Morgunblaðið - 22.11.2006, Side 36

36 MIÐVIKUDAGUR 22. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Hjalti Sig-urbjörnsson
fæddist í Reykjavík
8. júlí 1916. Hann
lést á elliheimilinu
Grund 12. nóv-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Sigurbjörn
Þorkelsson kaup-
maður í Vísi og
Gróa Bjarnadóttir
(fyrri kona hans).
Systkini Hjalta eru
Kristín, f. 1909 (lát-
in), Sólveig, f. 1911
(látin), Þorkell, f. 1912, Birna, f.
1913 (látin), Hanna, f. 1915,
Helga, f. 1917, Friðrik, f. 1923
(látinn), Ástríður, f. 1925 (látin),
Áslaug, f. 1930 (látin), og Björn,
f. 1931.
Hinn 25. ágúst 1957 kvæntist
Hjalti Önnu Einarsdóttur, f. 4.
nóv. 1921, d. 11. nóv. 1998. Anna
var dóttir Einars Jónssonar
vegaverkstjóra frá Sauðhaga í
Vallahreppi og Guðbjargar dótt-
ur Kristjáns bónda á Hauka-
brekku í Fróðárhreppi á Snæ-
fellsnesi. Börn Önnu og Hjalta
eru: 1) Þorkell Gunnar, kvæntur
Juliette Marion. 9) Þorsteinn.
Barnabarnabörnin eru orðin tíu.
Hjalti var við verslunarnám í
Verslunarskóla Íslands 1932–
1933, en sneri sér síðan að land-
búnaðarnámi og útskrifaðist sem
búfræðingur frá Hvanneyri árið
1936. Dvaldi síðan í Danmörku
og Noregi við nám í hænsna- og
refarækt. Árið 1938 gerðist hann
bóndi á Kiðafelli og bjó þar til
1941. Leigði hann þá búið og
fluttist til Reykjavíkur og vann
þar skrifstofustörf á skattstof-
unni og hjá Heildverslun Sverris
Bernhöfts. Á þessum tíma tók
hann mikinn þátt í íþróttalífi, að-
allega í skíðaíþróttum, en einnig
í frjálsum íþróttum og fimleikum
þar sem hann var um tíma í sýn-
ingarflokki ÍR.
Árið 1950 tók Hjalti svo aftur
við búinu á Kiðafelli og bjó þar
til ársins 2000. Hjalti var safn-
aðarfulltrúi Saurbæjarsóknar og
meðhjálpari, hann tók mikinn
þátt í sönglífi Kjósverja. Einnig
var hann fréttaritari Morg-
unblaðsins til margra ára.
Hjalti vann á rannsóknastofu
landbúnaðarins á Keldnaholti í
allmörg ár uns hann hætti þar
vegna aldurs.
Útför Hjalta verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Dagbjörtu Helga-
dóttur. Börn: Ragn-
ar Karel, Hjalti og
Jóhanna Helga. 2)
Sigurbjörn, kvæntur
Bergþóru Andr-
ésdóttur. Börn:
Hrafnhildur, Rakel
Rán og Hjalti Andr-
és. 3) Kristín, sam-
býlismaður Gunnar
Ovell. Börn Krist-
ínar og Kristins
Kristinssonar: Sig-
þrúður Ósk og
Ágústa Kristín. 4)
Björn, kvæntur Katrínu Cyrus-
dóttur. Börn: Baldur, Þorsteinn,
Cýrus. Börn Björns og Ragnhild-
ar Gunnarsdóttur: Sverrir Ljár
og Sævar Logi.
Börn Önnu af fyrra hjónabandi
með Þorvarði K. Þorsteinssyni:
5) Einar, kvæntur Hallfríði
Bjarnadóttir. Börn: Friðrik
Tryggvi, Þorsteinn og Anna Sig-
ríður. 6) Sigríður, gift Paul New-
ton. Börn: Anna Kristín og Þor-
steinn. 7) Margrét. Börn: Hjalti
með Gunnari Kristjánssyni og
Anna Björk með Árna Árnasyni.
8) Guðbjörg Anna, sambýliskona
Nú ertu farinn, elsku Hjalti, átta
árum síðar en mamma. Þá sagist þú
vilja fara þar sem þú bjóst aldrei við
að lifa hana. Hún var þín ást og líf
ásamt öllum ykkar börnum og öllum
hinum börnunum og einstæðingum
sem dvöldu á okkar fallega heimili á
Kiðafelli. Það var þitt líf, sérstaklega
eftir að mamma kom með fjögur
börn að Kiðafelli, sem varð yfirfullt
af fólki. Ekki bara börnum heldur
líka af unglingum, einstæðingum
sem þurftu athvarf og verkafólki
sem var að vinna í nágrenninu. Ég
kom sex ára að Kiðafelli frá Reykja-
vík, þar sem ég hafði leikið mér á
götum borgarinnar, upp til sveitar
þar sem bara allt var hræðilega
hættulegt sem mínu sex ára litla
hjarta fannst þá. Hundurinn, kýrn-
ar, hestarnir og skjáturnar voru
óargadýr fyrir mitt litla hjarta. En
ekki leið langur tími þar til þessi
sömu óargadýr urðu mitt líf, mínar
ær og kýr. Þá kenndirðu mér nöfnin
á kindunum og kúnum, hestunum og
tíkinni. Eftir það héldum við saman
skýrslu um öll dýrin. Sátum á kvöld-
in eftir langan vinnudag og gerðum
saman skýrslur um dýrin okkar.
Fundum upp nöfn á gimbrarnar,
kálfana og folöldin. Vigtuðum lömbin
á haustin og skrásettum allt í fjár-
bókina. Mældum nytina úr kúnum
og settum í skýrsluna. Svo fékk ég
lokins að ríða Jarp og Jörp. Þá hafð-
irðu gefið okkur Möggu Ljósálf sem
við fengum saman, sem var keyptur
handa okkur undan Nökkva, en ég
þóttist auðvitað allaf eiga ein. Hann
varð fljótlega bara fyrir litlu börnin
því ég gat riðið þínum hestum sem
ekki voru fyrir alla, enda kenndirðu
mér að sitja hest. Það var líka farið á
kappreiðar saman að Arnarhamri,
gæðingar reyndir á móti gæðingum
sveitunga. Skemmtilegar stundir
þegar riðið var með sveitungum um
Kjósina. Svo þurfum við að gera við
girðingar og halda kindunum, þeim
Helgu, Vænu og Gránu, fyrir utan
túnin. Svo kom sláttur og þá þurfti
snemma að kenna einhverjum að
keyra John Deerinn og svo Rússann,
því það þurfti að koma heyinu inn.
Náði ekki alveg niður á pedalann, en
samt. Svo þurfti að mjólka kýrnar
morgna og kvölds, við systur vildum
gera það líka, ekki bara þvo kúnum,
líka að setja mjaltavélarnar á Bellu,
Hyrnu, Skjöldu og allar hinar. Það
varð að margra ára starfi að hugsa
saman um elsku kýrnar og kindurn-
ar. Svo þurftum við að aga yngri
börnin og kenna þeim. Enda lærðu
þau að vera með í skýrsluhaldinu og
hjálpa til við mjaltir.
Við fengum líka kjamma og leggi
eftir haustferðir í sláturhúsið, svo við
gátum sett upp okkar eigið bú í Ásn-
um. Svo fórum við saman til að lesa
af lömbunum og fylgjast með vigt-
inni svo við gætum skráð allt á ærnar
heima í fjárbókinni. Oftast voru tutt-
ugu manns í heimili og þú tókst því
bara sem sjálfsögðum hlut.
Svo komu menntaskólaárin og
alltaf var sjálfsagt að ég fengi allt
sem hægt var að veita. Stundum get-
ur það verið lán í lífinu þegar maður
missir foreldri og fær annað í stað-
inn, sem bara passar betur við tíma
og stað í lífi ungrar sálu. Það varst
þú, Hjalti, það besta sem gat komið
inn í líf mitt á þessum tímapunkti.
Hjalti var sannur sjálfstæðismað-
ur og reyndi að kenna okkur það,
enda vorum við hlynnt Sjálfstæðis-
flokknum öll systkinin ung að árum.
Síðan þroskuðumst við og sum urðu
ekki sjálfstæðismenn. Þó mikið hafi
verið reynt var aldrei rifist við okkur
um að hafa ekki haldið uppi merkj-
um Sjálfstæðisfokksins.
Eftir langa ævi með fjölda barna
og annarra sem hann hafði komið til
manns eða hugsað um, sat hann samt
uppi í tveggja manna herbergi á
Grund þar sem ekki var pláss fyrir
börnin að heimsækja eða sitja við
dánarbeð. Þú vildir deyja 11. nóvem-
ber, sama dag og Anna konan þín og
Gróa mamma þín. Fyrir ári, hinn 11.
nóvember, sögðum við að þar fór í
verra, nú yrðirðu að bíða í heilt ár.
Og hvað gerðir þú, jú, beiðst í eitt ár.
En við fengum gott níræðisafmæli í
sumar sem var takmarkið að geta átt
saman. Það eru ekki allir sem ná að
fá 90 góð ár. Ég og við öll hin hefðum
viljað eiga þið lengur með okkur, en
þú vildir fara. Vona að allir þeir sem
þú vildir hitta hinum megin hafi tek-
ið á móti þér. Við söknum þín, sem
erum hér enn.
Guðbjörg Þorvarðardóttir.
Bróðir minn, Hjalti bóndi á Kiða-
felli, er látinn, níræður að aldri.Við
áttum það sameiginlegt fyrir utan
bróðurkærleika að hafa mikinn
áhuga á landbúnaði, enda varð hann
okkar ævistarf, en fyrirmynd og
hvatning Hjalta bróður ýtti mjög
undir þann áhuga minn. Hjalti lauk
búfræðinámi á Hvanneyri 1936 og
fetaði ég í fótspor hans þar síðar.
Hann hélt svo til náms í Danmörku
og Noregi í loðdýrarækt, alifugla-
rækt og jarðrækt. Þegar hann kom
heim frá námi hóf hann búskap á
Kiðafelli. Sem ungur drengur fylgd-
ist ég með því af áhuga og aðdáun
hvernig Hjalti byggði upp búskap
sinn með ýmsum nýjungum sem
hann hafði kynnst erlendis. Hann
kom upp mjög nýtískulegu refabúi
og rak það með miklum glæsibrag og
fékk ýmis verðlaun fyrir gæði skinn-
anna. Hann kom sér líka upp mynd-
arlegu gæsabúi. Fyrir á Kiðafelli var
lítið kúabú sem Hjalti hófst handa
við að efla. Túnin voru lítil og víða
þakin stórgrýti. Stórvirk tæki til
jarðabóta voru ekki aðgengileg á
þessum tíma, hvorki jarðýtur né
gröfur og engin dráttarvél í allri
sveitinni. Hjalti losaði því frá stór-
grýtinu með skóflu og haka að sumr-
inu og notaði síðan veturinn til að
lyfta björgunum upp á sleða með
handsnúnum gálga á þrífæti og lét
hross sín draga þau út fyrir túnið.
Þar er skýringin á grjótflákunum
sem sjást víða umhverfis heimatúnin
á Kiðafelli. Merkilegust finnst mér
þó í minningunni jarðræktin sem
Hjalti stundaði. Hann plægði og
herfaði að sjálfsögðu allt með hest-
um. Hann ræktaði belgjurtir, ertur
og rauðsmára með höfrum til græn-
fóðurs og vallarfoxgrasi og háliða-
grasi til túnræktar. Belgjurtafræið
var smitað með tilheyrandi gerlum
og náði Hjalti ótrúlega mikilli upp-
skeru af þessum blöndum. Þegar ég
síðar lærði búfræði á Hvanneyri, sá
ég hversu langt Hjalti var á undan
sinni samtíð í jarðræktinni. En um-
heimurinn var ekki á því að veita
Hjalta bónda brautargengi. Heims-
styrjöldin síðari skall á og loðskinna-
markaðurinn hrundi. Bretavinnan
lokkaði til sín nær allt vinnufært
fólk, svo að Hjalti, einyrkinn, fékk
hvergi vinnufólk. Hann hætti því bú-
skapnum meðan á stríðinu stóð en
tók svo aftur til óspilltra málanna að
því loknu. Þá bætti hann við sauð-
fjárbúskap og hrossarækt og varð
þekktur fyrir verðlaunahrúta sína og
afbragðshross því hann hafði glöggt
auga fyrir kostum búfjár. Hann var
þó ekki lengi einn því að hann giftist
Önnu Einarsdóttur 1957 og barna-
hópurinn þeirra á Kiðafelli óx. Nú er
einn sonurinn bóndi þar og aðrir
niðjar sjá um ferðamannaþjón-
ustuna og leigu á niðjum hestanna
góðu. Á skólaárunum vann ég oft á
sumrin fyrir Hjalta á Kiðafelli og eitt
sumar treysti hann mér fyrir bú-
rekstrinum þegar hann þurfti að
sinna öðrum verkefnum. Leiðsögn
Hjalta og þekking á búskap fylgdu
mér á langri skólagöngu í búvísind-
um og í starfi æ síðan. Aðrar ótal
góðar minningar um hann Hjalta
bróður minn ætla ég að geyma og
gleðjast yfir í huganum, en minning-
in um góðan bróður fyrnist ekki. Við
Anna sendum börnum hans og fjöl-
skyldum þeirra innilegar samúðar-
kveðjur.
Björn Sigurbjörnsson.
Mig langar í nokkrum orðum að
minnast vinar míns og móðurbróður
Hjalta Sigurbjörnssonar, bónda á
Kiðafelli í Kjós, eða Hjalta frænda
eins og mér var tamt að kalla hann.
Fyrstu minningarnar eru tengdar
dvöl minni sem barns og unglings í
sumarbústað með foreldrum mínum
á Kiðafelli. Þá þurfti oft að leita til
Hjalta með eitt og annað, t.d. að fá
lánaðan hest til útreiða eða ef eitt-
hvað þurfti að lagfæra í sumarbú-
staðnum eða bílnum þá var sent eftir
Hjalta og öllu bjargaði hann með sín-
um rólega og yfirvegaða hætti. Svo
fékk maður að hjálpa til við búskap-
inn í heyskap, moka flórinn í fjósinu
o.fl. og kynntist ég þá Önnu konu
Hjalta og stóra barnahópnum
þeirra.
Það fór ekki á milli mála hversu
umhugað Hjalta var um að föður sín-
um, „afa“, systkinum og frændfólki
liði vel í Kjósinni. Á ferð um Kjósina
var gott að geta tengt sig við Kiðafell
og segjast vera frændi Hjalta því þá
urðu allir hlutir auðveldari enda
greinilegt að Hjalti var vel liðinn í
sveitinni. Þótt fyrstu kynni af Hjalta
bónda hæfust með þeim hætti að fá
hest lánaðan urðu kynnin lengri og
meiri, ekki síst vegna þess að undir
handarjaðri Hjalta vaknaði áhuginn
á hestamennsku og hrossarækt og
öllu sem því tilheyrir. Deildum við
því áhugamáli saman og úr því varð
vinátta og samstarf sem ég minnist
með þakklæti.
Nokkur kaflaskil urðu í hesta-
mennskunni hjá mér þegar ég keypti
af Hjalta hryssuna Hervöru frá
Kiðafelli árið 1986, en hún var úr
ræktun Hjalta sem hófst þegar hann
eignaðist hryssuna Ernu frá Kiða-
felli sem var undan Nökkva frá
Hólmi og Grímu frá Hólum sem var
af Svaðastaðastofni. Erna fékk 1.
verðlaun á Landsmóti á Þingvöllum
1958. Ég fékk áhuga á þessu hrossa-
kyni og hóf að rækta hross undan
Hervöru og hef fengið undan henni
nokkur úrvals reiðhross. Hjalti
fylgdist vel með framvindu hrossa-
ræktarinnar og fórum við oft saman
á kynbótasýningar til að fylgjast
með gengi afkvæma Hervarar. Þar
var Hjalti í essinu sínu, þekkti alla og
ekki síst dómarana og hver veit
nema nærvera Hjalta hafi haft góð
áhrif á kynbótadóminn. Þá fannst
Hjalta líka gaman að því að Hugrún
Jóhannsdóttir, dótturdóttir Sólveig-
ar systur Hjalta, skyldi sýna hrossin.
Hugrún rekur ásamt eiginmanni sín-
um hrossabú í Austurkoti við Selfoss
en hún tók líka sín fyrstu spor í
hestamennskunni á Kiðafelli.
Í hestamennskunni brýndi Hjalti
oft fyrir mér að fara ekki of geyst,
gefa yrði hrossinu tíma, trippið yrði
ekki gæðingur á einu augnabliki.
Þessi ráð voru bæði dýrmæt og rétt-
mæt og reyndust mér vel. Hann gaf
líka góð ráð um meðferð brjóstbirtu
á hestbaki sem voru af sama toga,
þar yrði að gæta hófs og fara ekki of
geyst. Ungur gaf ég honum það lof-
orð að eiga alltaf lögg eftir á pel-
anum þegar ég riði í hlað á Kiðafelli
og var ávallt við það staðið í mörgum
sleppitúrum og ferðalögum sem oft-
ast enduðu í hlaðinu hjá Hjalta.
Þó Hjalti færi kannski ekki oft á
hestbak sjálfur í seinni tíð, sem þó
kom fyrir, fylgdist hann með ferðum
mínum og hafði ég það fyrir sið að
senda honum ávallt ferðaplanið fyrir
hestaferð sumarsins ef hann ætti
kost á að kíkja á okkur. Ein slík ferð
verður ógleymanleg en þá var ferð-
inni heitið á Snæfellsnes sumarið
1992. Hjalti hafði fengið sent ferða-
planið en meira var ekki um það rætt
fyrr en komið var af stað þá birtist
Hjalti á grænu Lödunni með svefn-
poka og skjalatösku í aftursætinu og
slóst með í för þótt ekki færi hann á
hestbak. Hann var svona yfir og allt
um kring, kom gjarnan við á bæj-
unum þar sem náttstaður var fyr-
irhugaður og heilsaði upp á bænda-
fólkið og liðkaði fyrir komu
ferðahópsins eða hann keyrði í veg
fyrir okkur í áningarstað, kannaði
hressleika hópsins og brjóstbirtustig
og stillti af eftir því sem honum þótti
ástæða til. Alltaf var gaman að njóta
þægilegrar og skemmtilegar nær-
veru og félagsskapar Hjalta.
Mjög kært var á milli Áslaugar
móður minnar og Hjalta og fann
maður það oft hversu umhugað hon-
um var um litlu systur sína en hún
var 14 árum yngri en Hjalti. Þessi
umhyggja færðist síðan yfir á mig og
mína fjölskyldu. Hann fylgdist vel
með uppvexti barna minna og ekki
leiddist honum þegar Áslaug dóttir
mín fór að keppa á hestamótum á
hesti sem var úr hans ræktun. Hafði
Hjalti oft á orði að hún minnti hann
um margt á Áslaugu systur sína. Þá
voru einnig notalegar stundir sem
við Magnús, sonur minn, áttum í
græna sófanum hjá Hjalta að horfa á
heimsmeistarakeppnina í fótbolta
eða aðra stórleiki, þar sem ekki náð-
ist sjónvarp í sumarbústaðnum.
Hjalti var alltaf aufúsugestur í
sumarbústaðnum, fyrst hjá foreldr-
um mínum og svo hjá okkur Krist-
ínu. Þótt foreldum mínum væri lítið
gefið um tóbaksreyk var það alltaf
sjálfsagt að Hjalti kveikti sér í vindli,
því vindlareykur frá Hjalta var allt
annars eðlis en venjulegur tóbaks-
reykur og engu líkara en heilagur
andi svifi þar með á tóbaksskýi.
Hjalti var gleðimaður, hógvær og
virðulegur og kunni að njóta þeirrar
Guðs gjafar sem lífið er. Það var svo
gott andrúm í kringum hann, mikil
jákvæðni og gleði og stutt í hlátur og
grín.Við Kristín þökkum fyrir allar
góðu samverustundirnar sem við átt-
um með Hjalta og sendum börnum
hans og fósturbörnunum innilegar
samúðarkveðjur. Minningin um
Hjalta frænda lifir áfram og hestar
úr hans ræktun verða traustir reið-
skjótar fjölskyldunnar á næstu ár-
um. Skál, frændi. Hvíl í friði.
Sigurbjörn Magnússon.
Ég man hve ég var stoltur af því
sem drengur að eiga föðurbróður
sem var bóndi á fjölskyldujörðinni
Kiðafelli í Kjós. Hjalti hafði meiri
áhrif á mig en liggja í augum uppi og
meiri en hann sjálfur gerði sér grein
fyrir. Frá fyrstu tíð skynjaði ég þá
umhyggju sem elskulegur faðir minn
Hjalti Sigurbjörnsson
Sunnuvegur í Hafn-
arfirði er kyrrlát gata,
einbreið með tólf hús-
um og liggur á milli Hverfisgötu og
Mánastígs. Samhliða að neðanverðu
liggur Tjarnarbrautin opin út að
læknum en að ofanverðu liggur
gamla Álfaskeið með hraunið á aðra
hönd og ævintýri í klettum, gjótum
og hellum.
Sunnuvegurinn er hjartastaður
okkar, sannkölluð sólskinsgata. Þar
ólumst við upp á 7. og 8. áratug 20.
aldar í húsi númer átta. Skáhallt á
móti bjó Guðrún Pálsdóttir ásamt
Sigga eiginmanni sínum og börnun-
um þeirra sex. Saman áttu þau jafn-
stóran barnahóp og mamma og
pabbi og nánast öll á sama aldri.
Samgangur milli húsanna var því
Guðrún Pálsdóttir
✝ Guðrún Páls-dóttir fæddist í
Hafnarfirði 21.
ágúst 1930. Hún
andaðist á hjarta-
deild LSH við
Hringbraut 8. októ-
ber síðastliðinn og
var útför hennar
gerð frá Hafn-
arfjarðarkirkju 17.
október.
mikill, mæðurnar á
sama aldri, báðar
heimavinnandi, góðar
vinkonur og meira að
segja skyldar í þriðja
lið, frá Hellu í Hafn-
arfirði.
Guðrún Pálsdóttir
var hjartahlý og glæsi-
leg kona, yfirveguð í
skapi og kyrrlát í fasi.
Hún var mamma
bernskuvina okkar og
heimili hennar og
Sigga var okkur alltaf
opið. Nú er sá tími lið-
inn en eftir stendur minningin um
það sem var: sólskinsgata með hlý-
legum húsum í einum hnapp þar sem
hlaupið var um garða og klifrað yfir
veggi, bernskuspor til allra átta, og
fyrir miðri mynd stendur Rúna á
tröppunum fyrir framan hús númer
sjö, og við ærslafull og glöð, á leiðinni
inn til hennar í upprúllaðar pönnu-
kökur með sykri.
Fyrir hönd okkar systkinanna á
Sunnuvegi 8 viljum við koma á fram-
færi þökkum fyrir gengin spor og
færa Sigga og börnunum hans öllum
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Jón Özur og Snorri Rafn
Snorrasynir.