt af
því, sem vekur athygli við
bandaríska háskóla er sá ótrú-
legi ferskleiki hugmynda, sem
þar ræður ríkjum. Þegar til
verða samfélög á borð við há-
skólasamfélögin í Bandaríkj-
unum, þar sem hæfileikafólk á
mörgum sviðum kemur saman
verður jafnframt til ótrúlega
frjósöm uppspretta hugmynda.
Það sem skapar bandarískum
háskólum algera sérstöðu er
þessi hugmyndaauðgi.
Þótt flugsamgöngur séu góð-
ar á milli Íslands og annarra
landa og netið sé komið til
sögunnar, sem mikið safn fróð-
leiks og upplýsinga og sam-
skipti milli fólks hafi aldrei
verið auðveldari, kemur ekk-
ert í staðinn fyrir bein sam-
skipti. Hugmyndir geta stund-
um verið óskaplega lengi á
leiðinni frá öðrum löndum til
Íslands. Á því hefur orðið
breyting en þrátt fyrir allar
framfarir í samskiptum hefur
engin grundvallarbreyting
orðið á þessum veruleika.
Þetta verður erfiðasti hjall-
inn í baráttu Háskóla Íslands
fyrir því að verða einn af 100
beztu háskólum í heimi á
næstu 10–15 árum. Það verður
erfitt að fá kennara, sem telj-
ast meðal hinna beztu í heimi.
En jafnvel þótt kostur yrði á
að bjóða þeim hærri laun en
flestir aðrir háskólar í heimi
mundi hættan á hugmynda-
legri einangrun fæla þá frá.
Það væri fróðlegt að heyra
frá forsvarsmönnum Háskóla
Íslands hvernig þeir ætla að
fást við þetta vandamál. En
markmið þeirra er lofsvert og
hugmyndin ein og framsetning
hennar af hálfu Kristínar Ing-
ólfsdóttur, rektors Háskóla Ís-
lands, hefur þegar skapað
skólanum ákveðna sérstöðu í
heimi háskólanna hér.
HORNSTEINN KÁRAHNJÚKAVIRKJUNAR
Í gær var lagður hornsteinnað Kárahnjúkavirkjun. Í
hornsteininn var lagt skjal,
sem lýsti undirbúningi og
ákvarðanatöku um fram-
kvæmdina frá sjónarhorni
Landsvirkjunar. En þar var
einnig lagt skjal að beiðni
nokkurra náttúruverndarsam-
taka, sem lýsir sjónarmiðum
andstæðinga virkjunarinnar.
Í fréttatilkynningu frá
Landsvirkjun um þetta mál er
eftirfarandi m.a. haft eftir
Friðriki Sophussyni, forstjóra
Landsvirkjunar:
„Forseti Íslands tjáði stjórn-
arformanni Landsvirkjunar og
mér að þessi samtök hefðu
haft samband við hann og ósk-
að eftir því að forsetinn beitti
sér fyrir því, að texti frá þeim
yrði lagður í hornsteininn.
Forsetinn sagði okkur að hann
teldi rétt að láta vita af þessu
en að hann mundi ekki fyrir
sitt leyti hafa neinar óskir í
frammi við Landsvirkjun um
þetta mál. Þar sem Kára-
hnjúkavirkjun hefur verið um-
deild meðal þjóðarinnar fannst
okkur eðlilegt að ólík sjónar-
mið yrðu varðveitt í hornstein-
inum.“
Þetta er auðvitað alveg rétt
afstaða hjá Landsvirkjun. Að
sjálfsögðu er eðlilegt að sjón-
armið þeirra, sem urðu í
minnihluta í þessu máli, komi
þarna við sögu ekkert síður en
afstaða meirihlutans.
Sjónarmiðum minnihlutans
ber að sýna fulla virðingu. Og
ánægjulegt að um það hefur
enginn ágreiningur orðið í
þessu tiltekna máli.