Morgunblaðið - 03.04.2007, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 3. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Jónína VigdísKristjánsdóttir
Schram fæddist á
Vesturgötu 36 í
Reykjavík 14. júní
1923. Hún lést í
Reykjavík 28. mars
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Lára Jónsdóttir
Schram húsmóðir,
f. 30.10. 1896, d. 8.3.
1985, og Kristján
(Ellertsson) Schram
skipstjóri, f. 11.10.
1895, d. 8.2 1984.
Systir Vigdísar var Magðalena, f.
14.9. 1926, d. 13.1. 1973.
Vigdís giftist 17. júní 1943
Ragnari Tómasi Árnasyni, stór-
kaupmanni og síðar útvarpsþul, f.
13.3. 1917, d. 3.3. 1984. Foreldrar
hans voru Kristrún Tómasdóttir
Hallgrímsson, síðar Benediktsson
píanóleikari, f. 7.6. 1878, d. 18.9.
1959, og Árni Benediktsson stór-
kaupmaður, f. 3.12. 1887, d. 10.4.
1964. Börn Vigdísar og Ragnars
eru: 1) Kristján Tómas læknir og
prófessor, f. 15.11. 1943, maki
Hrafnhildur Ágústsdóttir hjúkr-
unarfræðingur, f. 3.12. 1945, börn
þeirra eru: a) Hólmfríður Hildur,
f. 23.5. 1967, maki William G.
Schmidt, börn þeirra eru Kristján
Ragnar, f. 9.6. 1999, Magnús Þór,
f. 16.11. 2000, Þór Alexander
Gert, f. 14.11. 2005, b) Vigdís
Vaka, 24.9. 1971, fyrri maki How-
ard Boulton, f. 16.11. 1971, d. 11.9.
2001, sonur þeirra er Frederick
18.8. 1970, börn þeirra eru Ingi-
mar Tómas, f. 13.11. 1992, og
Kristrún, f. 23.3. 1995, c) Kristján
Tómas, f. 6.12. 1978, og d) Selma
Lára, f. 10.12. 1993. 4) Ásta Krist-
rún námsráðgjafi, f. 25.8. 1952,
maki Valgeir Guðjónsson tónlist-
armaður, f. 23.1. 1952. Börn
þeirra eru a) Árni Tómas, f. 9.5.
1977, b) Tómas, f. 17.12. 1987, d
17.12. 1987, c) Arnar Tómas, f.
10.5. 1989, og d) Vigdís Vala, f.
9.3. 1993. 5) Hallgrímur Tómas
viðskiptafræðingur, f. 25.1. 1961,
maki Anna Haraldsdóttir íþrótta-
kennari, f. 2.9. 1959. Börn þeirra
eru: a) Ragnar Tómas, f. 2.2. 1986,
b) Haraldur Tómas, f. 24.8. 1990,
og c) Erla Guðbjörg, f. 9.2. 1996.
Vigdís ólst upp á Vesturgötu
36b og bjó þar með fjölskyldu
sinni til ársins 1958. Þá flutti fjöl-
skyldan að Jörva við Vesturlands-
veg á Ártúnshöfða. Árið 1968
flutti fjölskyldan að Rauðalæk 29
þar sem Vigdís bjó til æviloka.
Vigdís lauk prófi frá Versl-
unarskóla Íslands árið 1940 og
starfaði um þriggja ára skeið á
Morgunblaðinu. Hún var lækna-
ritari á Rannsóknastofu Háskól-
ans frá árinu 1968 til ársins 1993.
Hún stundaði mikið hesta-
mennsku og hannyrðir og var
kunn fyrir mikinn áhuga sinn á
ættfræði og sögu. Hún var félagi í
Thorvaldsensfélaginu og Grikk-
landsvinafélaginu.
Útför Vigdísar verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Tómas, f. 25.1. 2001,
síðari maki Gavin
Burke, f. 2.10. 1972,
dóttir Annika Mary,
f. 7.12. 2006, c) Þór-
unn Lára Kristjáns-
dóttir, f. 14.2. 1973,
maki Benjamin Zim-
mermann, f. 26.12.
1973, dætur þeirra
eru Ella Soffía, f.
27.11. 2001, Nína
Lára, f. 13.4. 2004,
og Sundy Soffía, f.
11.8. 2006, og d)
Kristín Ásta, f. 12.11.
1982. 2) Lára Margrét hagfræð-
ingur, f. 9.10. 1947. Börn Láru og
Ólafs Grétars Guðmundssonar
læknis eru: a) Anna Kristín, f. 26.3
1966, maki Hjörleifur Kvaran, f.
1951. Börn Önnu Kristínar og Sig-
urðar Böðvarssonar eru Lísa Mar-
grét, f. 3.7. 1987, Eysteinn, f.
14.12. 1990, og Bjarki, f. 13.1.
1997. b) Ingvi Steinar, f 24.3.
1973, maki Sigrún Guðný Mark-
úsdóttir, f. 14.9. 1968, barn þeirra
er Anika, f. 10.5. 2003. c) Atli
Ragnar, f. 14.3. 1976, maki Elín
Valgerður Margrétardóttir, f.
9.10. 1972. 3) Árni Tómas læknir,
f. 19.1. 1950, maki Selma Guð-
mundsdóttir píanóleikari, f. 26.10.
1950. Börn þeirra eru: a) Guð-
mundur Tómas, f. 21.1. 1969, d.
27.11. 1994, sonur hans og Ólafar
Sigríðar Valsdóttur er Guð-
mundur Tómas, f. 27.4. 1995, b)
Ragnar Tómas, f. 28.8. 1970, maki
Sigríður Freyja Ingimarsdóttir, f.
Miðvikudagurinn 28. mars var sól-
bjartur og fagur, vorið handan við
hornið. Við sjúkrabeðinn voru börn,
tengdabörn og barnabörn. Kveðju-
stundin nálgaðist óðfluga. Fallegir
geislar gægðust inn um gluggann,
fyrir utan sat þröstur á grein. Tákn-
rænt. Einkennilega friðsæl stund. En
samt svo erfið. Árin flugu hratt í
gegnum hugann, viðburðarík ævi
senn á enda runnin. Dugmikil og stolt
kona hafði frá áramótum barist hetju-
lega, þráði meiri tíma, hún skyldi og
hún ætlaði. En baráttan tók sinn toll.
Hún sættist loks við örlögin, viss um
að finna frið og ástvini hinum megin. Í
fjarlægð myndi hún fylgjast stolt með
afkomendum sínum.
Hvers vegna voru kveðjulokin svo
ljúfsár? Árin höfðu flogið fram, ótal
gleðistundir, en samt svo margt
ógert. Úr þessu yrði engu breytt og
engu bætt við. Kannski var það lexía
fyrir framtíðina? Æðsta takmark
mömmu var að koma börnum til
manns. Hún kunni að ögra og hvetja
til dáða: „Ef sverð þitt er stutt,
gakktu þá feti framar.“ Ekki vert að
hrósa um of, gæti slaknað á klónni og
værukærðin færst yfir. En barna-
börnin skyldu njóta ástar, hlýju og
vinarþels í enn ríkari mæli.
Hún var hafsjór af fróðleik um
liðna tíma, óþreytandi að segja sögur.
Ást og virðing fyrir þeim sem á undan
gengu. Reykjavík á fyrri árum, Vest-
urgatan og Vesturbærinn í ljóma
skútuskipstjóra og sjómanna. Húsið á
Eyrarbakka og tónlistin hans pabba.
Stolt að vera borin og barnfæddur
Reykvíkingur í marga ættliði. Og allt
það góða skyldi hún kenna þeim sem
á eftir kæmu.
Hallgrímur Tómas Ragn-
arsson, Anna Haraldsdóttir.
Þegar ég minnist Vigdísar Schram
tengdamóður minnar streyma fram
fjölmargar jákvæðar minningar um
kynni okkar og samveru á liðnum
áratugum. Fyrsta fund okkar bar að
á þann hátt, sem mér er alltaf minn-
isstæður. Þá bjó fjölskyldan á Jörva á
Ártúnshöfða en þangað höfðu þau
Ragnar og Nenna ákveðið að flytja
ásamt börnum og hrossum, árið 1958,
eftir að hestahald var ekki lengur
leyft inni í bænum. Árni Tómas, son-
ur þeirra, og ég vorum byrjuð að
draga okkur saman og hann hafði
boðið mér í reiðtúr. Þegar við snerum
heim í hlað aftur var Nenna þar fyrir
og reyndi ég hvað ég gat að bera mig
vel þegar ég brölti af baki, lítt vön
hestum, og kynnti mig svo fyrir
henni. Frá fyrstu tíð vakti hún virð-
ingu mína og hrifningu fyrir glæsi-
leika, fallegt fas og trausta skaphöfn.
Hún hafði erft fríðleika Schramfjöl-
skyldunnar í bland við svipmikið útlit
móðurfólks síns, í báðar ættir komin
af rótgrónum Vesturbæingum, ein-
stöku sómafólki sem ég átti eftir að fá
að kynnast í gegnum tíðina og læra
mjög vel að meta. Þetta var einkum
sjómannsfólk sem búið hafði í Vest-
urbænum og á Seltjarnarnesi í marga
ættliði, á bæjum eins og Miðseli,
Ráðagerði, Gróttu og Hlíðarhúsum,
en þó fyrst og fremst við Vesturgötu
og Stýrimannastíg. Nenna var afar
fjölskyldurækin kona, sem kom m.a.
fram í einstaklega nánu og þéttu sam-
bandi hennar við foreldra sína, þau
Láru og Kristján Schram á Vestur-
götu 36B, en í því fjölskylduhúsi
bjuggu þau Ragnar og Nenna frá
upphafi sambúðar sinnar þar til þau
fluttust á Jörva, og þar fæddust þeim
fjögur elstu börnin. Nenna kynntist
Ragnari innan við tvítugt og má segja
að hann hafi komið eins og riddari á
hvítum hesti inn í líf hennar og sigrað
hjarta hennar í einu vetfangi. Sagan
af fyrstu kynnum þeirra og aðdrag-
anda ævilangrar sambúðar var æv-
intýri líkust. Frá því og svo mörgu
fleiru, sem tengdist lífi þeirra og fjöl-
skyldu, kunnu þau Nenna og Ragnar
afar vel að segja í lifandi, litríkri frá-
sögn.
Fjölskylda Ragnars var ekki
minna spennandi en hinar gamal-
grónu reykvísku ættir Nennu. Ragn-
ar átti ættir að rekja til Hússins á
Eyrarbakka en einnig til presta og
lækna frá Grenjaðarstað og Hólmum
í Reyðarfirði, að ógleymdum sjó-
mönnum og bændum sem voru föð-
urfólk hans úr Arnarfirðinum. Þessi
fjölskyldutengsl voru Nennu afar
dýrmæt. Samband hennar við Krist-
rúnu tengdamóður sína var kærleiks-
ríkt og náið og bjó Kristrún inni á
þröngt skipuðu heimili þeirra hjóna á
Vesturgötu um nokkurra ára skeið og
hélt þar bæði uppi hljóðfæraslætti og
söng auk þess sem hún sat við útsaum
á gullfallegum veggteppum. Kristrún
var ein af fyrstu menntuðu píanóleik-
urum landsins og afar listfeng kona.
Fáir hafa haldið merki hennar og
minningu meira á lofti en Nenna.
Hún stuðlaði einnig að því að öll börn
þeirra Ragnars eignuðust sitt hvert
af veggteppum Kristrúnar og prýða
þau nú stofur margra heimila. Sjálf
lærði Nenna margt af tengdamóður
sinni og var m.a. orðin mjög slyng við
útsaum auk þess sem ég hygg að
margar mataruppskriftir hennar hafi
komið úr Húsinu á Eyrarbakka í
gegnum tengdamömmu og var hún
óspör á að miðla þeim. Hún kenndi
mér m.a. að elda jólarjúpurnar með
aðferð sem ég held enn í heiðri.
Síðasta aðfangadagskvöld er mér
eftirminnilegt fyrir þær sakir að þá
var Nenna með okkur, sem búum nú
á Vesturgötu 36B, glöð og kát, og átti
vart orð til að lýsa því hvað rjúpurnar
mínar hefðu heppnast vel. Þá var nú
gaman að vera til.
Eftir fráfall Ragnars árið 1984 hélt
Nenna áfram búi á Rauðalæk 29. Þá
kom það sér vel hversu vinmörg hún
var og vinsæl því einvera átti lítt við
hana, svo félagslynd sem hún var.
Síðastliðið ár var viðburðaríkt, hún
naut þess að fara í brúðkaupsferð til
Írlands í brúðkaup Vigdísar nöfnu
sinnar og sonardóttur. Um mitt sum-
ar fór hún með okkur fjölskyldunni
upp á Snæfellsjökul á vélsleða og
nokkrum vikum síðar í Spánarferð
með vinkonum sínum. En oft bregður
sumri skjótt. Snemma í janúar veikt-
ist Nenna illa og náði sér ekki á strik
á ný þrátt fyrir bestu umönnun þeirra
sem hana önnuðust og umhyggju
barna, barnabarna og vina sem
streymdu til hennar. Afi Bonni hefði
orðið níræður 13. mars síðastliðinn.
Nenna náði því að halda upp á daginn
umvafin allri fjölskyldunni í veislu á
heimili Hallgríms og Önnu. Það var
dýrmæt stund. Ömmu Nennu verður
sárt saknað en minning hennar lifir.
Selma Guðmundsdóttir.
Nenna tengdamóðir mín hefur nú
kvatt okkur og lagt í sína síðustu för.
Ég kynntist henni fyrir rúmum þrjá-
tíu árum þegar ég kom í heimsókn á
Rauðalækinn, nýbakaður heitmaður
„draumadísar pabba síns“, Ástu
Kristrúnar. Mér var tekið vel og með
miklum höfðingsskap af þeim Nennu
og Ragnari Tómasi og aldrei gleymist
jólamáltíðin þegar tengdasonurinn
verðandi bragðaði rjúpur í fyrsta sinn.
„Er ekki sósan frábær?“ spurði Bonni
með landsþekktri bassaröddu og sínu
íbyggna brosi og leyndi sér ekki stolt-
ið. Á Rauðalæknum kynntist ég sönn-
um heimsborgurum sem ræktuðu
samband sitt við liðna tíð, hefðir og
arfleifð feðranna og mæðranna af
mikilli alúð. Hér fóru saman góðar
gáfur og listræn sýn á lífið.
Tónlist skipaði veigamikinn sess á
heimilinu og Bonni opnaði mér dyr í
þann hjartfólgna fjársjóð sinn. Þrátt
fyrir að mín eigin tónlist væri ekki á
nótum Isis og Osiris var henni tekið af
lifandi áhuga. Að því kom að ég stjórn-
aði gerð hljómplötu með gömlum rev-
íulögum. Þá var nú ekki komið að tóm-
um kofunum á Rauðalæknum! Ég var
leiddur inn í tíðarandann og sögur
sagðar af leikurum og listamönnum og
útvarpsfólki sem settu þennan hluta
íslenskrar menningarsögu í alveg
spánnýtt samhengi.
Nenna Schram var skarpgreind
kona, minnug svo af bar og frásagn-
arsnjöll. Gamli Vesturbærinn, sem
rætur hennar standa svo djúpt í, vakn-
aði til lífsins í frásögnum svo skýrt
fram settum að jaðraði við kvikmynd.
Það sama gilti þegar bar á góma hina
dramatísku fjölskyldusögu Ragnars
Tómasar, langt aftur á 19. öldina. Hún
Nenna var fræðimaður í eðli sínu og
hefði með sínum góðu gáfum getað
klifið akademísk standbjörg að vild,
en tíðarandinn í kringum seinna stríð
var slíkur að hún lét sér nægja versl-
unarskólaprófið sitt. Hún var alla tíð
sígrúskandi og margfróð um allar þær
ættir sem að fjölskyldunni standa,
ekki aðeins um nöfn og vensl, heldur
líka um söguna, ævi og örlög fólksins á
bak við nöfnin.
Nenna var glæsileg kona, bæði í fasi
og á velli, á þann hátt sem við tengjum
stundum við hefðarfólk. Og það var
það sem hún var: Hefðarfrú í öllum
hugsanlegum merkingum orðsins.
Staðföst á sínu og sjarmerandi húm-
oristi í senn, hjálpsöm með afbrigðum
og raungóð. Góð amma! Ég kveð
tengdamóður mína með söknuði um
leið og ég tileinka henni og Ragnari
Tómasi á útfarardegi hennar lag sem
ég hef nýverið samið við ljóðið „Sól
stattu kyrr“ eftir Sigurð Sigurðsson
frá Arnarholti. Ljóðið hefur alltaf ver-
ið nátengt Nennu og Ragnari Tómasi
og er í huga barna þeirra eins konar
tákn fyrir ástarsól þeirra hjóna.
Sól stattu kyrr! Þótt kalli þig sær
til hvílu – ég elska þig heitar.
Þú blindar mín augu, en þú ert mér svo kær
og eins hvort þú skín, eða bæn minni neitar.
Ég sæki þér nær, þótt þú færir þig fjær
þótt þú fallir í djúpið mitt hjarta til geislanna
leitar!
Valgeir Guðjónsson.
Elsku amma mín, ég vildi óska að
ég gæti komið einu sinni enn í heim-
sókn til þín á Rauðalækinn. Við gæt-
um boðið öllum frændsystkinunum í
mat og heyrt þig tala um ættarsögu
okkar. Það væri nú gaman að heyra
aftur sögur úr fjölskyldunni, kíkja í al-
búmin þín og skoða gamlar myndir.
Amma Nenna mundi öll nöfn fólks
langt aftur í aldir og nöfn allra fjalla
og dala á Íslandi. Hún var alltaf tilbúin
að segja okkur skemmtilegar sögur og
kenna okkur sögu lands og þjóðar.
Þessar stundir okkar með ömmu
Nennu eru ein helsta ástæða þess hve
sterkt við systurnar erum tengdar Ís-
landi þótt við höfum búið í Bandaríkj-
unum frá fæðingu. Við systurnar höf-
um farið til Íslands á hverju sumri.
Amma tók alltaf á móti okkur í dyr-
unum þegar við vorum litlar og sagði
„dúllí dúll“ og lét eins og við værum
bara að kíkja við úr Vesturbænum.
Þegar við vorum með ömmu leið okk-
ur alltaf vel og aldrei eins og við vær-
um útlendingar í heimsókn á Íslandi.
Amma var fjörug og skemmtileg.
Hún kynnti okkur fyrir nýjum vinum,
eldaði fyrir okkur kakósúpu í kvöld-
mat og lánaði okkur fínu fötin sín þeg-
ar við fórum út á kvöldskemmtanir.
Hún var alltaf tilbúin til að keyra okk-
ur hvert sem var. Hún keyrði okkur í
reiðskólann hjá Rosemary, til Eyrar-
bakka að skoða „Húsið“ sem
langamma átti heima í, til Skálholts, til
frænku okkar í sveitinni og þegar við
vorum í Reykjavík keyrði hún okkur í
bíó, á böll og í partí hjá vinum okkar.
Hún kom meira að segja að sækja
okkur þegar böllin voru búin klukkan
þrjú á nóttunni.
Amma Nenna kom líka oft í heim-
sókn til okkar í New York og þegar við
systurnar giftum okkur kom hún í öll
brúðkaupin. Hún var líka alltaf tilbúin
að koma í öll boð þar sem hún talaði
hreykin um fjölskyldu sína. Í júní í
fyrra kom hún í brúðkaup okkar Ga-
vins á Írlandi, dansaði og var hrókur
alls fagnaðar öllum til mikillar
skemmtunar.
Amma Nenna var dugleg kona,
sjálfstæð og lét margt gott af sér leiða.
Henni þótti vænt um okkur systurnar
og lét okkur finna það. Í haust heklaði
hún og saumaði út í gömlum stíl húfur
fyrir tvær nýfæddar dætur okkar
systra og eiga þær eftir að heyra
margar skemmtilegar sögur um
ömmu Nennu. Við systurnar eigum
eftir að sakna elsku ömmu og finna til
mikils tómleika þegar við komum til
Íslands, sem verður aldrei aftur eins í
okkar huga. Við vorum lánsamar að fá
að kynnast svo vel þeirri frábæru
konu, sem hún amma okkar var.
Systur mínar, Hildur og Þórunn,
verða fulltrúar okkar systra við útför
ömmu, en því miður komumst við
Kristín ekki.
Vigdís Kristjánsdóttir Burke.
Hún amma Nenna var alltaf mjög
hress og málglöð og hafði alltaf eitt-
hvað skemmtilegt til að segja frá. Hún
sýndi okkur barnabörnunum alltaf
mikla umhyggju og var mjög gjafmild
og góð. Ég elskaði hana mjög mikið,
og kunni að meta allt það sem hún
gerði fyrir mig. Hún hafði verið hjá
okkur fjölskyldunni á aðfangadags-
kvöld. Hún var hress og kát og talaði
mikið um skemmtilega hluti og hélt
fjörinu uppi. Svo í byrjun janúar, þá
hringdi hún sjálf í heimasímann hjá
okkur, og enginn annar var heima en
ég. Hún sagðist vera veik, og ég lét
mömmu vita. Svo skömmu seinna var
hún lögð inn á Landspítalann. Hún
var víst mjög veik, en það bar hún alls
ekki utan á sér. Hún leit mjög vel út
miðað við veikindin. Í næstu heimsókn
minni man ég að þegar ég kvaddi hana
bað ég um að fá að vera í einrúmi með
henni. Ég sagði við hana: „Vertu sterk
amma mín, við treystum á þig. Ég veit
alveg að þú getur þetta, ég elska þig.“
Hún gat ekki talað en það þurfti ekki,
brosið hennar sagði allt sem þurfti.
Svo var hún flutt á Grensás, í end-
urhæfingu. Öll fjölskyldan var mjög
dugleg að mæta þar, og Lára og Kiddi
fylgdust mjög vel með í gegnum síma.
Þetta gekk allt í haginn og hún leit
mjög vel út. Ásta var mjög dugleg að
hugsa um hana, um smáatriðin og
stóru atriðin, og ég lít upp til hennar
fyrir það. Ég var því miður ekki alveg
nógu dugleg að heimsækja hana, og er
ekki stolt af mér fyrir það. En hún
vissi samt alltaf að mér þætti rosalega
vænt um hana, og það finnst mér gott.
Svo einhverju seinna fluttist hún á
Grund, en náði ekki að vera mjög lengi
þar. Ég var í miðjum skólatíma þegar
ég frétti þetta. Að hún væri dáin.
Hjartað í mér stoppaði og ég hljóp út,
og hágrét. Svo kom Kiddi bróðir og
sótti mig. Hann sagði mér að hún hefði
dáið kvalalaust, hún hefði bara ekki
vaknað um morguninn. Að þetta hefði
verið fallegasti dauðdagi sem til væri.
Og ég var sammála því og hætti að
gráta. Ég fór upp á Grund, og sá hana
þar. Svo friðsæla og fallega. Sólin
skein á hana, og ég vissi að nú væri
Guð að taka á móti henni. Sólin hætti
ekki að skína þann dag, og ég vissi að
það væri af því að Guð ljómaði af gleði
að fá að sjá svona yndislega og full-
komna manneskju koma til sín aftur,
tilbúna að byrja nýtt líf uppi hjá hon-
um. Ég kyssti hana á kinnina og fann
til hlýju frá henni, og ég vissi að henni
leið mjög vel þar sem hún var stödd.
Ég vissi að hún væri komin á betri
stað, og sæti nú á skýjunum og horfði
brosandi niður á okkur, stolt í bragði.
Ég mun aldrei gleyma hvað hún var
góð, hress og virðuleg. Barngóð og
hlýleg. Ég gæti ekki hugsað mér hana
öðruvísi en hún var, hún var nánast
fullkomnasta amma sem hægt er að
hugsa sér. Ég mun aldrei gleyma þér
elsku amma mín, ég elska þig og Guð
geymi þig.
Selma Lára Árnadóttir.
Vigdís Kristjánsdóttir Schram