Morgunblaðið - 26.04.2007, Blaðsíða 22

Þær vörutegundir sem viðbjóðum upp á eru í sífelldrivöruþróun. Við erum alltafað reyna að gera betur og
með aukinni vísindalegri þekkingu
tekst okkur það,“ segir Magnús
Magnússon vöruþróunar-og mark-
aðsstjóri hjá Frón sem framleiðir
fjölmargar kextegundir en kex er
einmitt ein þeirra matvara sem
nefndar hafa verið þegar talað er um
mikla notkun transfitusýra. „Það er
skemmtileg tilviljun að einmitt þeg-
ar nú lifnar yfir umræðunni þá eru á
allar vörur Fróns á markaði trans-
fitusýrusnauðar.“
Magnús segir margt hafa breyst
frá því að danski prófessorinn Steen
Stender mældi transfitusýrurnar í
Póló-súkkulaðikexi Fróns en þeim
tölum hefur einmitt verið haldið á
lofti í umræðunni. Markaðsstjórinn
segir þær gamlar. „Við erum þakk-
látir fyrir að fá að koma því á fram-
færi að í byrjun ársins 2004 var tekin
sú ákvörðun að auka hollustu Frón-
vara, m.a. með því að hætta notkun
transfitusýra en þá var þessi um-
ræða innan fagsins. Það tekur hins
vegar alltaf nokkuð lengri tíma að
framkvæma ákvarðanir í jafnflók-
inni framleiðslu og matvælaiðnaði,
bæði þarf að breyta framleiðsluað-
ferðum og eins þurfa birgjar að laga
sig að breyttum aðstæðum og út-
vega ný hráefni. Við byrjuðum á því
að nota transfitusýrulaust smjörlíki í
Mjólkurkexið og Matarkexið því
samsetning þess er tiltölulega ein-
föld. Það tók nokkra mánuði að finna
rétta jafnvægið en í lok ársins 2004
voru gæðin orðin góð og rétta bragð-
ið komið. Það hefur því verið á
markaði í tæp tvö ár og er transfi-
tusnautt skv. dönsku löggjöfinni,
þ.e. með minna en 2 gr. af trans-
fitusýrum í hverjum 100 gr.
Við settum okkur síðan það mark-
mið að allar vörur Fróns skyldu í lok
ársins 2007 að mestu snauðar af
transfitusýrum en við höfum ná
markmiðinu nú þegar, í apríl, og er-
um auðvitað mjög ánægð með það.
Þetta er það sem við viljum og neyt-
endur einnig.“
Heilsusinnaðir bakarar í Eyjum
Strákarnir hans Bergs Sigmunds-
sonar, bakararnir Ívar Örn Bergs-
son og Sturla Bergsson, voru líka
svolítið framsýnir. „Þeir eru báðir í
heilsurækt og velta því mataræðinu
mikið fyrir sér,“ segir reynslubolt-
inn og bakarinn Bergur Sigmunds-
son en saman starfa feðgarnir í Vil-
berg kökuhúsi í Vestmannaeyjum og
á Selfossi. „Transfitusýrur eru óholl-
ar eins og fram hefur komið og við
ákváðum, eftir að hafa íhugað málið
vandlega og jafnvel þótt það væri ör-
lítið dýrara, að breyta okkar fram-
leiðsluháttum vegna heilsusjón-
armiða. Við notum ekki lengur
smjörlíki eða rúllusmjörlíki í bakst-
urinn þar sem í því eru trans-
fitusýrur heldur sólblómaolíu sem
inniheldur engar. Við byrjuðum á
því að baka brauðin okkar með þess-
um hætti en nú notum við sólblóma-
olíuna líka í sætabrauðið,“ segir
Bergur.
Eru transfitusýrur í brauði og sæ-
tindum eitthvað sem neytendur
velta fyrir sér?
„Já, þeir eru að því og við fundum
það greinilega þegar við auglýstum
transfitusýrusnauð brauð og kökur,
en auðvitað eru það ekki allir. Þetta
er skref í þá átt að gera vöruna holl-
ari og fyrir marga skiptir það máli
og þeir vilja geta valið.“
Transfitusýrulaust snakk
Það voru vondar fréttir fyrir
poppkornsaðdáendur að poppkorn í
rannsókn Steen, keypt hér á landi,
gæti innihaldið allt að 58,1 g trans-
fitusýra í hverjum 100 g og sumir
hafa kannski ákveðið að leggja það
endanlega á hilluna. En það er nú
ekki víst að þess þurfi. Fyrirtækið
Iðnmark hefur í rúman áratug fram-
leitt stjörnupopp og líka stjörnu-
snakk sem er transfitusýrusnautt.
„Það er rétt að okkar popp og snakk
er snautt af transfitusýrum. Það er
minna en 1 g af transfitusýrum í
hverjum 100 g í poppinu,“segir Sig-
urjón Dagbjartsson, fram-
kvæmdastjóri Iðnmarks. „Við fram-
leiðslu poppsins notum við kókosolíu
og sólblómaolíu og sérstaka fram-
leiðsluaðferð þar sem eins lítil fita er
notuð og mögulegt er. Óerfðabreytt-
ur maís er poppaður í lofti sem er
200°C. Þá er olíu sem búið er að hita
upp í 30° C úðað jafnt yfir poppið.
Stjörnusnakk og Bónussnakk er
snöggsteikt upp úr sólblómaolíu og
því líka transfitusýrusnautt.
Þessar ágætu fréttir um minnk-
andi notkun transfitusýra í íslensk-
um matvörum eru jákvæðar en
minna ber á að best er að gæta hófs í
neyslu þessara matvara sem og ann-
arra og gæta þess að heildarnæring-
argildi séu í samræmi við manneld-
ismarkmið.
uhj@mbl.is
Morgunblaðið/Ásdís
Transfitusnauð Hafliði Ragnarsson bakari í Mosfellsbakaríi bakar brauðin sín upp á gamla mátann og á steini.
Súrdeigsbrauðin fá sinn tíma til þess að hefast og í þeim er engin transfita.
Poppstundir Aðdáendur poppsins geta tekið gleði sína á ný og átt góðar
poppstundir því á markaðnum eru einnig transfitusýrusnauðar tegundir.
Rannsóknir hafa leitt í
ljós að þeir sem neyta
matar sem inniheldur
transfitusýrur yfir við-
miðunarmörkum eru í
meiri hættu á að fá
hjarta- og æðasjúkdóma
og sykursýki 2. Unnur H.
Jóhannsdóttir komst að
því að margir íslenskir
framleiðendur nota nú
minna af transfitusýrum í
matvörur sínar eða trans-
fitusýrulausar olíur.
Neytendur kalla eftir trans-
fitusnauðum matvörum
neytendur
22 FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Bónus
Gildir 25. apríl – 29. apríl verð nú verð áður mælie. verð
KS ferskt lambafillet ............................. 1.998 2.998 1.998 kr. kg
KF lambahryggur, einiberjakryddaður ..... 1.398 0 1.398 kr. kg
Úrbeinað lambalæri, kryddlegið ............ 1.698 0 1.698 kr. kg
KS frosin lambasvið ............................. 279 398 279 kr. kg
KF kindasúpukjöt, 1 fl. ......................... 398 0 398 kr. kg
Hunangskryddað svínafillet ................... 1.598 0 1.598 kr. kg
Egils kristall, kippa, 12 ltr ..................... 598 834 50 kr. ltr
Lipton grænt te, 32 stk. ........................ 298 0 9 kr. stk.
KF hrásalat / kartöflusalat, 350 g ......... 98 159 280 kr. kg
Fjarðarkaup
Gildir 26. apríl–28. apríl verð nú verð áður mælie. verð
Fjallalambs súpukjöt ............................ 442 552 442 kr. kg
Fjallalambs kótelettur úr kjötborði ......... 1.098 1.408 1.098 kr. kg
Fjallalambs lærissneiðar II fl., kjötb. ...... 998 1.126 998 kr. kg
SS rauðvíns helgarsteik ........................ 1.395 1.744 1.395 kr. kg
Matfugl læri/leggur .............................. 398 569 398 kr. kg
Matfugl kjúkl.vængir............................. 158 263 158 kr. kg
Ali hunangs hnakki, úrb. ....................... 1.265 1.687 1.265 kr. kg
Ali Mexico kótelettur............................. 1.255 1.673 1.255 kr. kg
Ali vínarpylsur...................................... 683 910 683 kr. kg
Hagkaup
Gildir 26. apríl–29. apríl verð nú verð áður mælie. verð
Lambafillet m/fitu út kjötborði .............. 2.798 3.256 2.798 kr. kg
Lambalundir úr kjötborði ...................... 2.998 3.613 2.998 kr. kg
Siggi sterki hamborgari, 2 stk................ 637 797 637 kr. pk.
Létt kotasæla, 200 g............................ 113 125 565 kr. kg
Krónan
Gildir 26. apríl–29. apríl verð nú verð áður mælie. verð
Lambasnitsel í raspi............................. 1.424 1.898 1.424 kr. kg
Lamba lærissneiðar í raspi.................... 1.424 1.898 1.424 kr. kg
Grísakótilettur...................................... 844 1.406 844 kr. kg
Grísasnitsel ......................................... 899 1.594 899 kr. kg
Grísagúllas.......................................... 899 1.500 899 kr. kg
Lambainnralæri ................................... 2.551 3.189 2.551 kr. kg
Myllu heimilisbrauð.............................. 119 160 155 kr. kg
Enrico’s lífræn pastasósa, 3 gerðir......... 238 280 322 kr. kg
Super baquette, 3stk. .......................... 198 249 198 kr. pk.
Pepsi max, 2 ltr.................................... 99 140 50 kr. ltr
Nóatún
Gildir 26. apríl–29. apríl verð nú verð áður mælie. verð
Ungnauta T-beinasteik ......................... 2.498 3.289 2.498 kr. kg
Ungnautastrimlar í tex mex ................... 1.498 2.098 1.498 kr. kg
Lambagrillsteik í tómat & basil.............. 2.498 2.998 2.498 kr. kg
Lambalæri .......................................... 998 1.398 998 kr. kg
Grísakótilettur Rhodos.......................... 1.498 1.998 1.498 kr. kg
SS hangiálegg, 2x8 sn ......................... 2.499 3.377 2.499 kr. kg
Kókoshneta......................................... 19 89 19 kr. stk.
Myllu fjölkornasamlokubrauð, 1/1 ........ 149 277 194 kr. kg
Brassi safi, 5 tegundir .......................... 99 124 99 kr. ltr
Nóatúns salernispappír, 12stk .............. 399 469 33 kr. stk.
Samkaup/Úrval
Gildir 26. apríl–29. apríl verð nú verð áður mælie. verð
Goða gourmet léttreyktar kótelettur ....... 1.169 1.682 1.169 kr. kg
Goða skólaskinka ................................ 199 345 199 kr. stk.
Borgarnes grísk lambalærissteik............ 1.650 2.539 1.650 kr. kg
Matfugl kjúklingur 1/1, ferskur.............. 419 699 419 kr. kg
Ísfugl kjúklingabringur, ferskar............... 1.469 2.261 1.469 kr. kg
Korni flatbrauð, blátt ............................ 129 149 129 kr. stk.
Billy’s pan pizza, 170 g ........................ 159 232 159 kr. stk.
Sprite zero, 1 ltr ................................... 99 149 99 kr. ltr
Egils kristall plús m/ávaxtabragði .......... 89 111 178 kr. ltr
Vínber græn ........................................ 259 319 259 kr. kg
Þín Verslun
Gildir 26. apríl–2. maí verð nú verð áður mælie. verð
BK Bayonneskinka ............................... 1.075 1.344 1.075 kr. kg
BK Helgarlamb m/sólþ. tóm. og basil .... 1.379 1.722 1.379 kr. kg
1944 Núðlur m/kjúklingi í sojasósu 35.. 464 580 1.326 kr. kg
SS Rauðvíns helgarsteik ....................... 1.395 1.744 1.395 kr. kg
SS Ömmukæfa 200 g .......................... 179 225 895 kr. kg
Remi Piparmyntukex, 100 g .................. 149 119 1.190 kr. kg
Condis m/heslihnetukremi, 100 g......... 149 119 1.190 kr. kg
Daloon Vorrúllur, 720 g ........................ 525 399 554 kr. kg
Heinz Tómatsósa, 567 g ....................... 129 89 157 kr. kg
Freschetta XXL 760 g ........................... 599 519 683 kr. kg
helgartilboðin
Grísagúllas og hamborgarar
Langflest matvæli eiga að vera
með innihaldslýsingu en mat-
vælaframleiðandi þarf ekki að til-
greina magn transfitusýru í vör-
unni. Sé hins vegar tilgreint á
umbúðum að viðkomandi vara sé
með „lágt innihald af trans-
fitusýrum“ skal magns þeirra get-
ið í næringargildismerkingu und-
ir fituhlutanum sem myndi þá líta
svona út:
Fita – Þar af
 Mettaðar fitusýrur
 Einómettaðar fitusýrur
 Fjölómettaðar fitusýrur
 Transfitusýrur
Ef á umbúðunum stendur að
varan innihaldi t.d. „að hluta til
hert olía“ eða „hálfhert olía“ þá er
hægt að gera ráð fyrir að viðkom-
andi vara innihaldi transfitusýrur.
Á ensku er heitið „Partially
hydrogenated oil“ og á dönsku
„delvist hærdet fedt/olie“.
Ekki skylt að
tilkynna magn