Morgunblaðið - 02.03.2007, Qupperneq 32

32 FÖSTUDAGUR 2. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÓSKAUPPFYLLING?
Róttækar skipulagshugmyndirkoma iðulega róti á hugi fólks.Nýjar stórbyggingar eða veg-
ir eru oft mjög umdeildar fram-
kvæmdir, eins og nýleg dæmi sanna.
Það er þess vegna ekki við öðru að bú-
ast en að það verði umdeilt, þegar lagt
er til að gríðarlegar landfyllingar
verði gerðar vestur við Granda og Ör-
firisey til að reisa þar heilt hverfi með
6.000 íbúum.
Ekki fer á milli mála að byggð á
þessum stað myndi stuðla að því að
þétta byggðina í borginni, hægja á
vexti hennar til austurs og styrkja
mjög miðborgina. Og vafalaust yrði
hverfið vinsælt eins og bryggjuhverf-
in, sem hafa verið byggð eða eru í
byggingu á nokkrum stöðum á höfuð-
borgarsvæðinu. Hitt er svo annað mál
að nærtækari kostur til þéttingar
byggðar í vesturhluta borgarinnar
liggur fyrir og hefur gert lengi; Vatns-
mýrin.
Sérfræðingar hafa varað við byggð
á landfyllingum á þessum slóðum,
annars vegar vegna veðurfars og
ágangs sjávar og vegna hugsanlegs
landsigs hins vegar. Þetta eru þættir,
sem gæta verður vel að, eigi að fram-
kvæma hugmyndir sem þessar, ekki
sízt varnir gegn flóðum.
Á móti hefur verið bent á að lóðir í
nágrenninu, í Grandahverfi og á norð-
anverðu Seltjarnarnesi, hafi verið með
þeim dýrari á höfuðborgarsvæðinu,
sem bendi til að fólk vilji búa á þessum
slóðum þrátt fyrir vindstrenginn ill-
ræmda úr Hvalfirði.
Ástæðan fyrir háu lóðaverði við
ströndina er þó líklega ekki sízt útsýn-
ið. Hvað segja þeir, sem nú búa við
sjávarsíðuna ef heilt hverfi verður
byggt á milli þeirra og Esjunnar? Er
ekki hætt við að hljóð heyrist úr
horni?
Þeirri spurningu er jafnframt
ósvarað, hvernig eigi að koma umferð
6.000 íbúa til og frá hverfinu eftir þeim
þröngu aðalumferðaræðum, sem fyrir
eru, þ.e. Mýrargötu og Hringbraut.
Má ekki ætla að lífsgæði þeirra, sem
fyrir eru í gamla Vesturbænum og í
Grandahverfi, skerðist að einhverju
leyti vegna stóraukinnar umferðar
með tilheyrandi slysahættu? Og þá er
reyndar ótalin sú gríðarlega umferð
stórra grjótbíla, sem væntanlega er
nauðsynleg ef gera á uppfyllingu af
þessari stærðargráðu.
Aðrir geta litið svo á að það sé já-
kvætt fyrir þessi grónu hverfi að dýrt
og eftirsótt bryggjuhverfi verði reist á
landfyllingu; það kunni að hækka
verðið á þeirra eigin fasteignum.
Á málinu eru augljóslega margar
hliðar. Vafaatriðin eru hins vegar svo
mörg, að sú spurning hlýtur að vakna
hvort nokkurt vit sé í að skipuleggja
hverfi sem þetta án þess að leita álits
íbúa hverfanna, sem næst eru. Það
helgast ekki sízt af því að þegar fólk
keypti eignir í þessum hverfum, gekk
það út frá forsendum, sem þessi fram-
kvæmd myndi gjörbreyta.
Það er með öðrum orðum hæpið að
fylla upp í sjóinn án þess að óskir íbú-
anna séu um leið uppfylltar.
EISTAR KJÓSA Á NETINU
Eistar hafa tekið forustu í því aðtaka rafræna tækni í þjónustu
lýðræðisins. Í þingkosningunum, sem
þar verða haldnar á sunnudag, verð-
ur rafræn atvæðagreiðsla heimiluð á
netinu. Í frétt í Morgunblaðinu í gær
var vitnað í Ulle Madise, sem á sæti í
yfirkjörstjórn Eistlands, og sagði
hann að þetta væri í fyrsta skipti sem
bindandi atkvæðagreiðsla færi fram
á netinu í kosningum til þjóðþings.
Í fréttinni kemur fram að Eistar
hafi verið fljótir að tileinka sér upp-
lýsingatæknina og riðið á vaðið með
rafrænar sveitarstjórnarkosningar í
október árið 2005.
Rafræna atkvæðagreiðslan hófst á
mánudag og lauk á miðvikudag. Kjós-
endur geta síðan ógilt rafræna at-
kvæðið mæti þeir á kjörstað á sunnu-
dag og kjósi aftur. Öryggis- og
samvinnustofnun Evrópu fylgist með
framkvæmd rafkosninganna og mun
meta hvort tryggt hafi verið að þær
hafi farið fram með nægilega lýðræð-
islegum hætti. Kveðst stofnunin
reyndar hafa spurningar um öryggi
hinnar rafrænu atkvæðagreiðslu.
Ísland hefur alla burði til að taka
forustuna í því að þróa rafrænt lýð-
ræði og nota það til þess að leggja
fleiri mál beint í hendur kjósenda –
iðka beint lýðræði í stað fulltrúalýð-
ræðis.
Talsmaður rafræns lýðræðis í Eist-
landi bendir á að Eistar hafi litla
ástæðu til að vantreysta rafrænum
kosningum. Þeir treysti netinu nú
þegar fyrir fjárhagslegum gögnum
með rafrænum skattskilum og milli-
færslum í gegnum netbanka. Sömu
forsendur gilda hér á landi. Íslend-
ingar telja fram á netinu og stunda
þar bankaviðskipti. Hvers vegna
ættu kosningar ekki sömuleiðis að
geta farið fram á netinu á Íslandi?
Frumkvæði Eista lýsir sér ekki að-
eins í rafrænu lýðræði. Á leiðtoga-
fundi Atlantshafsbandalagsins í Riga
í haust kom fram að leggja ætti sér-
staka áherslu á varnir gegn tölvu- og
nethernaði, þ.e. árásum á tölvu- og
netkerfi bandalagsins og aðildarríkj-
anna. Þar kom einnig fram að í Eist-
landi ætti að setja á stofn miðstöð þar
sem þróa ætti slíkar varnir. Spyrja
má hvort Ísland, með vaxandi hug-
búnaðariðnað og umtalsverða þekk-
ingu á þessu sviði, ætti ekki einnig
erindi í slíkt samstarf.
Hér þarf að huga að tvennu. Aug-
ljóst er að það ber að nýta þá mögu-
leika, sem ný tækni veitir til að færa
valdið til kjósenda. Fulltrúalýðræði
er fyrirkomulag, sem er til komið af
þeirri einföldu ástæðu að hingað til
hefur verið of flókið og umfangsmikið
að bera einstök mál undir kjósendur.
Þau rök eiga ekki lengur við. Hitt er
einnig ljóst að nýta ber þau tækifæri,
sem fyrirliggjandi þekking og tækni-
kunnátta veitir. Eistar eiga hrós skil-
ið fyrir hvað þeir eru komnir langt í
þessum efnum. Íslendingar ættu að
fylgjast vel með þessari tilraun
Eista.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
HÁSKÓLASJÓÐUR Eimskipa-
félags Íslands veitti í gær í annað
sinn námsstyrki til doktorsnema við
Háskóla Íslands. Veiting styrkj-
anna byggist á sameiginlegri vilja-
yfirlýsingu sjóðsins og HÍ um að
nýta sjóðinn til að styðja stúdenta í
rannsóknartengdu framhaldsnámi
og eru á fjórða tug doktorsnema
sem stunda rannsóknir með stuðn-
ingi Háskólasjóðs.
Alls bárust 96 umsóknir til út-
hlutunarnefndar, þar af flestar í
verkfræði og raunvísindum. Lárus
Thorlacius, prófessor í raunvísinda-
deild HÍ og formaður úthlutunar-
nefndar Háskólasjóðs, sagði við af-
hendinguna ánægjulegt að sjá
hversu margar vandaðar umsóknir
bárust og bætti við að nefndinni
hafi verið vandi á höndum að velja á
milli, og sjá fjölda umsókna sem
ekki var hægt að veita brautar-
gengi. „Þessar umsóknir bera vott
um þann kraft og þá breidd sem býr
í háskólanum og hljóta að vekja
bjartsýni á að háskólinn fái náð
þeim háleitu markmiðum sem við
höfum sett okkur um árangur í al-
þjóðlegu rannsóknarstarfi,“ sagði
Lárus.
Í úthlutunarnefnd sitja, auk Lár-
usar, Halldór J. Kristjánsson
bankastjóri Landsbankans, Guð-
mundur Þorgeirsson prófessor,
Helga M. Ögmundsdóttir prófess-
or, Margrét Hallgrímsdóttir þjóð-
minjavörður og Sigrún Aðalbjarn-
ardóttir prófessor. Vísindanefnd
háskólaráðs annaðist faglegt mat
og flokkun á umsóknum auk þess
sem kallað var eftir skriflegum um-
sögnum sérfæðinga á viðeigandi
sviðum um öll verkefnin. Var þau
m.a. metin út frá gæði verkefnis út
frá vísindalegu gildi, frammistöðu
stúdents í námi og rannsökum ot
tengslum verkefnis við fræðisvið
leiðbeinanda.
Í ár voru veittir styrkir til verk-
efna sem áætlað er að ljúki á tíma-
bilinu frá hausti 2008 fram á haust
2010 og fengu fjórtán dok
ar nýja styrki, og af þeim
erlendir. Tvö af verkefnun
sviði hugvísinda, þrjú í féla
um, fjögur í heilbrigðisvís
fimm á sviði verkfræði og
inda. Þau eru jafn fjölbrey
eru mörg, allt frá nærin
barna til kennilegra ran
rafefnafræðilegum ferl
vinnumarkaðslöggjafar
sambandsins.
Styrkirnir eru veittir
tveggja og þriggja ára o
staka verkefna nemur han
2,5 milljónum króna fyrs
gert er ráð fyrir sambæri
hæð á næstu árum. Heilda
úthlutunar er um 75 mi
sextán styrkir voru veit
framhaldsverkefna. B
„Það sem hér hefur
mun bera ríkulega
Fjórtán nýir styrkir úr Háskólasjóði Eimskipafélags Í
Við afhendingu Fjórtán doktorsnemar fengu styrki upp á 2,5 m
Alls voru þrjátíu styrkir
veittir úr Háskólasjóðn-
um fyrir um 75 milljónir
króna og af þeim eru
sextán vegna framhalds-
verkefna. Afhendingin
fór fram í Hátíðasal Há-
skóla Íslands
SAMRÆMING fjöl-
skyldulífs og atvinnu er
megininntak rannsóknar
Gyðu Margrétar Péturs-
dóttur, doktorsnema í fé-
lagsvísindum, sem fékk
styrk til eins árs úr Há-
skólasjóðnum. „Þar sem
Ísland er svolítið sér á
báti, vinnutími er langur
og Íslendingar eiga mikið
af börnum miðað við aðrar
þjóðir, þá mun rannsóknin nýtast til að hjálpa
okkur í þessu hlutverki,“ segir Gyða Mar-
grét. „Það vilja allir vera úti á vinnumark-
aðnum – eða það virðist vera vilji fólks – en á
sama tíma hefur fólk mikinn metnað fyrir því
að hlúa vel að börnunum sínum.“
Verkefnið felst í umfangsmikilli rannsókn
á vinnumenningu, kynjatengslum og fjöl-
skylduábyrgð. Þrjú svið á vinnumarkaði
verða skoðuð sérstaklega, þ.e. stofnanir á
vegum Reykjavíkurborgar, hugbúnaðarfyr-
irtæki, skyndibitastaðir og matvöruverslanir.
Á hverju sviði verður valinn hópur vinnu-
staða til nánari skoðunar. „Ég tek viðtöl við
stjórnendur og starfsfólk á vinnumark-
aðinum, með ólíkan bakgrunn og menntun,
og kanna hvað hindrar og hvað stuðlar að far-
sælli samræmingu fjölskyldulífs og atvinnu.“
Í verkefninu verður sjónum m.a. beint að fjöl-
skyldu- og jafnréttisstefnu fyrirtækja í ljósi
ytri breytinga á markaði. Gyða segir kann-
anir hafa sýnt að úrræði sem starfsfólki
standa til boða til að samræma fjölskyldulíf
og atvinnu eru oft illa nýtt og mun rann-
sóknin beina sjónum að þeim öflum sem þar
eru að verki. Heildarnálgun rannsóknarinnar
eru breytingar á vinnumenningu og fé-
lagslegri merkingu vinnunnar í kjölfar al-
þjóðavæðingar og harðnandi samkeppni á
vinnumarkaði.
Gyða Margrét Pétursdóttir
Fjölskyldulífið
og atvinnan
Gyða Margrét
Pétursdóttir
„ÞAÐ hefur verið sýnt
fram á að tjáningarskrif,
s.s. hjá einstaklingum með
krabbamein og astma-
sjúklingum, verða til þess
að auka lífsgæði og
minnka streitu,“ segir Sig-
ríður Sjöfn Ágústsdóttir,
doktorsnemi í fé-
lagsvísindum, um rann-
sóknarverkefnið „Áhrif
tjáningarskrifa á karla
sem greinst hafa með krabbamein í blöðru-
hálskirtli“.
Krabbamein í blöðruhálskirtli er hægfara
krabbamein sem getur haft í för með sér
verulega sálræna streitu og skert heilsu-
tengd lílfsgæði hjá körlum, sérstaklega hjá
þeim sem eiga erfitt með að tjá tilfinningar
sínar. Krabbameinið er það algengasta hjá
körlum hér á landi og eru um 180 sem grein-
ast árlega, og er nýgengi hærra hér á landi
en t.a.m. á Norðurlöndum.
Sigríður Sjöfn segir krabbameinið afar
streituvaldandi, s.s. sökum afleiðinga af með-
ferð, og getur því haft mikil áhrif á lífsgæða
karlmanna. „Hægt er að ímynda sér að það
séu miklar hömlur í umhverfinu svo karl-
menn geta ekki tjáð sig frjálslega um krabba-
meinið. Því teljum við að þeir geti haft gagn
af þessari tegund af meðferð,“ segir Sigríður
sem fékk styrk til tveggja ára, en reiknar
með að rannsóknin taki um þrjú ár. „Við von-
umst til að geta sýnt fram á gildi þessarar
meðferðar en hún er mjög hagkvæm, og auð-
velt að koma henni við.“
Rannsóknin mun kanna tilgátur um að
karlar sem greinst hafa með krabbamein í
blöðruhálskirtli, sem fá af handahófi íhlutun
sem fólgin er í tilfinningatjáningu muni finna
fyrir minni sálrænni streitu og meiri lífs-
gæðum.
Sigríður Sjöfn Ágústsdóttir
Eykur lífsgæði og
minnkar streitu
Sigríður Sjöfn
Ágústsdóttir
„SPUR
gildi ra
nokku
gera fr
rannsó
er að n
ákveðn
á krab
hverju
húðkra
Christ
hlaut t
Háskó
stjórnp
æxlum
frá líf-
versita
ánægð
ið á vo
ar. Aðs
rannsó
Verk
og star
litfrum
segir li
snemm
sem fo
húð, au
inlegu
Mitf er
semi fo
nauðsy
Vitað e
sortuæ
varðar
Prae
ast við
flögu t
stjórna
fást up
stjórna
stigi og
Chri
Ma
pró