Morgunblaðið - 09.11.2006, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Undantekningin er mögnuð saga
um hin mörgu andlit ástarinnar
og illskunnar. Hún er margföld
metsölubók í Danmörku og víða
um heim, rómuð jafnt af
lesendum sem gagnrýnendum.
„Undantekningin er afbragðs saga
... ógnarspennandi ...
höfundurinn sýnir ótrúlega
innsýn í mannlegt eðli.“
Páll Baldvin Baldvinsson, Frbl.
„Framúrskarandi skáldsaga . . .
Stórkostleg blanda af spennusögu
með útsmoginni og flókinni
atburðarás.“
Michael Eigtved, B.T.
edda.is
Dönsku
bóksalaverðlaunin 2004
Bókmenntaverðlaun
Danska ríkisútvarpsins
„Ógnarspennandi“
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
ÞAÐ var tilfinningaþrungin stund
þegar systurnar Eleane Reed og
Chris Conner heimsóttu Höfða í
gær, en þær eru dætur hjónanna
George og Minnie Piddington sem
bjuggu og störfuðu í Höfða undir lok
fimmta áratugar síðustu aldar. Þau
hjónin unnu sem bílstjóri og ráðs-
kona hjá breska sendiráðinu, en
Höfði var bústaður breska sendi-
herrans á árabilinu 1938 til 1952, allt
þar til sendiráðið seldi Höfða og
flutti í núverandi húsnæði við Lauf-
ásveg. „Það er ótrúlegt að vera
hérna í húsinu vitandi að hér hafi
pabbi og mamma búið og unnið,“
sagði Eleane Reed og Chris Conner
bætti við: „Að horfa út um gluggann
og sjá sömu fjöll og sama haf og þau
sáu á sínum tíma.“
Að sögn þeirra systra er þetta
fyrsta heimsókn þeirra til Íslands,
en þær hefur lengi langað að heim-
sækja þetta einstaka land í norðri
sem foreldrar þeirra heilluðust svo
mjög af og töluðu dreymin um, en
nokkur ár eru síðan foreldrar þeirra
létust. Segjast þær hafa langað til að
sjá með eigin augum bæði Bláa lón-
ið, Geysi og norðurljósin, eftir að
hafa heyrt hástemmdar lýsingar for-
eldra sinna á þessum einstöku nátt-
úrufyrirbrigðum.
Það var Júlíus Vífill Ingvarsson,
borgarfulltrúi og formaður mennta-
ráðs, sem tók á móti þeim systrum
og eiginmönnum þeirra í Höfða í
gær. „Eitt helsta markmið ferðar
okkar var að heimsækja Höfða og
helst að skoða húsið að innanverðu,“
segir Reed og tekur fram að það hafi
því verið þeim systrum mikil von-
brigði þegar þær komust að því að
Höfði væri ekki opið almenningi.
„Þær spurðust fyrir hjá Iceland
Excursion hvort þær gætu skoðað
Höfða í ljósi tengsla fjölskyldunnar
við húsið og þannig frétti ég af mál-
inu,“ segir Júlíus, en svo skemmti-
lega vill til að hann er stjórnar-
formaður fyrirtækisins.
Aðspurður segir hann að það hafi
verið sér bæði ljúft og skylt að veita
þeim systrum tækifæri til að heim-
sækja Höfða. Fór hann með þeim
um húsið og reyndist hafsjór af
upplýsingum um sögu hússins og
sögulegt mikilvægi, enda staðurinn
þar sem leiðtogafundur þeirra
Míkhaíls Gorbatsjovs og Ronalds
Reagans fór fram fyrir tuttugu ár-
um.
„Nei, sko, þarna bjuggum við!“
„Ég man eftir fréttum af þeim
fundi, því þegar myndir birtust af
Höfða í sjónvarpinu heima benti
mamma á skjáinn og sagði: Nei, sko,
þarna bjuggum við á sínum tíma,“
rifjar Reed upp kímin.
Breskar systur heimsækja Höfða þar sem foreldrar þeirra bjuggu og störfuðu á fimmta áratugnum
Lengi verið draumur
að sækja Ísland heim
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Gjöf Júlíus Vífill Ingvarsson ásamt Eleane og Colin Reed og Alan og Chris
Conner. Systurnar færðu Reykjavíkurborg tuttugu ljósmyndir til eignar.
Faðirinn George á klettaströndinni
við Höfða með Reykjavík í baksýn.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjaness hef-
ur dæmt karlmann í hálfs árs skil-
orðsbundið fangelsi fyrir undanskot
virðisaukaskatts, tekjuskatts og út-
svars, samtals að fjárhæð 6,4 millj-
ónir króna, auk bókhaldsbrota.
Til viðbótar fangelsisrefsingunni
var hann dæmdur í 15 milljóna kr.
sekt til ríkissjóðs. Að mati dómsins
voru brot ákærða talin meiri háttar í
skilningi almennra hegningarlaga.
Brotin voru framin á árunum 2000
til 2002 þegar maðurinn var með
sjálfstæða atvinnustarfsemi. Játaði
hann skýlaust sakir fyrir dómi en
hann hefur ekki áður sætt refsingu.
Samræmdist játningin rannsókn-
argögnum málsins, en ákæra studd-
ist við lögreglurannsókn sem fram
fór á grundvelli bréfs skattrann-
sóknarstjóra ríkisins til ríkislög-
reglustjóra.
Málið dæmdi Þorgeir Ingi Njáls-
son héraðsdómari. Verjandi var Jón-
as Þór Guðmundsson hdl. og sækj-
andi Björn Þorvaldsson, fulltrúi
efnahagsbrotadeildar ríkislögreglu-
stjóra.
Hálfs árs fangelsi
fyrir skattsvik
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
MEIRA er um unga gerendur kyn-
ferðisafbrota og þeir beita alvar-
legra ofbeldi, segir Hildigunnur
Magnúsdóttir, nemi í félagsráðgjöf
við Háskóla Íslands, sem ásamt
Katrínu Erlingsdóttur vann grein-
ingu á íslenskum kynferðisafbrota-
mönnum út frá svörum þolenda.
Lagður var ítarlegur spurninga-
listi fyrir 94 einstaklinga sem leitað
hafa hjálpar hjá Stígamótum til þess
að fá hugmyndir um kynferðisaf-
brotamennina. Aldur þeirra sem
tóku þátt var á milli 17-57 ára og
meðalaldur 35 ár. Meirihluti var kon-
ur eða 89%. Þær voru 86 talsins og
átta karlmenn. Flokkað var eftir
tengslum milli brotaþola og geranda,
og aldri brotaþola. Flokkarnir voru
sifjaspell, brot gegn börnum og brot
gegn fullorðnum.
„Þetta er í raun fremur ný aðferð
til að skoða gerendur, sem hafa lítið
verið skoðaðir á Íslandi,“ segir Hildi-
gunnur en verkefnið var BA-ritgerð
í félagsráðgjöf og héldu þær kynn-
ingu á hádegisfundi Stígamóta í gær-
dag. Hildigunnur segir að góð svör-
un hafi verið við spurningalistanum
og þrátt fyrir að úrtakið hafi ekki
verið stórt komi athyglisverðar nið-
urstöður fram. „Fyrir það fyrsta var
mikið af ungum gerendum í rann-
sókninni. Gerendur 11-15 ára voru
12% og sama hlutfall var yfir ger-
endur 16-18 ára. Ef tölur frá
Stígamótum eru skoðaðar kemur í
ljós að gerendur á aldrinum 11-18
ára hafa verið á milli 15-20% en mikil
umræða er núna um að þessi hluti
gerenda sé að aukast, og þeir beiti
alvarlegra ofbeldi – sú var raunin hjá
okkur.“
Hjá yngsta hópnum, 11-15 ára, var
í 54% tilvika um að ræða fullframda
nauðgun og hjá 16-18 ára var full-
framin nauðgun í um 80% tilvika en
þessi hópur var hins vegar ólíkleg-
astur til að vera undir áhrifum vímu-
efna við verknaðinn.
Aðeins ellefu kærur
lagðar fram
Af þeim 94 fórnarlömbum sem
tóku þátt voru ellefu sem lögðu fram
kæru. Af þeim voru tvær sakfelling-
ar, fjögur mál voru felld niður, tvær
kærur dregnar til baka, tveir ger-
endur voru sýknaðir og eitt mál er
enn í vinnslu.
Þegar spurt var út í hvers vegna
ekki var lögð fram kæra komu marg-
ar ástæður fram. Hjá þeim sem urðu
fyrir árás á fullorðinsaldri hafði
sektarkenndin mikil áhrif, og mun
meiri en á þá sem urðu t.a.m. fyrir
sifjaspellum eða ofbeldi sem börn.
Athyglisvert er að um helmingur
fullorðinna fórnarlamba kærði ekki
vegna þess að þau höfðu ekki trú á að
gerandinn yrði dæmdur. Þá fannst
um 75% fullorðinna að ofbeldið væri
þeim að kenna.
Gerendur á miðjum aldri
líklegri til að brjóta á börnum
Vinir og kunningjar voru í 18% til-
vika gerendur, feður og stjúpfeður
um 12%, ókunnugir 13% og fjöl-
skylduvinir í 10,6% tilvika. Í flestum
tilvikum var um að ræða fullframda
nauðgun eða í 54% tilvika. Tæplega
20% urðu fyrir tilraun til nauðgunar
og hjá um 25% var um að ræða þukl
innan eða utan klæða.
Þegar skoðað var aldursmynstur
kynferðisafbrotamanna og fórnar-
lamba kom í ljós að nauðganir á full-
orðnum voru flestar framdar af ger-
endum á aldrinum 19-29 ára. Hins
vegar voru gerendur sem komnir
voru yfir 39 ára aldur mun líklegri til
að brjóta á börnum.
Niðurstöðurnar gefa mikilvægar
niðurstöður um kynferðisbrot og
kynferðisbrotamenn en Hildigunnur
segir nauðsynlegt að vinna mun
stærri rannsókn. Hægt væri þá að
nýta niðurstöðurnar til að efla for-
varnarstarf og fræðslu. Hún segir
rannsóknir á þessu sviði mikilvægan
hlekk í uppbyggingu þeirrar faglegu
þekkingar sem sé nauðsynleg til að
taka á þessum alvarlega vanda.
Kynferðisafbrotum
ungmenna fjölgar
Ólíklegast að hópurinn fremji brot undir áhrifum vímuefna
Í HNOTSKURN
»Stór hluti gerenda, eða33%, höfðu beitt aðra en
svarendur ofbeldi. Það er talin
lágmarkstala sem hæst var í
flokki sifjaspellsmála.
»Margir gerendur gerðueitthvað til að fá fórn-
arlömbin til að þegja yfir of-
beldinu, sérstaklega í sifja-
spellsmálum, og voru m.a.
gefnar gjafir og fórn-
arlömbum einfaldlega bannað
að segja frá.
»Um 72% fórnarlamba töl-uðu ekki um ofbeldið við
gerendur.
ELEANE Reed og Chris Conner
færðu í gær Reykjavíkurborg til
eignar samtals tuttugu ljósmyndir
sem teknar voru á árunum 1948–49
þegar foreldrar þeirra dvöldu hér-
lendis. Á myndunum gefur m.a. að
líta foreldra þeirra systra við
Höfða, bifreið sendiráðsins ásamt
fleira fólki.
Að sögn Júlíusar Vífils Ingvars-
sonar hafa myndirnar mikið heim-
ildagildi og fara þær nú til Borg-
arminjasafns og Ljósmyndasafns
Reykjavíkur til varðveislu og rann-
sókna. Að sögn Júlíusar er afar lítið
til af myndum frá og af Höfða frá
þessum tíma, enda voru flestallar
þær myndir sem teknar voru á
þessum tíma í eigu erlendra aðila
sem tóku myndinar með sér út þeg-
ar þeir yfirgáfu landið. Aðspurður
segir Júlíus ekki ólíklegt að einhver
myndanna muni rata upp á veggi
Höfða í framtíðinni, en á efri hæð-
inni gefur að líta nokkurn fjölda
mynda auk texta um sögu hússins.
Gáfu borginni ljósmyndir
Móðirin Minnie við flaggstöng fyrir
aftan Höfða sem er enn á sama stað.