Morgunblaðið - 22.05.2006, Side 17

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. MAÍ 2006 17
DAGLEGT LÍF Í MAÍ
FJÁRFESTU
Í GÓÐRI HEILSU
„Gríðarlega mikilvægt er að halda
meltingunni í jafnvægi, ef meltingin starfar
rétt þá er hægt að leiðrétta marga kvilla
sem hrjá marga í vestrænu þjóðfélagi.
Kvillar eins og höfuðverkur, þreyta,
útbrot, leiði, ofnæmi og óþol geta verið
merki um slæma meltingu.
Íhugaðu mataræðið þitt og lífsstíl,
það er ein besta fjárfesting lífs þíns !“
Dr. Gillian McKeith.
Næringarduftið hennar Gillian er
súperfæða, troðfullt af öllum helstu
næringarefnum, ensímríkt og frábært
fyrir meltinguna og orkuúthaldið.
Gillian duftið fæst í apótekum,
heilsubúðum, Hagkaup, Fjarðarkaup
og Melabúðinni.
Góð geðheilsa og líðan eruundirstaða allra lífsgæðaog gera fólki fært aðfinna tilgang með lífinu
og vera virkir og skapandi þjóð-
félagsþegnar (WHO, 2005). Það er
því ekki erfitt að taka undir þegar
því er haldið fram að andleg og
líkamleg heilsa barna og unglinga
leggi grunninn að velferð þeirra í
lífinu.
Það er oftast nær auðvelt að átta
sig á veikindum barns þegar það
er komið með háan hita og sem
foreldrar látum við okkur lík-
amlega heilsu barna okkar miklu
varða. Mörgum getur hinsvegar
yfirsést að koma auga á ef barni
líður illa andlega eða tilfinninga-
lega, því einkennin eru ekki alltaf
augljós. Börn lenda í alls konar
erfiðleikum, t.a.m. hversdags-
legum atburðum eins og rifrildi á
skólalóðinni eða afbrýðisemi í garð
yngra systkinis. Einnig lenda þau
í alvarlegri vandamálum sem geta
t.d. tengst dauða nákomins ætt-
ingja, því að byrja í nýjum skóla,
skilnaði foreldra eða því að verða
fyrir einelti.
Allar breytingar eða missir geta
raskað tilveru ungra barna. Þegar
breytingin hefur átt sér stað getur
líðan barnsins breyst mjög fljótt
og það getur virst hafa aðlagast
hratt að nýju aðstæðunum. Við
erfiðar aðstæður þýðir þetta þó
ekki að breytingin hafi ekki haft
áhrif á barnið – viðbrögðin geta
komið síðar, jafnvel eftir nokkur
ár. Mikilvægt er að átta sig á því
að hegðun barns gefur ekki alltaf
til kynna hvernig því líður innst
inni. Stundum tjá börn tilfinningar
sínar og líðan þannig að það getur
verið erfitt að vita hvernig þeim
raunverulega líður. Sem dæmi má
nefna að barn sem kvíðir því að
flytjast í nýjan bekk í skólanum
gæti dulið kvíða sinn með því að
vera árásargjarnt eða draga sig
algjörlega í hlé og forðast öll sam-
skipti við aðra. Sum börn hafa
ekki vanist því að tala upphátt um
tilfinningar eða gefa öðrum til
kynna hvernig þeim líður. Það er
samt sem áður þessi hæfni sem er
forsenda þess að börn geti lært að
nýta sér ýmsar færar leiðir við að
bjarga sér í erfiðum aðstæðum.
Þessi hæfni leggur einnig grunn-
inn að hæfni barnsins til að geta
fundið hvernig öðrum líður og til
að veita öðrum hjálp og stuðning.
Mikilvægt er að hafa í huga að
þau börn sem eiga erfitt með að
tjá tilfinningar sínar eru börnin
sem leita sér síður aðstoðar þegar
vanda ber að höndum.
Ábendingar:
 Haltu fjölskyldufundi um mál
sem þarf að ráða fram úr. Ef
erfið tilfinningaleg mál koma
upp, t.d. alvarlegt rifrildi eða
dauðsfall í fjölskyldunni, er
hægt að fara þessa leið.
 Talaðu um tilfinningar.
Spurðu barnið þitt um tilfinn-
ingar persóna í sögum eða í
sjónvarpi. Segðu barninu
hvernig þér líður. Spurðu
barnið hvernig því líður – og
hvers vegna.
 Þegar breytingar eru í aðsigi
– nýtt heimili eða skóli, eða
nýtt systkini í vændum,
skaltu tala við barnið um
væntingarnar sem það hefur
til breytinganna sem verða
munu á högum þess.
Vertu á varðbergi
Börn jafnt sem fullorðnir geta
átt við andlega vanlíðan eða geð-
heilsubresti að stríða. Vertu á
varðbergi ef eitthvað af eftirfar-
andi breytingum gera vart við sig
hjá barninu þínu.
 Ef það missir áhuga á því
sem það hafði áður gaman af
og hefur tilhneigingu til að
einangra sig frá vinum eða
fjölskyldu.
 Ef svefn eða matarlyst þess
raskast án sýnilegrar ástæðu.
 Ef því fer skyndilega að
ganga illa í skólanum og/eða
neitar að fara í skólann.
 Ef það sýnir óeðlilega sterk
tilfinningaviðbrögð við ein-
földum hlutum og fær tíð
reiði- eða grátköst.
 Ef mikill kvíði, depurð og
vonleysi gera vart við sig án
sýnilegrar ástæðu og þessar
tilfinningar líða ekki hjá.
 Ef því finnst lífið of erfitt og
talar um að það vilji ekki lifa.
Leitaðu aðstoðar fagfólks sem
hefur sérþjálfun í að meta
geðheilbrigði barna ef þú hef-
ur áhyggjur af geðheilsu
barnsins þíns.
 HOLLRÁÐ UM HEILSUNA | Lýðheilsustöð
Geðheilbrigði ungra barna
Morgunblaðið/ÞÖK
Börn lenda í alls konar erfiðleikum, m.a. innan skólans, sem ekki er alltaf
auðvelt að átta sig á út frá viðbrögðum barnanna.
Guðrún Guðmundsdóttir, verkefnis-
stjóri Geðræktar hjá Lýðheilsustöð.
KONUR sem drekka a.m.k. fjóra bolla af kaffi á dag bein-
brotna oftar en aðrar konur, að því er ný sænsk rannsókn
bendir til. Á fréttavef Dagens Nyheter kemur fram að vís-
indamennirnir álykti sem svo að mikil kaffineysla geti
hugsanlega aukið nokkuð hættu á viðkvæmum beinum og
beinbrotum. Frekari rannsókna er þó þörf til að hægt sé
að gefa út einhverjar leiðbeiningar um kaffidrykkju.
Í rannsókninni var 32 þúsund miðaldra og eldri konum
fylgt eftir af vísindamönnum við Háskólasjúkrahúsið í
Uppsala og Karolinska í Stokkhólmi. Á tíu ára tímabili
voru 20% fleiri beinbrot skráð hjá konunum sem drukku
fjóra bolla af kaffi en þeim sem bara drukku einn bolla.
Hugsanleg skýring er að mikil kaffineysla hafi þau áhrif
að koffeinið bindi kalk og hindri það frá því að styrkja
beinagrindina. Koffeinið geti því leitt til beinþynningar.
Ekki er hægt að segja til um þetta samband með vissu og
aðrir lífsstílsþættir geta haft áhrif, eins og t.d. reykingar
eða lítil hreyfing.
Kaffi og beinbrot
 HEILSA
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111