Morgunblaðið - 09.11.2006, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2006 33
jósend-
ær sex af
á móti
% and-
emó-
anna
amenn
rmenn
um þriðj-
stríðið
ndaríkj-
u stund-
u sögðust
ush í for-
i, eða
ð með
nnig
á
afa kom-
ið upp á þinginu á síðustu tveimur
árum. Þrír af hverjum fjórum
sögðu að spilling og hneykslismál
þingmanna hefðu haft áhrif á það
hvernig þeir kusu og flestir þeirra
greiddu atkvæði með demókröt-
um.
Fengu millistéttina
á sitt band
Demókratar fengu stuðning
mikilvægra hópa, sem studdu
repúblikana árið 1994 þegar þeir
fengu meirihluta á þinginu.
Repúblikanar fengu þá til að
mynda þorra atkvæða millistétt-
arinnar en nú snerist meirihluti
hennar á sveif með demókrötum.
Demókratar juku einnig fylgi
sitt í útborgunum í kosningunum í
fyrradag. Á meðal kvenna í út-
borgunum fengu þeir tíu pró-
sentustiga meira fylgi en repúblik-
anar og meðal karlanna var fylgi
flokkanna svipað. Í kosningunum
fyrir tólf árum fengu demókratar
stuðning 61% kjósenda úr röðum
karlmanna í útborgunum.
Meira en sex af hverjum tíu
hvítum karlmönnum kusu repúbl-
ikana árið 1994 en í fyrradag
fengu þeir aðeins um helming at-
kvæða þeirra í kosningunum til
fulltrúadeildarinnar.
Nokkrir fréttaskýrendur sögðu
að báðir flokkarnir hefðu hag af
því að vinna saman næstu tvö árin
– Bush til að koma einhverju í
verk síðustu tvö árin í embætti og
demókratar til að sanna að þeir
gætu stjórnað.
Það kann að þykja kaldhæðn-
islegt en niðurstaða kosninganna
gæti orðið til þess að auðveldara
yrði fyrir Bush að ná fram til-
lögum sínum um að gera fleiri út-
lendingum kleift að fá atvinnuleyfi
í Bandaríkjunum og auðvelda
ólöglegum innflytjendum að fá
ríkisborgararétt. Íhaldssamir
repúblikanar á þinginu lögðust
gegn tillögunum og beittu sér fyr-
ir harðari afstöðu gegn ólöglegum
innflytjendum.
Líklegt er hins vegar að demó-
kratar leggist gegn tillögum Bush
um skattalækkanir, aukin útgjöld
til hersins og breytingar á
menntakerfinu.
Demókratar hafa einnig lagt
fram tillögur í innanríkismálum
sem þeir vilja að verði teknar til
afgreiðslu á þinginu þegar það
kemur saman í byrjun næsta árs.
Þeir hafa meðal annars lofað að
hækka lágmarkslaunin í Banda-
ríkjunum og stuðla að lægra lyfja-
verði með breytingum á almanna-
tryggingum aldraðra Banda-
ríkjamanna.
Sigur demókrata virðist tryggja
að Nancy Pelosi, leiðtogi demó-
krata í fulltrúadeildinni, verði
fyrst kvenna til að gegna embætti
forseta þingdeildarinnar. Pelosi er
mjög vinstrisinnuð og nokkrir af
reyndustu þingmönnunum úr röð-
um vinstrisinnaðra demókrata
verða að öllum líkindum formenn
mikilvægra þingnefnda. Talið er
þó að erfitt verði fyrir demókrata
að knýja fram mjög vinstrisinnaða
stefnu. Margir nýju þingmann-
anna í flokki demókrata eru
lengra til hægri en Pelosi og fleiri
þingmenn sem hafa verið lengi á
þinginu. Líklegt er að nýju þing-
mennirnir reyni að halda flokkn-
um á miðjunni.
Mestu skiptir þó að demókratar
beina nú sjónum sínum að kosn-
ingunum í Bandaríkjunum eftir
tvö ár. Líklegt er að erfiðara verði
fyrir fulltrúadeildarþingmenn, sem
sigruðu repúblikana í fyrradag, að
ná endurkjöri árið 2008 ef þeir
seilast of langt til vinstri fyrir
næstu kosningar. Forystumenn
demókrata í fulltrúadeildinni hafa
því beitt sér fyrir miðjustefnu með
það að markmiði að tryggja víð-
tækan stuðning demókrata og
höfða einnig til kjósenda sem
hneigjast til að styðja repúblikana.
Þannig vilja þeir leggja grunninn
að sigri demókrata í forsetakosn-
ingunum eftir tvö ár.
Óeining meðal demókrata
Eftir að demókratar hafa náð
meirihluta á þinginu er líklegt að
athyglin beinist meira að ágrein-
ingi í röðum þeirra í ýmsum mál-
um, meðal annars um hvað gera
eigi í Írak, hvort auka eigi út-
gjöldin til hersins og hækka
skatta.
Ekki er eining meðal demókrata
um hvað gera eigi í Íraksmálunum
og það eina sem hefur sameinað
demókrata í þeim efnum er and-
staðan við stefnu Bush-stjórn-
arinnar. Nokkrir þingmanna
demókrata í fulltrúadeildinni og
margir þeirra sem kusu þá í
fyrradag vilja að Bandaríkjamenn
kalli hersveitir sínar í Írak heim
tafarlaust.
Aðrir demókratar vilja ekki
setja nein tímamörk og segja að
heimkvaðningin eigi að ráðast af
frammistöðu íraskra öryggissveita.
Flestir fréttaskýrendur banda-
rískra fjölmiðla sögðu úrslit kosn-
inganna mikið áfall fyrir stjórn
Bush sem þyrfti að fallast á mikl-
ar breytingar á stefnu sinni, eink-
um í málefnum Íraks. „Eftir að
demókratar hafa náð meirihluta í
að minnsta kosti annarri þing-
deildanna og styrkt stöðu sína í
hinni verður Bush nær örugglega
undir miklum þrýstingi að endur-
skoða stefnu sína í málefnum
Íraks, ekki aðeins frá demókrötum
heldur einnig eigin flokki,“ sagði
fréttaskýrandi The New York
Times. „Jafnvel margir repúblik-
anar, sem héldu velli, eru orðnir
órólegir eftir harðan kosningaslag
og leita nú að nýrri stefnu.“
Bush forseti brást við úrslit-
unum með því að tilkynna í gær-
kvöldi að Donald Rumsfeld léti af
embætti varnarmálaráðherra, en
hann hafði sætt gagnrýni fyrir
framgöngu sína í Íraksmálunum.
Fréttaskýrendurnir sögðu að
demókratar þyrftu einnig að sýna
að þeir væru tilbúnir að fallast á
málamiðlanir.
Nú þegar repúblikanar hafa
ekki lengur bæði tögl og hagldir í
stjórnkerfinu í Washington stend-
ur Bush frammi fyrir því að staða
hans verður veik síðustu tvö árin í
embætti en demókratar þurfa
einnig að sýna að þeir geti breyst
„úr reiðum stjórnarandstöðuflokki
í valdaflokk sem getur unnið með
repúblikönum“ eins og fréttaskýr-
andi The New York Times orðaði
það.
The Wall Street Journal lagði
áherslu á að demókratar gerðu
sér grein fyrir því að repúblikanar
gætu beitt málþófi í öldungadeild-
inni og Bush beitt neitunarvaldi
sínu. „Almennt eru menn þeirrar
hyggju að tveggja ára pattstaða sé
líkleg,“ sagði blaðið.
aður fyrir Íraksstríðið
Reuters
ósendunum, einkum vegna stríðsins í Írak, og
vildu breytingar.

  !
 !"
"#$%&'#
()&$#  *
)%&+&')

%,-#
-&.
-+/
(0&+
10

()
)$&+&'2-( &3# &4%%)&#

(&$5()
# &4&$#  *
)%&+
5
-)
(-#
-

&#
&
+
#(%&#&6&/6&07 0%&# &'2&#
&#'% &/4
8 )&8#(
&#
-)%

(&+&9 (
+)

      #
$%!&'($!"
:)

%,-#
-

!
"# $%&$%'()*$
 0;%


   0;%
+,# " -. 
/)# )

-# 
7
(=
 >%
(&/
(0;%=0123

4-


0123

4-


5   0123

4-

+
5   )%*"+!%!
"#
 $%

 &#
 ' 
( 
)
kvöldi. Bush hafði gagnrýnt
demókrata harkalega í aðdrag-
anda kosninganna en í gær var
komið annað hljóð í strokkinn,
meiri sáttatónn einkenndi þá tal
manna og talsmenn Hvíta hússins
sögðu að forsetinn myndi vinna
með nýjum meirihluta á þingi, að
því að bæta hag landsmanna.
Greindi Bush frá því að hann
hefði hringt í bæði Emanuel og
Pelosi í gær og óskað þeim til
hamingju með sigurinn. Hann
hygðist eiga gott samstarf við
demókrata á þingi um öll helstu
mál, ekki síst þjóðaröryggismálin,
sem skiptu svo miklu máli á þess-
um hættutímum. Engu að síður
væru úrslitin vonbrigðim, enginn
þyrfti að velkjast í vafa um það.
inn bilbug á sér finna. Hann við-
urkenndi að úrslitin væru „mikil
vonbrigði“ en spáði því að repúbl-
ikanar næðu aftur meirihluta á
þingi eftir tvö ár.
George W. Bush Bandaríkja-
forseti tjáði sig um úrslitin – sem
óneitanlega eru mikill áfell-
isdómur yfir stjórn hans og um
leið mikið áfall fyrir hann – í gær-
að niðurstaðan væri afgerandi.
„Þessi úrslit eru skýr skilaboð til
Repúblikanaflokksins,“ sagði öld-
ungadeildarþingmaðurinn John
McCain, en hann þykir líklegur til
að verða frambjóðandi repúblik-
ana í forsetakosningum eftir tvö
ár.
John Boehner, leiðtogi repúbl-
ikana í fulltrúadeildinni, lét þó lít-
s og í
eng.
ta.
úrs í
a
krata-
m
tta
mó-
rir
blik-
stir
eild-
anuel,
emó-
aði þó
gn
að
u.
i
t
Ro-
tjóri
af
þingi
ndu
AP
Sigurvíma Nancy Pelosi, væntanlegur forseti fulltrúadeildar Bandaríkjaþings, á sigurhátíð demókrata í Washington í fyrrinótt. Við hlið henn-
ar eru, f.v.: Rahm Emanuel, Harry Reid, leiðtogi demókrata í öldungadeildinni, og Charles Schumer, öldungadeildarþingmaður frá New York.
a
Madrid, París. AP, AFP. | Úrslit kosninganna í
Bandaríkjunum „marka upphaf endaloka
sex ára langrar martraðar sem veröldin
hefur mátt upplifa“.
Þetta sögðu meira en 200 þingmenn er
tilheyra flokki sósíalista á Evrópuþinginu í
sameiginlegri yfirlýsingu.
Viðbrögð við niðurstöðum kosninganna í
Bandaríkjunum voru kannski ekki alls
staðar svona afgerandi en þó er ljóst að
víða um heim önduðu menn léttar, enda
hefur George W. Bush Bandaríkjaforseti
verið umdeildur í meira lagi. Mátti greina
að sumir teldu, að tími hefði verið tilkom-
inn að hann fengi á baukinn.
Sumir helstu bandamanna Bush – t.a.m.
Anders Fogh Rasmussen í Danmörku og
Shinzo Abe í Japan – veltu vöngum yfir því
hvaða áhrif þetta hefði á stefnu Bandaríkj-
anna í Írak og í utanríkismálum almennt.
Skiptar skoðanir í Írak
Skoðanir voru líka skiptar í Írak. Qais Abu
Ahmed, miðaldra súnnítí sem starfar í hús-
næðismálaráðuneyti landsins, harmaði úr-
slitin, enda væri íraski herinn ekki nægi-
lega öflugur til að sjá um öryggi í landinu.
„Jafnvel minniháttar heimkvaðning Banda-
ríkjahers myndi hafa alvarlegar afleið-
ingar. Borgarastríð myndi skella á, það
yrðu jafnvel framin fjöldamorð strax á
fyrsta degi,“ sagði hann.
Aðrir vonuðust til að sigur demókrata
myndi hraða brotthvarfi Bandaríkja-
manna. „Ég vil að Bandaríkjaher fari frá
landinu til að okkur Írökum verði kleift að
setjast niður saman og koma á stöðugleika
á ný,“ sagði sjítinn Ismail Khan.
„Martröð“ sem
nú er lokið?