Morgunblaðið - 01.05.2007, Blaðsíða 48

48 ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
SKRÁÐU ÞIG Á SAMbio.is
NEXT kl. 4 - 6 - 8 - 10 B.i. 14 ára
BLADES OF GLORY kl. 4 - 6 - 8:10 - 10:20 B.i. 12 ára
BREACH kl. 8 B.i. 12 ára
ROBINSON FJÖLSKYLDAN m/ísl. tali kl. 4 LEYFÐ DIGITAL 3D
MEET THE ROBINSONS ótextuð og m/ensku. tali kl. 6:10 LEYFÐ DIGITAL 3D
300 kl. 10:20 B.i. 16 ára DIGITAL
/ KRINGLUNNI
BLADES OF GLORY kl. 1:30 - 3:40 - 5:50 - 8 - 10:10 B.i.12.ára
BLADES OF GLORY VIP kl. 1:30 - 3:40 - 5:50 - 8 - 10:10
SHOOTER kl. 5:30 - 8 - 10:30 B.i.16.ára
BREACH kl. 3:40 - 5:50 - 8:10 - 10:30 B.i.12.ára
THE GOOD SHEPERD kl. 10:10 B.i.12.ára
THE MESSENGERS kl. 10:10 B.i.16.ára
MR. BEAN'S HOLIDAY kl. 2 - 4 - 6 - 8 LEYFÐ
ROBINSON FJÖLSKYLDAN m/ísl. tali kl. 1:30 - 2 - 3:30 - 4 LEYFÐ
WILD HOGS kl. 8 B.i.7.ára
BECAUSE I SAID SO kl. 6 LEYFÐ
THE BRIDGE TO TEREBITHIA kl. 1:30 LEYFÐ
/ ÁLFABAKKA
NICOLAS CAGE - JULIANNE MOORE - JESSICA BIEL
SÁ SEM SÉR FRAMTÍÐINA GETUR BJARGAÐ HENNI
EFTIR HÖFUND MINORITY REPORT OG BLADE RUNNER
eee
H.J. Börn sjá meira en
fullorðnir gera sér
grein fyrir!
STRANGLEGA BÖNNUÐ BÖRNUM
BE
SPRENG-
HLÆGILEG
MYND FRÁ
BEN STILLER
Fór beint á
toppin í USA
SJALDAN EÐA ALDREI HAFA
TVEIR KARLMENN DANSAÐ JAFN VEL SAMAN!
eee
V.J.V. TOPP5.IS
eee
S.V. - MBL
TÓPAS TIL FÓLKSINS
KJÓSUM TÓPAS!
Í kennslu við Listaháskóla Ís-lands fékk ég og annarstundarkennari eitt sinn
munk frá Ananda Marga samtök-
unum til að stýra hugleiðslu og
hugleiðingum fyrir fyrsta árs
nemendur skólans um hvernig
maður heldur sér einbeittum við
að skissa í huganum.
Spurði þá einn nemandi munk-
inn að því hvernig hann liti á
myndlist og svaraði munkurinn
stutt og skorinort; „as service
and blessedness“ (sem þjónustu
og blessun). Nokkrir í salnum, ég
þar á meðal, misheyrðu orðið
„blessedness“ sem „business“
(viðskipti) og upp kom bráð-
skemmtilegur misskilningur sem
síðan leiðréttist í umræðu þar
sem þessi sami nemandi lýsti yfir
undrun sinni á því að munkurinn
skyldi hafa svo lítið álit á mynd-
list. Þessi misskilningur er þó
ekki víðsfjarri viðteknu viðhorfi
til myndlistar og þeirrar upp-
sveiflu sem nú er í gangi á mynd-
listarmarkaðnum. Þótti mér því
forvitnilegt að lesa Af listum-
pistil Helga Snæs Sigurðssonar í
Morgunblaðinu á miðvikudaginn
var þar sem hann velti fyrir sér
hárri verðlagningu á myndlist.
  
Bankastjóri nokkur, sem einniger áhugamaður um listir,
sagði mér að fátt hefði hækkað
álíka mikið á síðustu árum og al-
þjóðleg myndlist og gamalt rauð-
vín. En sveiflur á alþjóðlegum
myndlistarmarkaði og verð á
gömlu rauðvíni hafa víst fylgst að
liðna áratugi, ef reiknað er í pró-
sentum, og hljóta þessvegna að
hlíta áþekkum lögmálum í verð-
myndun.
Í rauðvínsgeiranum hefur
flaska af Chateau Lafite frá árinu
1787 selst mest á 160 þúsund
dollara (rúmar tíu milljónir ísl.
króna). Flaskan var einstök að
því leyti að hún kom úr vínkjall-
ara Thomas Jeffersons, fyrrum
forseta Bandaríkjanna. Verð á
álíka gömlu eðalvíni sem ekki
hefur svo flotta forsögu selst
annars fyrir helmingi minna og
nýjar flöskur fara allt niður í
3000 krónur. Þetta var því engin
meðalflaska af Chateau Lafite
heldur flaska með menningar-
sögulegt gildi og álagningin fólst
þá ekki í innihaldinu heldur goð-
sögninni, sem Guðmundur Oddur
minntist einmitt á í fréttaskýr-
ingu Morgunblaðsins á fimmtu-
dag, aðspurður um verðlagningu
á verkum eftir Jóhannes Kjarval
og Þórarin B. Þorláksson.
Guðmundur Oddur minntist
einnig á að málverk eftir Pablo
Picasso seljast á u.þ.b. 120 millj-
ónir króna. En meðalverk eftir
Picasso ku kosta álíka og flott
íbúð í New York borg, svo að tal-
an er ekki svo fjarri lagi. Lykil-
verk eftir listamanninn eru aftur
á móti dýrari. Málverkið „Dreng-
ur með pípu“ fór til að mynda á
104 milljónir dollara (u.þ.b. sex
þúsund sjö hunduð og sextíu
milljónir ísl. króna) á uppboði hjá
Sothebýs sem er metverð fyrir
Picassoverk. Metverð fyrir mál-
verk eftir Jackson Pollock er
hins vegar 140 milljónir dollara
(u.þ.b. níu þúsund og eitt hundr-
að milljónir ísl. króna). Báðir eru
listamennirnir goðsögur í
módernískri myndlistarsögu og
fyrir löngu orðnir eftirsótt vöru-
merki á alþjóðlegum myndlistar-
markaði.
Goðsögur íslenskrar mynd-
listar, eins og Jóhannes Kjarval
og Þórarinn B. Þorláksson, reikn-
ast öllu nær tölum rauðvínsins.
Þeir eru hluti af íslenskum menn-
ingararfi og hafa ekki farið í út-
flutning. Eru þannig séð stað-
bundin vörumerki.
  
Allt er þetta fát gagnvart verðiá myndlist litað af bráð-
skemmtilegum misskilningi á
verðmætum og verðmiðum.
Myndlist og myndlistarmarkaður
eru ekki sami hluturinn. Þau eru
eins ólík og andi og efni. Ef áður-
nefndur nemandi hefði t.d. spurt
munkinn hvernig hann liti á
myndlistarmarkaðinn hefði hann
eflaust svarað „service and
business“. En spurningin snerist
um myndlist og svarið var
„blessedness“, sem merkir lífs-
fylling eða lífsánægja. Að
ógleymdu orðinu „þjónusta“ sem
á við um vinnu sem manneskja
leggur á sig öðrum til hjálpar.
Myndlist er óskilyrt fyrirbæri
sem okkur hefur verið gefið til
að þroska með okkur skilning og
skynjun á okkur sjálf og um-
hverfið sem við lifum við. Hvaða
raunhæfa verðmiða hengir maður
á slíkt?
Verðmæti og verðmiðar
Verk eftir Pollock Menningarlegt verðmæti eða markaðslegt vörumerki?
» Allt er þetta fátgagnvart verði á
myndlist litað af bráð-
skemmtilegum mis-
skilningi á verðmætum
og verðmiðum.
AF LISTUM
Jón B. K. Ransu
ransu@mbl.is