Morgunblaðið - 28.12.2006, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 2006 25
Með frumvarpi til laga umstofnun Bókmennta-sjóðs, sem samþykkthefur verið í ríkis-
stjórn, er stigið enn eitt mikilvægt
skref í þá átt að styrkja
stoðkerfi lista- og
menningarlífs í land-
inu.
Í frumvarpinu er
gert ráð fyrir að Bók-
menntasjóður taki við
hlutverki Bókmennta-
kynningarsjóðs, Menn-
ingarsjóðs og Þýðing-
arsjóðs. Helsta
markmið laganna er að
stuðla að frekari
grósku í bókmenningu
hér á landi og að beina
stuðningi ríkisins í ein-
faldan, gagnsæjan og
skilvirkan farveg, m.a. með því að
fækka sjóðum.
Með einum sjóði er þess vænst að
hægt verði að styðja betur bók-
menningu í landinu. Það fé sem til
þessa hefur runnið til bókmennta úr
mörgum sjóðum verður nú veitt í
einn öflugan sjóð, Bókmenntasjóð.
Á undanförnum árum hefur
margt verið gert til að efla stuðning
við listir og listsköpun. Samhliða
auknum framlögum hefur verið
stefnt að því að gera stuðnings-
kerfin skilvirkari og markvissari.
Tónlistarsjóður og
kvikmyndasamningur
Á síðasta ári tók Tónlistarsjóður
til starfa en með tilkomu hans var
stuðningur við íslenska tónlist auk-
inn til muna. Nú fyrir skömmu voru
síðan tekin tvö mikilvæg skref til
viðbótar til eflingar íslensku tónlist-
arlífi. Annars vegar með stofnun út-
flutningsskrifstofu íslenskrar tón-
listar og hins vegar með ákvörðun
um að lækka virðisaukaskatt af
geisladiskum niður í 7%.
Með þessu er verið að styrkja ný-
sköpun íslenskrar tónlistar en einn-
ig styðja við bakið á
hinni stórkostlegu
útrás íslenskra tón-
listarmanna.
Í haust var einnig
undirritað sam-
komulag við kvik-
myndagerðarmenn
um stuðning við ís-
lenska kvikmynda-
gerð næstu fjögur ár-
in. Með því
samkomulagi var
jafnframt mótuð
stefna um stóraukinn
stuðning við fram-
leiðslu á íslensku
sjónvarpsefni. Sú áhersla end-
urspeglast einnig í þeim drögum að
þjónustusamningi við Ríkisútvarpið
sem nú liggur fyrir. Í þeim samn-
ingi er lögð sú kvöð á Ríkisútvarpið
að stórauka vægi innlends efnis í
dagskrá sinni.
RÚV verður m.a. gert skylt að
styrkja og efla til muna sjónvarps-
þátta-, kvikmynda- og heim-
ildamyndagerð með því að kaupa og
sýna efni frá sjálfstæðum framleið-
endum.
Á sama tíma var tekin ákvörðun
um að hlutfall endurgreiðslu fram-
leiðslukostnaðar sem fellur til hér á
landi verður hækkað úr 12% í 14%.
Frá því endurgreiðsla fram-
leiðslukostnaðar var tekin upp árið
2001 hafa alls um 600 milljónir verið
greiddar út til 33 verkefna. Það er
ekki síst þessu að þakka að margar
alþjóðlegar stórmyndir hafa verið
framleiddar hér á landi að hluta. Má
þar nefna stórmynd Clints East-
woods Flags of our Fathers sem
frumsýnd var fyrir jól. Slík fram-
leiðsla er ekki einungis mikilvæg
tekjulind fyrir íslenska kvikmynda-
gerðarmenn heldur stuðlar sömu-
leiðis að aukinni fag- og verkþekk-
ingu innan greinarinnar.
Bókmenntir
og bókmenntaarfur
Nú er röðin komin að bókmennt-
unum, sem eru helsti hornsteinn
okkar menningararfs og menning-
arlífs, og ber að líta á frumvarpið
um Bókmenntasjóð í því samhengi.
Þegar hafa verið teknar mikilvægar
ákvarðanir sem munu styrkja stöðu
íslenskunnar og vil ég nefna sam-
einingu íslenskustofnana í eina öfl-
uga stofnun, Stofnun Árna Magn-
ússonar í íslenskum fræðum. Í
fjárlögum næsta árs kemur einnig
fram rík áhersla á eflingu þjóðlegra
greina við Háskóla Íslands og er
stuðningur við þær aukinn um 40
milljónir króna milli ára.
Stofnun Bókmenntasjóðs fellur
vel að þessari áherslu á íslenska
tungu. Þegar málum hefur verið
komið fyrir með þessum hætti er
brýnt að huga að frekari eflingu
sjóðsins á næstu árum.
Markvissari stuðningur
við listir og menningu
Eftir Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur » Það fé sem til þessahefur runnið til
bókmennta úr mörgum
sjóðum verður nú veitt í
einn öflugan sjóð, Bók-
menntasjóð.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Höfundur er menntamálaráðherra.
uskort, at-
di 36 sinn-
ætti en loft
ngton
nry Kiss-
a stjórn-
Nixon-
aða slök-
unum,
tórveld-
níunda
mhald af.
ýni fyrir
mn-
sam-
m and-
hefði
i Evrópu
r skipt-
heims-
En eins og blaðið New York Tim-
es rifjaði upp á vefsíðu sinni í gær
komst sagnfræðingurinn John Lew-
is Gaddis við Yale-háskóla að þeirri
niðurstöðu í nýlegri bók, að samn-
ingarnir hefðu reynst gildra fyrir
Sovétríkin vegna áherslu þeirra á
mannréttindi og örvað andstæðinga
þeirra til að láta mótstöðu sína í ljós.
Íþróttastjarna á yngri árum
Ford, sem kallaði sig Jerry Ford,
var fæddur í bænum Omaha í
Nebraska og bjó um 210 km austur
af Los Angeles í Kaliforníu ásamt
eiginkonu sinni Betty. Hún vann
hugi og hjörtu kjósenda þegar hún
skýrði frá baráttu sinni við brjósta-
krabbamein en hún glímdi síðar við
áfengissýki og beitti sér gegn þeim
vágesti sem forsetafrú.
Ford var þingmaður fyrir Michig-
an þar sem hann hafði á yngri árum
verið íþróttastjarna áður en hann
lauk lagaprófi frá Yale-háskóla.
Hann var skírður Leslie Lynch
King yngri en tók nafn stjúpföður
síns sem var sölumaður hjá máln-
ingarfyrirtæki sem barðist í bökk-
um eftir kreppuna miklu 1929.
Ford leit mjög upp til stjúpföður
síns en fyrirleit föður sinn, efna-
mann sem honum fannst hafa svikið
fjölskylduna.
Ford gegndi herskyldu fyrir sjó-
herinn í síðari heimsstyrjöldinni,
1939–1945, og þótti flekklaust
mannorð hans og sú staðreynd að
hann var óumdeildur þingmaður,
fremur en afburða stjórnviska og
innsæi, eiga stóran þátt í að Nixon
skipaði hann varaforseta 1973.
Ford þótti þannig heiðarlegur og
grandvar maður, eiginleikar sem fá-
ir tengdu við Nixon eftir að Water-
gatemálið tók að vinda upp á sig.
Ronald nokkur Reagan skoraði
hann á hólm í forkosningum fyrir
útnefningu repúblikana fyrir for-
setakosningarnar 1976 en hafði ekki
erindi sem erfiði. Ford var valinn
frambjóðandi flokksins og valdi með
sér Bob Dole sem varaforseta.
Tapaði fyrir Jimmy Carter
Ford urðu á fræg mismæli í kosn-
ingabaráttunni gegn demókrat-
anum Jimmy Carter þegar hann í
sjónvarpskappræðum sagði Austur-
Evrópu ekki undir stjórn Sovétríkj-
anna. Hann var frjálslyndur í mörg-
um efnum og þótti fæla frá íhalds-
sama kjósendur með stuðningi
sínum við fóstureyðingar, svo eitt-
hvað sé nefnt. Hann var hógvær að
eðlisfari og lýsti því eitt sinn yfir að
hann væri Ford en ekki Abraham
Lincoln, forsetinn sem batt enda á
þrælahald og leiddi norðurríkin til
sigurs í Þrælastríðinu.
Líkt og George W. Bush átti eftir
að gera með vel heppnuðum hætti í
forsetakosningunum gegn Al Gore
árið 2000 kom Carter fram sem
maður Suðurríkjanna er bar hags-
muni trúaðra kjósenda og þeirra
sem töldu sig svikna af valdhöfum
fyrir brjósti. Carter varð forseti en
evangelistar gerðust honum frá-
hverfir og sneru sér að Reagan fjór-
um árum síðar. Þótti það kaldhæðni
örlaganna að náðun Nixons, manns-
ins sem skipaði hann forseta, skyldi
hafa kostað hann sigurinn.
Sextán árum síðar, árið 1996, var
Dole forsetaefni repúblikana en tap-
aði fyrir Bill Clinton sem náði end-
urkjöri. Sá veitti Ford frelsisorðu
forsetaembættisins árið 1999, eina
æðstu viðurkenningu landsins.
AP
inn Ford situr fyrir aftan Nixon forseta í jan-
om að hann yrði varaforsetaefni Reagans.
að
m og
æði
var
0 at-
Ford.
g almennt gjald fyrir keilu-
og hjartaþræðingu hækk-
úr 5.280 í 5.880 kr. Komu-
æslustöðvar verða óbreytt.
in hafa sum hver ákveðið
önnur hafa ýmist ákveðið
r höndunum, eða hafa ekki
u fjárlaga, og því ekki tekið
örðun um hækkanir. Þann-
ig er t.d. staðan í Hafnarfirði, þar sem
ljóst er að hækka þarf tekjur bæjarins af
ýmsum þjónustugjöldum um 30 milljónir
á næsta ári, en ekki hefur verið ákveðið
hvernig staðið verður að þeirri hækkun.
Sundferðin hækkar um 25%
Gjaldskrá fyrir þjónustu á vegum
Reykjavíkurborgar hækkar í mörgum til-
vikum um 8,8% nú um áramót. Þannig
hækkar t.d. þjónusta frístundaheimila,
þjónustugjöld í félags- og þjónustumið-
stöðvum aldraðra, og dagvistargjöld hjá
leikskólum.
Gjaldskrá vegna máltíða í grunnskól-
um hækkar einnig um 8,8%, en skólarnir
hafa frelsi til að hækka minna ef þeir geta
náð hagræðingu á móti. Hækkunin nær
einnig til grunnfjárhæðar fjárhagsað-
stoðar Reykjavíkurborgar, sem mun
hækka um 8,8% frá áramótum.
Verðskrá sundlauga í Reykjavík munu
einnig hækka um að meðaltali 8,8%, en
hækkunin verður breytileg eftir flokkum.
Þannig munu stakar ferðir fullorðinna
hækka úr 280 kr. í 350 kr., eða um 25%,
en stök ferð fyrir börn lækkar úr 120 kr. í
100 kr., eða um 16,6%. Tíu miða kort fyrir
fullorðna hækkar um 10%, úr 2.000 kr. í
2.200 kr., en verð á tíu miða kortum barna
verður áfram 800 kr.
Sorphirðugjald hækkar um 23%
Tilkynnt hefur verið að sorphirðu-
gjaldið í Reykjavík muni hækka um
22,9%, og mun kostnaður við hverja
tunnu fara úr 10.010 kr. í 12.300 kr. Guð-
mundur B. Friðriksson, skrifstofustjóri á
skrifstofu neyslu og úrgangs á umhverf-
issviði Reykjavíkurborgar segir að stefn-
an sé sú að sorphirðugjaldið standið í
auknum mæli undir kostnaði við sorp-
hirðu, í dag standi það einungis undir
rúmum helmingi. Stefnan sé að þeir sem
noti þjónustuna greiði fyrir hana, í stað
þess að hún sé greidd með útsvari. Út-
svar mun þó ekki lækka á móti.
Rafmagnsverð til neytenda mun einnig
hækka um áramótin. Orkuveita Reykja-
víkur ætlar að hækka raforku til almenn-
ings um 2,4%, en það hefur verið óbreytt
sl. 2 ár. Orkuveitan mun einnig hækka
verð á köldu vatni um 12,2%, en hækk-
unin er lögbundin og í samræmi við
breytingar á byggingarvísitölu, sam-
kvæmt upplýsingum frá Orkuveitu
Reykjavíkur.
Reykjavíkurborg mun lækka fast-
eignaskatt um 10%, en þar sem fast-
eignamat íbúðarhúsnæðis mun að jafnaði
hækka um 10% á sama tíma koma breyt-
ingarnar út á sléttu fyrir borgarbúa.
Að mestu óbreytt í Kópavogi
Gjaldskráin mun að mestu haldast
óbreytt hjá Kópavogsbæ á komandi ári.
Engar breytingar eru fyrirhugaðar á
þjónustugjöldum fyrir frístundaheimili,
dagvistargjöldum hjá leikskólum eða
verði á skólamáltíðum, og útsvar og fast-
eignagjöld munu haldast óbreytt. Þó er
gert ráð fyrir 7% hækkun á sorphirðu-
gjaldi og lóðaleigu hjá bæjarfélaginu frá
og með 1. janúar nk.
in gefur en hin tekur
anir á gjaldskrá á meðan ríkið dregur úr skattbyrði með því að lækka tekjuskatt og auka persónuafslátt
Morgunblaðið/Golli
ugunum í Reykjavík lækka um tæp 17% um áramótin, en fullorðnir
Hækkunin á gjaldskrá sundstaða yfir línuna er um 8,8%.
Morgunblaðið/Þorkell
Hækkandi sorphirðugjöld Gjöld fyrir sorphirðu munu hækka um tæp 23% í
Reykjavík, og verða 12.300 kr. á hverja tunnu. Hækkunin í Kópavogi verður 7%.
Í HNOTSKURN
» Tekjuskattur mun lækka umeitt prósentustig, í 35,72%, um
áramótin. Persónuafsláttur hækk-
ar í 32.150 kr. á mánuði.
» Gjaldskrá fyrir megnið afþjónustu Reykjavíkurborgar
mun á sama tíma hækka um 8,8%. Í
Kópavogi helst gjaldskráin óbreytt
og ekki hefur verið tekin ákvörðun
um hækkanir í Hafnarfirði.
» Einstaka liðir hækka ummeira en 8,8% hjá Reykjavík-
urborg. Sorphirðugjald mun
hækka um 23%, og verð á köldu
vatni um 12,2%. Þá hækkar raf-
orkuverð til neytenda um 2,4%.