Morgunblaðið - 01.05.2007, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
TALIÐ er að rúmlega 20 milljónir
manna muni fylgjast með sjónvarps-
kappræðu þeirra Ségolène Royal og
Nicolas Sarkozy á morgun, miðviku-
dag, og þykir víst að einvígið geti
ráðið miklu um hvort þeirra verður
næsti forseti Frakklands. Síðari um-
ferð forsetakosninganna í Frakk-
landi fer fram á sunnudag og hefur
Sarkozy fjögurra til fimm prósentu-
stiga forskot á keppinaut sinn sam-
kvæmt síðustu skoðanakönnunum.
Sarkozy, sem er frambjóðandi
UMP, stjórnarflokks hægri manna,
sagði á sunnudag að hann nálgaðist
sjónvarpskappræðuna „af virðingu
en jafnframt festu“. Hann gerði lítið
úr því sjónarmiði að umræðan myndi
markast af þeirri staðreynd að hann
ætti við konu að etja. Sagði hann kyn
andstæðingsins engu breyta og lýsti
þeirri skoðun sinni að slík nálgun
fæli í sér „karlrembu“. „Frakkar
standa ekki frammi fyrir þeirri
spurningu hvort þeim beri að kjósa
konu eða karl heldur snýst valið um
skriðþunga frambjóðenda og hvort
viðkomandi býr yfir þeirri reynslu
sem nauðsynleg er til að taka á sig
þessa ábyrgð.“
Sarkozy sagði á fjölmennum fundi
í París á sunnudag að hann hefði
sætt ómaklegum, persónulegum
árásum. Hann væri m.a. vændur um
að vilja skerða mannréttindi og að
koma á lögregluríki. Engin rök
hefðu verið lögð fram þessu til stuðn-
ings og slíkur málflutningur væri
þeim til vansa sem hann bæru fram.
Ségolène Royal sagði ljóst að sjón-
varpseinvígið yrði mikilvægt og erf-
itt. Hún benti á að Sarkozy hefði haft
forystu allt frá upphafi vega ef
marka mætti um 200 skoðanakann-
anir, sem birtar hefðu verið.
Öflugur ræðumaður
Sarkozy, sem er fyrrum innanrík-
isráðherra, þykir öflugur ræðumað-
ur og snöggur til svara. Royal þykir
sérlega yfirveguð og mun hún vafa-
laust reyna að nýta sér þann eigin-
leika til fullnustu í sjónvarpskapp-
ræðunum. Efasemdir eru uppi í
Frakklandi um að Sarkozy hafi til að
bera þá hugarró sem nauðsynleg sé í
embætti forseta Frakklands. Þá
þykir málflutningur hans fremur
fallinn til að sundra en sameina og í
röðum andstæðinganna er sú skoðun
viðtekin að þar fari öfgamaður. Roy-
al mun því gefast einstakt tækifæri
til að birtast landsmönnum sem hið
umburðarlynda og víðsýna „samein-
ingartákn“ frönsku þjóðarinnar. Á
sama hátt mun Sarkozy þurfa að
gæta þess að halda stillingu sinni en
hann þykir hvatvís og á stundum
beinlínis hranalegur.
Samkvæmt síðustu skoðanakönn-
um nýtur Sarkozy fylgis 52% kjós-
enda gegn 48% Royal. Sarkozy held-
ur því forskoti sínu þó svo fyrir liggi
að þorri þeirra sem studdu miðju-
manninn François Bayrou í fyrri
umferðinni, sem fram fór 22. apríl,
hyggist kjósa Royal í þeirri síðari. Í
einvíginu á morgun gefst Royal að
öllum líkindum síðasta tækifærið til
að jafna metin. Í Frakklandi er það
mat flestra innvígðra að sigurvegari
kappræðunnar hafi jafnan verið
kjörinn til að fara með húsbónda-
valdið í Élysée-forsetahöllinni
nokkrum dögum síðar.
„Einkaleyfi á mannshjartanu“
Einvígi forsetaframbjóðenda í
Frakklandi hafa löngum þótt magn-
að sjónvarpsefni þar sem saman fara
virðuleiki, glæsilegur og vandaður
málflutningur og snarpar og á stund-
um eitraðar athugasemdir. Í Frakk-
landi minnast margir enn sjónvarps-
einvígis þeirra François Mitterrands
og Valery Giscard d’Estaing árið
1974. Svar Giscards er Mitterrand
vændi hann um að hafa engan skiln-
ing á kjörum hinna fátæku þótti
valda straumhvörfum í einvíginu:
„Herra Mitterrand, þér búið ekki yf-
ir einkaleyfi á mannshjartanu.“
Árið 1988 þegar Mitterrand sótt-
ist eftir endurkjöri háði hann sjón-
varpseinvígi við Jacques Chirac, sem
þá var forsætisráðherra. Chirac lýsti
þá þeirri skoðun sinn að úrelt væri
það fyrirkomulag og lítt við alþýðu-
skap að frambjóðendur ávörpuðu
hvor annan með embættistitlum í
stað nafna. „Þetta er hárrétt hjá yð-
ur, herra forsætisráðherra,“ svaraði
Mitterrand og afvopnaði þannig and-
stæðinginn í krafti þeirrar köldu yf-
irvegunar, sem var honum eðlislæg.
Sjónvarpskappræður hafa for-
setaframbjóðendur í Frakklandi háð
frá árinu 1974. Árið 2002 neitaði
Jacques Chirac að mæta þjóðernis-
sinnanum Jean-Marie Le Pen í sjón-
varpssal með þeim rökum að öfgafull
stefnumál hans verðskulduðu ekki
umræðu. Þau Ségolène Royal og
Nicolas Sarkozy munu mæta vel
undirbúin til leiks enda er vaninn sá
að mökkur aðstoðarmanna komi að
því að móta herfræði frambjóðenda.
Samkvæmt ítarlegu samkomulagi,
sem gert var á dögunum, munu
frambjóðendurnir sitja við dökkt
borð og verður fjarlægðin á milli
þeirra tveir metrar. Þekkt sjón-
varpsfólk, Arlette Chabot og Patrick
Poivre d’Arvor, munu stýra um-
ræðunni sem hefst kl. 19 að íslensk-
um tíma.
Ráðast úrslitin í sjónvarpssal?
Frakkar bíða með óþreyju sjónvarpseinvígis forsetaframbjóðendanna, þeirra Ségolène Royal og
Nicolas Sarkozy, sem fram fer á morgun  Sarkozy heldur forskoti sínu, samkvæmt könnunum
Í HNOTSKURN
»Forseti Frakklands hefurverið þjóðkjörinn frá
1962. Honum eru fengin mikil
völd samkvæmt stjórnar-
skránni, er m.a. ætlað að
„verja sjálfstæði landsins og
viðgang ríkisins“.
»Forsetinn er æðsti yfir-maður heraflans, sem
ræður yfir kjarnorkuvopnum.
»Hann skipar forsætisráð-herra og stýrir fundum
ríkisstjórnarinnar. Hann get-
ur leyst upp þing og boðað til
kosninga. Á hættutímum get-
ur forseti lýst yfir neyðar-
ástandi og stjórnað með til-
skipunum.
Reuters
Árásir Nicolas Sarkozy ávarpar stuðningsmenn sína í París á sunnudags-
kvöld. Frambjóðandinn kvaðst hafa orðið fyrir ómaklegum árásum.
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
LEIÐTOGAR Ísraelsríkis gerðust
sekir um „afar alvarleg mistök“ í
fyrra er farið var með hernaði gegn
skæruliðum Hizbollah-hreyfingar-
innar í Líbanon. Þessi er ein helsta
niðurstaða rannsóknar, sem gerð var
opinber í gær og þykir hún líkleg til
að magna kröfur um að Ehud Ol-
mert, forsætisráðherra, segi af sér.
Skýrsla nefndar, sem skipuð var
til að rannsaka herförina er Ísraelar
blésu til í fyrra, var birt í gær og
þykir hún mikill áfellisdómur yfir
Olmert og öðrum helstu leiðtogum
Ísraels. Herafla Ísraels var fyrir-
skipað að ráðast gegn skæruliðum
Hizbollah eftir að þeir höfðu fellt
þrjá hermenn og rænt tveimur í
skyndiárás yfir landamæri ríkjanna
12. júlí í fyrra. Átökin stóðu yfir í 34
daga og tókst Ísraelum hvorki að
frelsa hermennina né að uppræta
hreyfingu skæruliða, sem skaut
miklum fjölda léttra flugskeyta yfir
landamærin á íbúðahverfi í Ísrael.
Þar í landi er það almennt og yfirleitt
hald alþýðu manna að herförin hafi
mistekist með öllu. Samkvæmt opin-
berum tölum féllu um 1.100 líbanskir
borgarar og vígamenn Hizbollah í
„sumarstríðinu“. Í Ísrael voru 39
óbreyttir borgarar drepnir og 119
hermenn féllu.
Í skýrslunni er farið hörðum orð-
um um frammistöðu Olmerts, Amirs
Peretz varnarmálaráðherra og Dans
Halutz, yfirmanns heraflans. Segir
þar að Olmert hafi verið of fljótur á
sér er hann blés til herfararinnar því
hann hafi ekki haft tiltæka áætlun
um framkvæmd hennar. Peretz er
gagnrýndur fyrir reynsluleysi á sviði
varnarmála og Halutz er sagður hafa
sýnt litla yfirvegun í störfum sínum
auk þess sem hann hafi ofmetið
viðbúnaðarstig hersins. Eliyahu
Winograd, fyrrum dómari, sem fór
fyrir ransóknarhópnum, sagði ljóst
að þessir þrír menn bæru höfuð-
ábyrgð á þeim mistökum sem gerð
hefðu verið. Hefðu þeir brugðist við
með öðrum og betri hætti hefðu nið-
urstöður herfararinnar orðið aðrar
og hagfelldari.
Olmert forsætisráðherra nýtur lít-
ils stuðnings í Ísrael nú um stundir
og valda herförin mislukkaða og
hneykslismál mestu þar um. Líklegt
þykir þó að hann haldi embættinu
enn um sinn. Sjálfur hefur hann lýst
yfir því að hann hyggist ekki segja af
sér og innan samsteypustjórnar
hans er sagður lítill áhugi á því að
samstarfinu verði slitið og efnt til
kosninga. Glati Olmert stuðningi fé-
laga sinna í Kadima-flokknum þykir
líklegt að Tzipi Livni utanríkisráð-
herra taki við leiðtogastarfinu. Verði
efnt til kosninga mun Likud-flokkur
Benjamins Nethanyahu, fyrrum for-
sætisráðherra, sigra, ef marka má
skoðanakannanir.
Skýrslan, sem birt var í gær, tekur
einungis til fyrstu sex daga stríðsins.
Lengri skýrslu verður skilað í sumar
og þykir víst að hún verði Olmert
ekki skemmtilestur. Forsætisráð-
herrann sagði í gær er hann hafði
tekið við skýrslunni að innihald
hennar yrði tekið til skoðunar og
þess freistað að leiðrétta þau mistök
sem gerð hefðu verið.
„Alvarleg mistök“ for-
sætisráðherra Ísraels
Ehud Olmert og helstu stjórnendur Ísraelshers harðlega
gagnrýndir fyrir dapurlega framgöngu í stríðinu í Líbanon
Reuters
Mistök Ehud Olmert forsætisráðherra er sagður hafa verið illa undir
stríðið í Líbanon búinn og áætlun um framkvæmd þess hafi ekki legið fyrir.
STYTTUNNI af
sovéska her-
manninum sem
tekin var af stalli
sínum í miðborg
Tallinn í síðustu
viku, hefur verið
komið fyrir í her-
mannagrafreit í
borginni. Einn
lést og tugir
særðust í miklum
mótmælum í kjölfar þess að hún var
flutt og bættist ný hlið við þetta eld-
fima mál í gær þegar lík sovéskra
hermanna fundust grafin þar sem
hún stóð áður. Í huga Eistlendinga
er styttan minnisvarði um kúgun
Sovétríkjanna en Rússar segja hana
minna á hetjulega framgöngu
Rauða hersins gegn nasistum í síð-
ari heimsstyrjöldinni.
Harðvítugar skeytasendingar
hafa gengið á milli eistneskra og
rússneskra stjórnvalda vegna máls-
ins og Eistar sakað granna sína um
að ógna sendiráðsfólki sínu í
Moskvu. Rússnesk sendinefnd fram
á afsögn stjórnarinnar í Tallinn,
vegna hörku gegn mótmælendum.
Styttunni umdeildu komið
fyrir í grafreit í Tallinn
Minningar Styttan
vekur tilfinningar.
PAUL Wolfowitz, forstjóri Alþjóða-
bankans, neitar að segja af sér
embætti, kærurnar á hendur hon-
um vegna ríflegrar umbunar til ást-
konu hans, sem fékk stöðuhækkun,
segir hann vera hluta af ófræging-
arherferð gegn persónu sinni.
Segir ekki af sér
FIMM menn,
sem höfðu
tengsl við al-
Qaeda-
hryðjuverk-
anetið, hafa ver-
ið dæmdir í lífs-
tíðarfangelsi
fyrir að leggja á
ráðin um
hryðjuverk í
Bretlandi en þeir hugðust m.a.
gera árási á verslunarmiðstöð.
Tveir voru sýknaðir. Allir eru þeir
breskir ríkisborgarar og fjórir af
pakistönskum uppruna.
Hafði höfuðpaurinn Omar
Khyam stært sig af því að vera í
beinum tengslum við Abdul Hadi,
þriðja hæst setta aðila innan al-
Qaeda. Þá kom í ljós að hann hafði
haft samneyti við tvo af ódæðis-
mönnunum sem báru ábyrgð á
hryðjuverkunum í London 7. júlí
2005, þegar 56 létu lífið.
Við dómsuppkvaðninguna sagði
Sir Michael Astill, að mennirnir
hefðu svikið landið sem veitt hefði
þeim tækifæri. Hafa tveir helstu
stjórnarandstöðuflokkar Bretlands
lagt á ný fram kröfu um að fram
fari sérstök rannsókn á árásunum
7. júlí og tengslum fimmmenning-
anna við hana. John Reid innanrík-
isráðherra er því andvígur.
Fimm fengu lífstíð
Omar Khyam
GEORGE W. Bush, Angela Merkel
og Jose Manuel Barroso komu sér
saman í gær um þá ályktun að lofts-
lagsbreytingar væru alvarlegt
vandamál. Hins vegar var deilt um
orðalag um til hvaða leiða ætti að
grípa til að sporna gegn hlýnun.
Deilt um viðbrögð
BOB Woolmer, þjálfari pakistanska
landsliðsins í krikket, var byrlað
eitur áður en hann var kyrktur til
bana á hótelherbergi sínu á Jam-
aíka. Þessu er haldið fram í heim-
ildarmynd breska útvarpsins, BBC.
Var byrlað eitur
ALÞJÓÐLEGU mannréttinda-
samtökin Amnesty International
gagnrýndu í gær Kínastjórn í nýrri
skýrslu fyrir að halda ekki loforð
sitt um að auka mannréttindi fyrir
Ólympíuleikana í Peking 2008.
Ásaka Kínastjórn