Morgunblaðið - 09.11.2006, Side 42

42 FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Málþing um öldrunarlækningar - geðlækningar
á vegum Franska sendiráðsins á Íslandi, Geðlæknafélags Íslands,
Læknadeildar Háskóla Íslands og með aðild heilbrigðisráðuneytisins
í Hátíðarsal Háskóla Íslands -
mánudaginn 13. nóvember 2006 kl. 13:30-17:15
Fundarstjóri: Stefán B. Sigurðsson forseti læknadeildar Háskóla Íslands
Eru veikir aldraðir afskiptir? Ber okkur ekki að lækna aldraða?
Dagskrá
13:30 Setning: Siv Friðleifsdóttir, heilbrigðis - og tryggingamálaráðherra og
Nicole Michelangeli, sendiherra Frakka á Íslandi.
13:40 Hvernig undirbúum við efri árin? Hvernig er hægt að læra að
eldast? („The art of growing older“): Jean-Claude Monfort.
14:30 Fyrirkomulag á umönnun aldraðra og veikra í Frakklandi
Samhliða kynning tveggja franskra sérfræðinga í öldrunarlækningum
og -geðlækningum: Anne-Marie Mathieu og Jean-Claude Monfort.
15:30 Kaffihlé
16:00 Umönnun veikra og aldraðra einstaklinga á Íslandi; sjónarmið
öldrunarlæknisins; Pálmi V. Jónsson.
16:20 Umönnun veikra og aldraðra einstaklinga á Íslandi; sjónarmið
geðlæknisins; Ína Þórunn Marteinsdóttir.
16:40 Pallborðsumræður með fyrirlesurum og fulltrúa frá heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu.
Jean-Claude Monfort geðlæknir og öldrunarlæknir, yfirlæknir öldrunargeðdeildar í
París; háskólakennari í öldrunargeðlækningum frá 1990 í París, höfundur fjölda
greina og bóka um efnið.
Anne-Marie Mathieu öldrunarlæknir og yfirlæknir við Háskólasjúkrahús í París,
háskólakennari í öldrunarlækningum í París, höfundur fjölda greina um efnið.
Pálmi V. Jónsson öldrunarlæknir og sviðsstjóri öldrunarsviðs LSH, dósent í
öldrunarlæknisfræði við Læknadeild Háskóla Íslands.
Ína Þórunn Marteinsdóttir geðlæknir með reynslu í öldrunargeðlækningum frá 1992,
háskólakennari í öldrunargeðlækningum frá 1995 til 2000 í Uppsala (Svíþjóð).
Málþingið er einkum ætlað fagfólki sem vinnur með öldruðum en í raun snertir
viðfangsefni þess okkur öll og er aðgangur öllum frjáls og án endurgjalds.
Erindi og umræður fara fram á ensku.
Sími: 534 5200
Bæjarlind 4, Kópavogi
www.draumarum.is
NÓVEMBERTILBOÐ!
ALOE VERA GÆSADÚNSÆNG
20-30%
Stærð: 135x205 cm verð áður kr. 24.900
verð nú kr. 18.900
AFSLÁTTUR
�
��
�
��
�
��
��
�
��
�
�
� ��
�
�
�
�
�
JÓNAS Bjarnason efnafræðingur
ritar grein í Morgunblaðinu í gær,
þar sem hann gagnrýnir viðbrögð
undirritaðs við frétt um nýbirta grein
í vísindaritinu Science og fjallar um
ætluð endalok fiskveiða í heiminum
árið 2048. Hann telur viðbrögð mín
annaðhvort misskilning eða rang-
túlkun. Þar vísar hann til viðtals og
greinar í Morg-
unblaðinu um þetta efni
máli sínu til stuðnings
og telur sig þurfa að
árétta innihald um-
ræddrar vísindagreinar
svo ekkert fari milli
mála.
Annars vegar segir
Jónas að undirritaður
átti sig ekki á mikilvægi
líffræðilegs fjölbreyti-
leika lífríkis og fjöl-
breytileika erfðaefnis
fiskistofna. Að ganga á
hvort tveggja geti skað-
að verðmæta eiginleika nytjastofna.
Hins vegar fullyrðir Jónas að ekki sé
minnst á ofveiði í umræddri vís-
indagrein, en samt segir í grein minni
að höfundar hennar komist að þeirri
niðurstöðu „að ofveiði og mengun
hefðu leitt til þess að gengið hefði
verið á fjölbreytileika lífríkis sjávar
undanfarna áratugi“.
Hvað varðar fyrra atriðið, verður
að segjast eins og er að hér er ekki
um sjáanlegan ágreining að ræða.
Hafa verður í huga að viðbrögð
mín við frétt Morgunblaðsins tengd-
ust spá um hugsanlegt hrun allra
fiskveiða í heiminum, en ekki þann
þátt mála sem Jónasi er hugleikinn,
þ.e. hugsanleg áhrif valbundinna
veiða á erfðasamsetningu og end-
urnýjunargetu fiskistofna. Engu að
síður yfirsást Jónasi þó að í knöppu
viðtali Morgunblaðsins við mig kem-
ur fram að „Fjölbreytileiki í aldurs-
samsetningu t.d. þorsks við Ísland er
mikilvægur. Þung sókn
í langan tíma gengur á
fjölbreytileika innan
stofna og því er mik-
ilvægt að stilla veiðum í
hóf.“ Jónas veit því
mætavel að undirrit-
aður gerir sér fulla
grein fyrir því að erfða-
breytileikinn er afar
mikilvægur í fiskistofn-
um þó ekki liggi ljóst
fyrir hvernig best megi
tryggja hann með öðru
móti en vægari sókn.
Á undanförnum ár-
um hefur Hafrannsóknastofnunin
beint sjónum sínum að þessum þætti,
bæði með rannsóknum á erfðaefni
þorsks og veiðisögulegum rann-
sóknum.
Hin fullyrðing Jónasar, að ekkert
sé vísað til ofveiði í umræddri vís-
indagrein, finnst mér heldur fljót-
færnisleg.
Í lok samantektar greinarinnar
segir eftir að rætt er um hugsanleg
endalok fiskveiða um miðja þessa öld
(þýðing JS): „Engu að síður benda
gögn til á þessu stigi, að snúa megi
við þessari þróun“. Og í lok sömu
greinar segir: „Með því að byggja
upp á ný líffræðilegan fjölbreytileika
lífkerfa hafsins með sjálfbærri veiði-
stjórnun, mengunarvörnum, varð-
veislu mikilvægra búsvæða, og með
því að koma á svæðafriðunum, má ná
betri framleiðni og stöðugleika þeirra
gæða og gagns sem hafið er okkur
mannfólkinu.“ Það að til þurfi að
koma betri fiskveiðistjórnun á heims-
vísu, felur í sér að koma þarf í veg
fyrir ofveiði. Í því felst að draga þarf
a.m.k. tímabundið úr afla, vernda
valdar fiskislóðir, og stjórna veið-
arfæranotkun, allt eftir því sem við á.
Það að gengið kunni að vera á
erfðabreytileika þorskstofns og þar
með gæði hans með veiðum og al-
mennt talað að afrakstur þorsk-
stofnsins hafi ekki aukist á und-
anliðnum árum, er auðvitað
áhyggjuefni. Úrlausn þess krefst
skynsamlegrar umræðu allra hlut-
aðeigandi og markvissra aðgerða
stjórnvalda.
Um meintan misskilning
Jóhann Sigurjónsson svarar
grein Jónasar Bjarnasonar » Það að til þurfi aðkoma betri fisk-
veiðistjórnun á heims-
vísu, felur í sér að koma
þarf í veg fyrir ofveiði.
Jóhann Sigurjónsson
Höfundur er forstjóri
Hafrannsóknastofnunar.
ÞAÐ er þörf á því núna fyrir okk-
ur Hafnfirðinga þegar nær dregur
ákvörðun um stækkun álversins í
Straumsvík að vera á varðbergi
gagnvart tímabundnum tilraunum
Alcan til þess að hafa áhrif á skoð-
anir bæjarbúa tengdum álverinu og
hugsanlegri stækkun þess. Alcan á
næga peninga afgangs fyrir smá-
gjöfum handa Hafnfirðingum en lík-
lega eru þeir í dag að greiða bæj-
arbúum 600–700 milljónum lægra
gjald árlega en eðlilegt gæti talist
fyrir athafna- og áhrifasvæði sitt í
Straumsvík.
Rifjum frekar upp hvað Alcan
gerði fyrir bæjarbúa á 30 ára afmæl-
inu áður en við þiggjum gjafir sem
byggðar eru á þeirri hugmynd að
hægt sé að plata almenning í Hafn-
arfirði með smágjöfum rétt áður en
stærsta ákvörðun sem bæjarbúar
hafa nokkru sinni tekið verður tekin.
Ég hvet alla Hafnfirðinga til þess að
þiggja ekki neitt í dag sem þeim var
ekki líka boðið á 30 ára afmælinu
fyrir 10 árum. Skyndileg þátttaka ál-
versins í allskyns samfélagsmálum,
styrkir til íþróttastarfsemi skóla-
barna og núna síðast boð á stór-
tónleika Björgvins Halldórssonar
eru einfaldlega hlægileg tilraun til
þess að reyna að hafa áhrif á skoð-
anir bæjarbúa á síðustu stundu.
Hvar var þátttakan í samfélags-
málum og gjafirnar áður en Alcan
fékk áhuga á að stækka álverið í
Straumsvík? Hafnfirðingar eru
hugsandi fólk sem lætur ekki slá
ryki í augun á sér.
Alcan er með besta samning um
notkun á landi bæjarbúa sem nokk-
urt fyrirtæki í bænum hefur. Hið
svokallaða þynningarsvæði, sem
réttara er að kalla mengunarsvæði,
er í dag næstum því jafn stórt og allt
byggt land í Hafnarfirði (9,8 ferkíló-
metrar). Fyrir það að leggja Alcan
til lóðina sem álverið stendur á í dag
og mengunarsvæði sem er 9.800
hektarar fær bæjarsjóður 70 millj-
ónir á ári eða u.þ.b. 7.000 krónur á
hvern hektara. Eðlilegt verð fyrir
leigu á landi til dreifingar eða urð-
unar á úrgangi hvort sem það væri
frá hænsnabúi eða öðrum rekstri
væri líklega í kringum 50–100 þús.
krónur á hektarann ef ég ætlaði að
leigja mér slíkt landsvæði einhver-
staðar á Suður- eða Vesturlandi. Ef
við gætum hófsemi og förum fram á
50 þús. krónur fyrir hektarann strax
í dag ætti bæjarsjóður að fá 500
milljónir í tekjur af mengunarsvæð-
inu á ári. Það vantar því í dag u.þ.b.
430 milljónir til þess að álverið greiði
eðlilega fyrir mengunarsvæði sitt.
Fyrir utan auðvitað fasteignagjöld
sem ættu að vera u.þ.b. 200 milljónir
til viðbótar á ári, en vegna sérstakra
laga um álverið í Straumsvík fær
bæjarsjóður engin fasteignagjöld af
álversbyggingunum.
Álverið notar í framleiðslu sína ár-
lega 10 milljón rúmmetra af vatni
(Grænt bókhald Alcan 2004) sem
tekið er af vatnsforða bæjarlandsins.
Venjulegt gjald fyrir
rúmmetra af vatni til
atvinnustarfsemi eru
12 krónur hjá Vatns-
veitu Hafnarfjarðar.
Ef við gefum þeim 50%
afslátt af því að þeir
eru stórnotandi og
sækja vatnið sjálfir þá
ættu tekjur Vatnsveitu
Hafnarfjarðar af ál-
verinu að vera u.þ.b. 60
milljónir króna á ári.
Samkvæmt gögnum
sem ég hef undir hönd-
um greiddi Alcan 5 milljónir króna
til Vatnsveitu Hafnarfjarðar árið
2005 fyrir neysluvatn en ekki krónu
fyrir aðgang að vatnsforða bæjarbúa
til framleiðslunnar. Náttúruleg auð-
ævi eins og ferskt vatn sem notað er
til atvinnustarfsemi á ekki að vera
ókeypis.
Samkvæmt samningi eignaðist
Hafnarfjarðarbær höfnina í
Straumsvík fyrir nokkrum árum.
Frá og með þeim degi átti bærinn að
fá allar tekjur af höfninni í Straums-
vík. Enn sem komið er hefur bæj-
arsjóður ekki séð krónu og er skýr-
ing sú að allar tekjur af höfninni fari
í viðhald á henni.
Ef Alcan vill bæta ímynd sína í
bænum er rétt að fyrirtækið taki
upp veskið og fari að
greiða eðlilegt og sann-
gjarnt verð fyrir að-
stöðu sína hér í bæn-
um.
Reiknisdæmið er
einfalt:
Fasteignagjöld
200.000.000
Leiga á meng-
unarsvæði 500.000.000
Notkun á ferskvatni
til framleiðslu áls
60.000.000
Samtals á ári
760.000.000
Við Hafnfirðingar þurfum ekki
stærra álver, við þurfum hinsvegar
að gera þá kröfu að Alcan greiði
bæjarbúum sanngjarnt og eðlilegt
verð fyrir starfsemi sína. Við eigum
að gera kröfu um 760 milljónir á ári
frá og með þessu ári. Það er sjálf-
sögð og eðlileg krafa bæjarbúa. Að
bjóða skyndilega á tónleika og að
vera á síðustu stundu vænn við
menn og málleysingja er einfaldlega
fáránleg hegðun við þessar að-
stæður og jaðrar við vanvirðingu og
hroka gangvart almenningi í bæn-
um.
Manst þú eftir 30 ára afmæli
álversins í Straumsvík?
Pétur Óskarsson fjallar um
starfsemi Alcan og hugmyndir
varðandi hugsanlega stækkun
álversins í Straumsvík
Pétur Óskarsson
» Við Hafnfirðingarþurfum ekki stærra
álver, við þurfum hins-
vegar að gera þá kröfu
að Alcan greiði bæj-
arbúum sanngjarnt og
eðlilegt verð fyrir starf-
semi sína.
Höfundur er rekstrarhagfræðingur.
Fréttir í tölvupósti